Κυβέρνηση έχουμε. Και τώρα;

Η κυβέρνηση σχηματίστηκε. Και τώρα τι κάνουμε; Το ερώτημα αυτό κυριαρχεί την επομένη των εκλογών για την ελληνική αγορά και οικονο­μία, καθώς την πρώτη ευφορία της αγοράς για τη συγκρότηση κυβέρνη­σης με την υπόσχεση περί «κυβερνη­τικής σταθερότητας» έρχεται να αντι­καταστήσει η απορία για τα επόμενα βήματα: τι θα γίνει, πώς θα γίνει, αλ­λά και με ποιους θα...γίνει.

Ο σταδιακός μετασχηματισμός του ελληνικού επιχειρείν - κρατικού και ιδιωτικού - που συντελείται εδώ και 2-3 χρόνια θα ολοκληρωθεί βάζοντας νέους όρους στην αγορά. Και σε αυτό κυρίαρχο ρόλο φαίνεται πως θα δια­δραματίσουν τα πρόσωπα... εμπιστο­σύνης των δανειστών μας, τα οποία κατά βάση θα διαμορφώσουν ένα νέο σύστημα ελέγχου της χώρας.

Μετά τον σχηματισμό της κυβέρ­νησης, το επόμενο βήμα ομαλοποί­ησης της έκρυθμης κατάστασης που επικράτησε το τελευταίο δίμηνο στην ελληνική οικονομία είναι η αποκατά­σταση των ελάχιστων όρων αξιοπι­στίας, με την ανακοπή του κύματος αναλήψεων και την επιστροφή των καταθέσεων - που βεβιασμένα αναλήφθηκαν από τις τράπεζες τις τε­λευταίες ημέρες υπό τον φόβο μιας κατάρρευσης.

Το διάστημα από τις εκλογές του Μαΐου μέχρι αυτές του Ιουνίου ση­κώθηκαν από τις τράπεζες κάπου 12 δισ. ευρώ. Και βέβαια η χώρα και το τραπεζικό σύστημα θα είχαν καταρ­ρεύσει εάν δεν είχαν την ασφάλεια του ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ, που κατά τις πληροφορίες έριξε στην αγορά πάνω από 5 δισ. μέσω του συ­στήματος Έκτακτη Βοήθεια Ρευστό­τητα (ELA).

Στη διαμόρφωση των όρων αξιο­πιστίας μεγάλο ρόλο διαδραματίζει και ο τερματισμός της άτυπης στά­σης πληρωμών του ελληνικού Δημο­σίου. Ακόμη και οι δανειστές έχουν πια καταλάβει ότι το να προσπαθείς να αναστήσεις μια (νεκρή) οικονομία, όπου ο κεντρικός εταίρος είναι αναξι­όπιστος, απλώς... δεν «παίζει» - ούτε στο εσωτερικό ούτε στο εξωτερικό.

Έτσι αποφασίζουν να ρίξουν ένα πακέτο μερικών (ακόμη) δανεικών δισ. για να μπορέσει το κράτος να αρ­χίσει να πληρώνει υποχρεώσεις δύο και πλέον ετών. Μαζί με αυτά θα πρέ­πει να καθοριστούν οι τελικοί όροι ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών (χωρίς την οποία δεν θα κι­νηθεί τίποτε). Βεβαίως το κεντρικό ενδιαφέρον των δανειστών εστιάζε­ται στο να ξεκαθαρίσει το μελλοντικό σχήμα του τραπεζικού συστήματος και να διαμορφωθεί ένα εφαρμόσιμο και ταχύ πρόγραμμα αποκρατικοποι­ήσεων.

