Το τένις, οι αντικειμενικές συνθήκες και το τρίτο μνημόνιο

Η κυρίαρχη αφήγηση της κυβέρνησης Τσίπρα σε σχέση με την περίφημη «διαπραγμάτευση» είναι πως «ναι μεν κάναμε λάθη, αλλά, ούτως ή άλλως, οι αντίπαλοι ήταν πιο δυνατοί από μας. Έτσι, χάσαμε λόγω των αντικειμενικών συνθηκών». Έχει όμως, η με αυτόν τον τρόπο επίκληση των αντικειμενικών συνθηκών, γενική ισχύ;

Την προηγούμενη Κυριακή ο 34 ετών τενίστας Φέντερερ νίκησε σε μεγάλη φόρμα τον Νο 1 της παγκόσμιας κατάταξης Ντιόκοβιτς στον τελικό στο Cincinnati. Αυτή η νίκη θεωρήθηκε ιδιαίτερα σημαντική και για πολλούς απρόσμενη, καθώς ο για πολλά χρόνια Νο 1 Φέντερερ είχε αρχίσει να χάνει έδαφος τα τελευταία χρόνια, κάνοντας πολλούς ειδικούς σχολιαστές να τον θεωρούν τελειωμένο. Παρόλα αυτά, αν και είχε πέσει κοντά στη δέκατη θέση, κατάφερε να επανέλθει στις νίκες και να ξαναφτάσει στο Νο 2. Όμως, στις περισσότερες αναμετρήσεις του με τον Ντιόκοβιτς έχανε. Και, όπως φάνηκε, αποφάσισε να παλέψει για τη νίκη, την οποία ο κόσμος του τένις υποδέχθηκε με διθυραμβικά σχόλια.

Από αυτά τα σχόλια, θεωρώ ότι έχει ενδιαφέρον και για όσους δεν ασχολούνται με το συγκεκριμένο άθλημα ένα σχόλιο, που δημοσιεύθηκε στην ελβετική Tagesanzeiger. Στο σχόλιο αυτό η νίκη του Φέντερερ αποδίδεται στο ότι ο ίδιος είναι αριστοτέχνης του σχεδιασμού.

Πράγματι, ξεκινώντας από τις αντικειμενικές συνθήκες, με βάση τις οποίες ήταν σε χειρότερη θέση, μελέτησε τη στρατηγική του στο παιχνίδι, σχεδίασε αριστοτεχνικά τις προπονήσεις του και ακολούθησε τα σχέδιά του επί μήνες. Μάλιστα, προτίμησε να μην παίξει στο προηγούμενο τουρνουά, διακινδυνεύοντας να χάσει τη 2η θέση του στην παγκόσμια κατάταξη (πράγμα που έγινε τελικά), για να μην ξεφύγει από τα σχέδιά του. Έτσι, εμφανίσθηκε στο τουρνουά του Cincinnati πολύ δυνατός, εισάγοντας ακόμα και καινοτομίες στο παιχνίδι του και βγήκε τελικά νικητής, χωρίς να χάσει ούτε έναν γύρο, παρά τους σημαντικούς αντιπάλους που είχε. Με άλλα λόγια, ο Φέντερερ με αριστοτεχνικό σχεδιασμό για πολλούς μήνες που συνδύασε έμπνευση, τεχνική, πειθαρχία, αλλά και καινοτομίες, πήρε υπόψη του τις αντικειμενικές συνθήκες και τις διαμόρφωσε κατάλληλα (όπως μπορούσε), καταφέρνοντας να νικήσει.

Από την άλλη πλευρά, η τυχάρπαστη επτάμηνη «διαπραγμάτευση» της μόλις παραιτηθείσας κυβέρνησης χαρακτηρίσθηκε από έναν επιθετικό βερμπαλισμό και άλλες εξυπνάδες (όπως την κατάργηση της τρόικας), με επιμέρους αυτοσχεδιασμούς (υποτίθεται με βάση τη θεωρία παιγνίων), αγνοώντας τις αντικειμενικές συνθήκες που διαμόρφωναν τόσο η δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας, όσο και οι όροι με τους οποίους συνδιαλέγονταν οι εταίροι και πιστωτές. Έτσι, η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού, που θα οδηγούσε σε μια σειρά μελετημένων κινήσεων για τη διαμόρφωση ενός πιο ευνοϊκού κλίματος για τη χώρα και τις επιδιώξεις της, οδήγησε σε σπασμωδικές ενέργειες (συνοδευόμενες από δηλώσεις προς το εσωτερικό για την δήθεν συμφωνία που έρχεται), με τελικό αποτέλεσμα τη νέα επιδείνωση της οικονομίας, τη χειροτέρευση των όρων διαπραγμάτευσης και το τρίτο μνημόνιο.

Αντί δηλαδή να ληφθούν υπ' όψη από την αρχή οι αντικειμενικές συνθήκες, στο πλαίσιο ενός στρατηγικού σχεδιασμού (που να συνδυάζει γνώση, ορθολογισμό και έμπνευση), η κυβέρνηση κινήθηκε στο πλαίσιο του «απόψε αυτοσχεδιάζουμε» (δίνοντας κι άλλη διάσταση στην παρατήρηση ότι η πολιτική είναι θέατρο) και ανακάλυψε τις αντικειμενικές συνθήκες, μετά την καταστροφή.

Τα παραπάνω δεν σημαίνουν βέβαια ότι ο σχεδιασμός φέρνει πάντα τη νίκη. Όμως, ειδικά σε θέματα όπως η διαχείριση της οικονομίας της χώρας σε συνθήκες χρεοκοπίας στο πλαίσιο της ευρωζώνης, ο εξαρχής συνυπολογισμός των αντικειμενικών συνθηκών με σκοπό την κατά το δυνατόν ευνοϊκή διαμόρφωσή τους, οδηγεί σε πολύ καλύτερα αποτελέσματα από την ανακάλυψή τους εκ των υστέρων για τη δικαιολόγηση της ήττας.   

του Κωνσταντίνου Καραλή 

Ο Κωνσταντίνος Καραλής είναι Χημικός Μηχανικός - Οικονομολόγος.

www.protagon.com