Ντοκουμέντο από τα Κεντρικά Αρχεία της Αλβανίας: 1949, οι Τσάμηδες ήθελαν Τουρκία.

Διαβάστε το πρακτικό σύσκεψης του Πολιτικού Γραφείου του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας, στις 25 Μαρτίου 1949

Ντοκουμέντα που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή στην υπόθεση της απομάκρυνσης απ' τη Θεσπρωτία των Τσάμηδων μουσουλμάνων που είχαν ενοχοποιηθεί απ' την ταύτισή τους με τις Ιταλικές και Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις στην περιοχή, διαπράττοντας εγκλήματα εις βάρος του Ελληνικού πληθυσμού, έρχεται στο φως μέσα από τη συζήτηση που είχε γίνει σε ανώτερο επίπεδο στο Πολιτικό Γραφείο του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας. Ενώ στις περιοχές της Ηπείρου συνεχίζονταν ο εμφύλιος σπαραγμός, καθώς οι στρατιωτική πτέρυγα του ΚΚΕ συνέχιζε τον ανταρτοπόλεμο κατά του τακτικού Στρατού, φαίνεται να είχε ζητηθεί από πλευράς του ΕΛΑΣ η συνδρομή σε άντρες απ' τον Ενβέρ Χότζα. Στα Τίρανα είδαν την ευκαιρία και ως δυνατότητα για τον επαναπατρισμό των Τσάμηδων. Τα πρακτικά της σύσκεψης στο Πολιτικό Γραφείο, όπου το λόγο παίρνουν τα σημαντικότερα στελέχη του τότε Κομουνιστικού Κόμματος Αλβανίας (μετονομασθέν σε ΚΕΑ -Κόμμα Εργασίας Αλβανίας) δείχνουν όμως ξεκάθαρα ότι οι Τσάμηδες αισθάνονταν βαθιά την ενοχή των εγκλημάτων που είχαν στην περιοχή διαπράξει και επ' ουδενί ήθελαν να επιστρέψουν.
Οι πρόγονοι των Idrizi, Tahiri, Muhedini, Tare κλπ ήθελαν σίγουρη στέγη στην Τουρκία, όπως ομολογείται σ' αυτή την ειδική συνεδρίαση του ΠΓ του ΚΕΑ. Προκύπτει ξεκάθαρα απ' τα ελάχιστα αυτά ντοκουμέντα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας ότι οι επιτελείς του ΚΕΑ μάλλον είχαν προβεί και σε βίαιη στρατολόγηση των Τσάμηδων για να σταλούν προς ενίσχυση των ανταρτών, αλλά η έκβαση των συγκρούσεων στα βουνά της Ηπείρου ανέτρεψε τους σχεδιασμούς.

Μπορεί στο δημοσίευμα κάποιοι να εστιάσουν στην περίεργη αυτή σύμπραξη των ελλήνων κομμουνιστών αλλά η ουσία μένει ότι για τους ίδιους τους Τσάμηδες το θέμα είχε λήξει από τη δεκαετία του '50 και μάταια θέλουν να το επαναφέρουν καινούργιοι τυχοδιώκτες όπως τα στελέχη του πολιτικού τους κινήματος. Επιδιώκουν μόνο την καλλιέργεια ενός ανθελληνικού κλίματος στους κόλπους της Αλβανικής κοινωνίας και τίποτε παραπάνω.

«Πρακτικό σύσκεψης του Πολιτικού Γραφείου του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας, στις 25 Μαρτίου 1949

Λιρί Μπελισόβα: Με βάση την απόφαση του Πολιτικού Γραφείου έχουν σταλεί κάτω μερικοί Τσάμηδες σύντροφοι για να στρατολογήσουν στοιχεία εκ' των Τσάμηδων προσφύγων για τον Ελληνικό Δημοκρατικό Στρατό. Σε συγκέντρωση του κόμματος έχει ειπωθεί καθαρά και ξάστερα, ενώ με άλλους δεν έχει συζητηθεί, αλλά έχουν διαρρεύσει απ' τα μέλη του Κόμματος και ο λαός έχει πληροφορηθεί, και για το λόγο αυτό μέχρι στιγμής μόνο 30 άτομα έχουν ζητήσει να πάνε και τα μέλη του Κόμματος έχουν πάρει αυτή την υπόθεση χωρίς ενθουσιασμό. Τα μέλη του Κόμματος δεν έχουν δεχτεί καλά την υπόθεση και η αντίδραση έχει δουλέψει για λόγο της και έχει προετοιμάσει το έδαφος για τον εαυτό της. Έχουν πάρει και δια της βίας οι Έλληνες πρόσφυγες σε 2-3 περιπτώσεις για να πάνε εκεί. Γενικώς οι Τσάμηδες δεν θέλουν να πάνε στην Ελλάδα. Το σύνθημα είναι ότι δεν εμπιστευόμαστε τους Έλληνες θέλουμε να μείνουμε στην Αλβανία ή να μας αφήσετε να πάμε στην Τουρκία, την Τσαμουριά δεν την αγαπούμε. Θα πρέπει να δούμε τι μέτρα πρέπει να ληφθούν.
Εδώ θα πρέπει να λάβουμε και μια απόφαση για τα μέλη του κόμματος που έχουν επιδείξει αυτές τις τάσεις διότι η κατάσταση είναι δύσκολη. Υπάρχουν κάποιες προτάσεις απ' τους Τσάμηδες συντρόφους να γίνει βίαιη στρατολόγηση και να ληφθούν κάποια μέτρα κατά των αντιδραστικών στοιχείων. Λένε επίσης να γίνει μια συγκέντρωση με τα μέλη του Κόμματος που είναι Τσάμηδες όπου να συμμετάσχει και απεσταλμένος της Κεντρικής Επιτροπής, αλλά εγώ δεν συμφωνώ να αναμειχθεί το Κόμμα μας σ' αυτή την υπόθεση.

