Ο κομμουνισμός, ο νεοκομμουνισμός και το ψέμα

Ο Αύγουστος δεν είναι ο καλύτερος μήνας για τους κομμουνιστές και τους νεοκομμουνιστές. Στις 21 Αυγούστου 1968 έγινε η εισβολή των σοβιετικών στη Τσεχοσλοβακία, γεγονός που αποτέλεσε την αρχή του τέλος του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού. Στις 19 Αυγούστου 1991 έγινε το πραξικόπημα κατά Γκορμπατσόφ, το οποίο σφράγισε την κατάρρευση του κομμουνισμού. Όσοι πιστεύουν πώς η Δημοκρατία είναι αυτό το πολίτευμα στο οποίο μπορείς να αλλάξεις την κυβέρνησή σου «χωρίς αιματοχυσία» (Καρλ Πόππερ), δεν μπορούν να ξεχνούν αυτές τις ημερομηνίες.

Πολλά έχουν γραφεί για την ολοκληρωτική φύση αυτού του συστήματος. Εδώ δεν θα υπεισέλθω λεπτομερειακά στο ερώτημα, αν αυτός αποτελούσε εκτροπή της θεωρίας ή εφαρμογή της, έστω και ακραία. Με δυο λόγια μόνο θα έλεγα ότι η ερμηνεία που αποδίδει τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό σε παρεκτροπές της θεωρίας των Μαρξ- Λένιν αποτελεί μια εργαλειακή ερμηνεία, που καμία σχέση δεν μπορεί να έχει με την επιστημονική προσέγγιση των πραγμάτων, όπως εντελώς εργαλειακή και αντιεπιστημονική είναι και η προσπάθεια απαξίωσής του συνόλου του έργου του Μαρξ ή από την άλλη πλευρά του Φρίντμαν ή του Χάγιεκ κλπ, κλπ.

Εκτός του ολοκληρωτισμού όμως υπήρχε και μια άλλη διάσταση αυτού του συστήματος. Η τελειοποίηση του πολιτικού ψέματος. Αυτό το σύστημα αποτέλεσε μια τεράστια επιχείρηση εξαπάτησης εκατομμυρίων ανθρώπων, από τους πιο άδολους και απλούς πολίτες μέχρι ορισμένους πολύ μεγάλους δυτικούς διανοούμενους.

Δυο απλά παραδείγματα για αυτόν τον μηχανισμό ψέματος. Στα σοβιετικά λεξικά της εποχής αναφέρονταν πως «κολχόζ είναι αγροτικός παραγωγικός συνεταιρισμός, αυτόνομη και ελεύθερη συλλογική οργάνωση αγροτών, της οποίας η γη και τα εργαλεία αποτελούν ιδιοκτησία του νομικού προσώπου του κολχόζ και όχι του κράτους». Ο λιμός στην Ουκρανία με τα 6 εκατ. θύματα ήταν μια εθελοντική συμμετοχή ελεύθερων πολιτών σ' οργανισμούς που δεν ανήκαν στο κράτος; Λες και υπήρχε κάτι που να μη ανήκει στο κράτος, σ' ένα σύστημα που τού ανήκαν ακόμη και οι ψυχές των πολιτών; Καθόλου πολύ ωραία, όταν έχεις να κάνεις με τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.

Ένας άλλος ορισμός ήταν αυτός του σταχανοβισμού. Αυτός ορίζονταν ως «κίνημα της Σοβιετικής Ένωσης με ιδρυτή τον ανθρακωρύχο Α. Σταχάνοφ, ο οποίος πρότεινε αποτελεσματικότερες μεθόδους στην οργάνωση της εργασίας με σκοπό τη μεγαλύτερη παραγωγικότητα στην εργασία». Η βαθύτατη εκμετάλλευση που οδήγησε τις συνθήκες εργασίας σε απόλυτη στρατοπεδική εξαθλίωση ονομάστηκε κίνημα για μεγαλύτερη παραγωγικότητα(sic). Τι κυνισμός; Το μόνο αντίδοτο στο ψέμα και ήταν το χιούμορ. Γι' αυτό και τα τόσα ανέκδοτα, τα οποία τόσο καλά γνώριζε ο Μίλαν Κούντερα, όταν έγραφε το «Αστείο» και το «Βιβλίο του γέλιου και της λήθης».

Αυτή η παλαιοκομμουνιστική Αριστερά «έφτυνε στα μούτρα» των δυτικών πολιτών τα πιο γελοία ψέματα και πολλοί τα πίστευαν. Όσον αφορά τη χρήση του ψέματος ως ιδεολογίας η ιστορία σήμερα στο πρόσωπο της λεγόμενης ελληνικής ριζοσπαστικής Αριστεράς, δεν επαναλαμβάνεται, συνεχίζεται ως νεοκομμουνισμός.

Καθόλου παράξενο λοιπόν που η εφημερίδα του μπολσεβίκικου κόμματος ονομάζονταν Πράβντα (Αλήθεια) και ήταν ο συνεχιστής της Ίσκρα ( Σπίθα), για τις οποίες εκστασιασμένος μιλάει ακόμη ο κ. Λαφαζάνης. Τελικά στις επερχόμενες εκλογές θα συγκρουστούν η Πράβντα με την Ίσκρα ή αποτελούν τις δυο πλευρές του ίδιου νομίσματος; Θα έχουμε εκλογές σύγκρουσης του ψέματος του τακτικισμού με το ψέμα της ιδεοληψίας ή θα υπάρξει και τρίτο σοβαρότερο ερώτημα; Ποιο δηλαδή παραγωγικό μοντέλο προτείνεται από το κάθε κόμμα. Όποιος και να συγκρουστεί, ελπίζω πως δεν θα έχουμε συνέχεια στη ρήση «από τη σπίθα στη φλόγα» που γέννησε τον τίτλο της Ίσκρα, γιατί τότε φωτιά στα μπατζάκια μας.

Σήμερα σε συνθήκες δημοκρατίας το αντίδοτο στο ψέμα του κ. Τσίπρα δεν είναι μόνο το χιούμορ, αλλά και η ψήφος. Παρόλο που και το υπόλοιπο πολιτικό σύστημα δεν μας έχει φλομώσει δα και στις πολλές αλήθειες. Να του το αναγνωρίσουμε αυτό. Αλλά ψέμα όπως αυτό του όλου ΣΥΡΙΖΑ από το 2012 και ύστερα και ιδίως τους τελευταίους επτά μήνες της διακυβέρνησης Κατρούγκαλου- Λαφαζάνη, ούτε επί Στάλιν δεν υπήρχε.

Γιώργος Σιακαντάρης

www.athensvoice.gr