To μεγάλο... ξεκαθάρισμα σε εργασιακά και μισθούς. Τι αποκαλύπτει έρευνα της ΓΣΕΕ για την 5ετία 2010-2014

Σε μια απορρυθμισμένη αγορά εργασίας, όπου κυριαρχούν οι επιχειρησιακές συμβάσεις και οι ελαστικές μορφές απασχόλησης, όπου «θερίζει» η ανεργία και η μείωση της αγοραστικής δύναμης των μισθών είναι η μεγαλύτερη σε όλη την ΕΕ, έρχονται οι εκπρόσωποι των θεσμών να ζητήσουν περαιτέρω «εκσυγχρονισμό» του πλαισίου των εργατικών κινητοποιήσεων, των ομαδικών απολύσεων και των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Αν και τα αγκάθια στο καυτό μέτωπο του εργασιακού φαίνεται πως παραπέμπονται για το φθινόπωρο, η διαβούλευση έχει ανοίξει για τα καλά, ώστε ως το τέλος του 2015 να υπάρχει ένα νέο πλαίσιο.

Η μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, που έχει αποσταλεί σε πρωθυπουργό, αρχηγούς κομμάτων και διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, είναι αποκαλυπτική για τη ζοφερή πραγ­ματικότητα. Την περίοδο 2010-2014 οι κλαδικές ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις μειώθηκαν από 65 το 2010 σε 14 το 2014, υπονομεύοντας το επίπεδο συλλογικής προστασίας για τους εργαζόμενους. Ταυτόχρονα, οι επιχειρησιακές συμβάσεις από 227 το 2010 αυξήθηκαν θεαματικά σε 976 το 2012. Ακολούθως μπορεί να μειώνονται σε απόλυτους αριθμούς επειδή οι περισσότερες έχουν τριετή διάρκεια (2012-2014 ή/και 2013-2015), αλλά η ποσοστιαία συμμετοχή τους στο σύνολο των συμβάσεων ξεπερνάει το 93%.

Η πραγματικότητα αυτή επέφερε σημαντικές μειώσεις στις αμοιβές των εργαζομένων, καθώς οι νέες επιχειρησιακές συμβάσεις προέβλεπαν στην πλειονότητά τους δραστική μείωση των αποδοχών 10-40%.

30% των μισθωτών

Το Διάγραμμα αποτυπώνει την εξέλιξη των κατώτατων πραγματικών κλαδικών μισθών βάσει των κλαδικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας την περίοδο 2000-2014. Παρατηρούμε ότι οι αποδοχές, με τιμή βάσης το 100, ακολουθούν ανοδική πορεία μέχρι το 2008 και μετά υποχωρούν σημαντικά, καταγράφοντας μείωση κατά 17,7% στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, 9,8% στις τράπεζες, 8,5% στο εμπόριο, 6,6% στην τσιμεντοβιομηχανία και 3,2% στη σιδηροβιομηχανία.

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι μειώσεις μισθών μέσω επιχειρησιακών και ατομικών συμβάσεων αγγίζουν πάνω από το 30% των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, ενώ οι μειώσεις μέσω κλαδικών το 1/4 των εργαζομένων. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο πως η μείωση της αγοραστικής δύναμης του πραγματικού κατώτατου μισθού την περίοδο 2010-2014 στην Ελλάδα είναι η μεγαλύτερη από όλες τις χώρες της ΕΕ, καθώς άγγιξε το 24,9% ενώ στους νέους κάτω των 25 ετών το 34,5%...

Μέσα σε πέντε χρόνια οι κλαδικές ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις μειώθηκαν κατά 78% (από 65 το 2010 σε 14 το 2014), υπονομεύοντας το επίπεδο συλλογικής προστασίας για τους εργαζόμενους.

Οι επιστημονικοί συνεργάτες της ΓΣΕΕ διαπιστώνουν πως η μείωση του κόστους εργασίας αυξάνει αντί να μειώνει το ποσοστό της ανεργίας. Οι μειώσεις, δηλαδή, στον κατώτατο και στον μέσο μισθό είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας. Ειδικά η δραματική αύξηση της μακροχρόνιας ανεργίας αποτυπώνει το βάθος της κρίσης. Οι μακροχρόνια άνεργοι το τέταρτο τρίμηνο του 2014 ανέρχονταν σε 909.000 (73% του συνόλου των ανέργων), ενώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008 ήταν 178.000 (44% του συνόλου). Αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό ανεργίας σε γυναίκες και νέους.

Αλλά κι όσοι εργάζονται αναγκάζονται πολύ συχνά σε επισφαλή εργασία και ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Την περίοδο 2010-2014 διαπιστώνεται συρρίκνωση της μισθωτής εργασίας με την τυπική εργασιακή σχέση κατά 492,3 χιλιάδες μισθωτούς και σε ποσοστό 21,3%. Αντίθετα διπλασιάστηκαν σχεδόν οι απασχολούμενοι με μερική απασχόληση αορίστου διάρκειας, με τις γυναίκες να συμμετέχουν στην εν λόγω αύξηση σε ποσοστό 57%.

Το ποσοστό της μερικής απασχόλησης αυξήθηκε από περίπου 6% επί του συνόλου της απασχόλησης το 2009 κοντά στο 10% το 2014 (κατά 70% μη ηθελημένη). Οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης την περίοδο 2009-2014 αυξάνονται κατά 3,79%, μερικής απασχόλησης κατά 259% και εκ περιτροπής εργασίας κατά 454%. Οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης προσεγγίζουν πλέον το 1/2 των νέων συμβάσεων που υπογράφονται (από 21% που ήταν το 2009).

24,9% μειώθηκε η αγοραστική δύναμη του πραγματικού κατώτατου μισθού στην Ελλάδα την περίοδο 2010-2014. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μείωση ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε. Η αντίστοιχη μείωση για τους νέους κάτω των 25 ετών ήταν 34,5%.

Γιάννης Φώσκολος

www.ethnos.gr