Μπεντρί Σπαχίου: Εμείς έχουμε εργαστεί ώστε αυτοί να χαίρουν το δικαίωμα κινητοποίησης (στρατολόγησης) αλλά εδώ αυτοί είναι Έλληνες υπήκοοι. Στην Ελλάδα έχουν ανάγκες από στρατιώτες εάν ήταν δυνατό να πήγαιναν για διαφωτισμό θα ήταν καλό, αλλά με τον τρόπο αυτό οι Τσάμηδες δεν πρόκειται να πάνε στην Ελλάδα. Και από πλευράς του διεθνούς δικαίου δεν υπάρχει κάτι μόνο να μην φανεί το χέρι μας, αλλά να γίνει νύχτα. Προς τούτο μπορεί να ρωτήσουμε τους Σοβιετικούς.

Μεχμέτ Σέχου: Ο Πετρίτ Σαχίνι απ' το Ελμπασάν λέει ότι με την ευκαιρία της κινητοποίησης (στρατολόγησης) των Τσάμηδων, τα αντιδραστικά στοιχεία έχουν αρχίσει και μιλούν άσχημα για το Κομουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, κλπ. Εάν αφήσουμε έτσι τους Τσάμηδες το Κόμμα διασύρεται απ' αυτούς τους αντιδραστικούς.

Με την ευκαιρία τούτη ανακαλύπτουμε ότι τις μάζες των τσάμηδων δεν τους έχουμε υπό έλεγχο. Να χρησιμοποιηθούν κατά συνέπεια έτσι, άνθρωποι απεσταλμένοι απ' το Κόμμα μας, είναι ένα σήμα διαμαρτυρίας κατά της κυβέρνησης μας.

Εδώ νοείται πόσο ξεκομμένο είναι το Κόμμα μας απ' αυτές τις μάζες. Σημαντικό είναι να προβούμε σε ενέργειες με αυτούς του εχθρούς της αντίδρασης. (όλα τα άλλα μέλη είναι σύμφωνα με αυτή την πρόταση του σύντροφου Μεχμέτ), μετά να δούμε ποια είναι αυτά τα στοιχεία μέλη του Κόμματος που αντιμετώπισαν κατ' αυτό τον τρόπο τους απεσταλμένους μας. Τούτοι να αποβληθούν απ' το Κόμμα και να σταλούν στα στρατόπεδα. (οι άλλοι σύντροφοι είναι σύμφωνοι και μ' αυτή την πρόταση).
Για τα άλλα στοιχεία να παρθούν δια της βίας, μάλλον δύσκολη υπόθεση από πλευράς διεθνούς δικαίου, τούτος είναι ο μόνος κίνδυνος, αλλιώτικα εμείς το κάνουμε μέσα σε μια νύχτα. Τούτο θα πρέπει να κάνουμε εντός μιας νυκτός, χωρίς κανείς να αντιληφθεί διότι αλλιώς μας φεύγουν. Τώρα να μην χρησιμοποιηθεί βία εις βάρος τους διότι είναι ξένοι υπήκοοι. Τώρα να πούμε στις κομματικές επιτροπές στους νομούς να αφήσουν εν σιωπή αυτή την υπόθεση και εντός μιας νυκτός να τους πάμε στα σύνορα.

Τουκ Γιακώβα: Στην περίπτωση αυτή να παρατηρηθεί ποιοι είναι τούτοι οι πρόστυχοι άνθρωποι. Σ' αυτούς οι μοναρχο - φασίστες έχουν κάνει χίλιες κακουχίες και δεν θέλουν να πάνε να πολεμήσουν για τον τόπο τους.

Μεχμέτ Σέχου: Να δώσουμε οδηγία να μην τους αφήσουν μαζί σε μια μονάδα.

Τουκ Γιακώβα: Αυτούς τους συντρόφους δεν μπορούμε πώς να τους στείλουμε να επιστρέψουν και να ληφθούν τα μέτρα που είπε ο σ. Μεχμέτ.

Μεχμέτ Σέχου: Να το παραθέσουμε το θέμα και στους Σοβιετικούς από πλευράς διεθνούς δικαίου. Για τις οικογένειές τους τους έχουμε δώσει γης και ας την δουλέψουν.

Χυσνί Κάπο: Οι πράξεις που είπε ο Μεχμέτ να γίνουν.

Μπεκίρ Μπαλούκου: Τούτοι να συλληφθούν και να σταλούν να εργαστούν στο Λοζάν όπου το μέρος είναι πολύ κατάλληλο.

Πηγή: (Κεντρικά Αρχεία του Κράτους - AQSH (Arkiva Qendrore e Shtetit), F. 14/AP, V. 1949, D. 16, fleta 14)

www.deropoli.com