Εάν όλα αυτά μπορούσαν να γίνουν έως το φθινόπωρο, η «αγορά» εκτιμά ότι θα διαμορφωνόταν ένα... τέλειο σενάριο, που θα μπορούσε να συνο­δευτεί και από μια μικρή αναβάθμι­ση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας από τους ξένους οίκους. Η πείρα όμως δείχνει ότι κάτι τέτοιο μοιάζει σχεδόν απίθανο. Γι’ αυτό από την επομένη των εκλογών άρχισαν να κυκλοφορούν οι «απαισιόδοξες» αναλύσεις.

♦ Η Goldman Sachs , για παράδειγ­μα, έγραψε πως η νίκη της Ν.Δ. θα ανακουφίσει προσωρινά τις αγορές, αλλά δεν αλλάζει τους όρους του παι­χνιδιού: τα βασικά προβλήματα της Ελλάδας παραμένουν άλυτα, σε ένα διαρκώς επιδεινούμενο διεθνές πε­ριβάλλον, ενώ η υψηλή ανεργία είναι μεταξύ των προβλημάτων που ανα­μένεται να διατηρήσουν την οικονο­μία σε πίεση.

♦ Η Citigroup σημείωσε ότι η πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη παραμένει αμετάβλητη, στο 50%-75%, τους επόμενους 12-18 μήνες.

♦ Από την πλευρά της η Credit Suisse συνεχίζει να δίνει πιθανότητα εξό­δου της Ελλάδας από το ευρώ στο 20% μέσα στο 2012.

Νέα κόλπα στις τράπεζες

Η ανακεφαλαιοποίηση, λοιπόν, θα είναι το πρώτο μεγάλο βήμα για την επόμενη ημέρα της ελληνικής οικο­νομίας, μια και μέσω αυτής θα καθο­ριστεί η μορφή του τραπεζικού συ­στήματος, αλλά και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των τραπεζών.

Διαδικαστικά ο τεχνικός έλεγχος των τεσσάρων τραπεζών που μετέ­χουν στην πρώτη φάση της ανακεφαλαιοποίησης (Alpha, ETE, Eurobank, Πειραιώς) θα έχει ολοκληρωθεί στα τέλη Ιουλίου. Έπειτα το ΤΧΣ, δηλα­δή ο «μέτοχος» που θα πραγματο­ποιήσει τη διαδικασία, θα γνωρίζει επακριβώς την κατάσταση και τα προβλήματα κάθε τράπεζας και θα κινηθεί φέρνοντας «λύσεις» για την επόμενη ημέρα, που, όπως όλα δεί­χνουν, θα είναι διαφορετική από αυ­τήν που ξέρουμε...

Εκτός από τις ζημιές των 3 5 δισ. ευ­ρώ που «έγραψαν» οι τράπεζες λόγω

του PSI, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το τελευταίο διάστημα η κατάστα­σή τους επιδεινώθηκε περαιτέρω για δύο λόγους:

♦ Τα προβληματικά δάνεια αυξάνο­νται αλματωδώς και η κατάσταση του τελευταίου διμήνου στη χώρα δεν βοήθησε τις πληρωμές των δανείων από τους πολίτες.

♦ Την ίδια στιγμή, οι μαζικές εκροές των τελευταίων εβδομάδων, με τις αθρόες αναλήψεις, φούσκωσαν τό­σο πολύ το ELA (υπολογίζεται κάπου στα 60 δισ.) με συνέπεια οι τράπεζες να πληρώνουν αρκετές δεκάδες εκα­τομμύρια κάθε μήνα για τόκους.

Για την «επόμενη ημέρα», εδώ και μερικές εβδομάδες, έχει γίνει προ­φανές ότι θα υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις. Κατ’ αρχάς το γεγονός ότι στην πρώτη φάση της ανακεφαλαιοποίησης μετέχουν μόνο οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες, ενώ επί του παρόντος έμειναν έξω η Αγροτική και το Τ.Τ., έδωσε αφορμή για πολλές και ποικίλες φήμες.

Σε αυτό το περιβάλλον προστέθη­κε προ δύο βδομάδων ένα... βραδινό δημοσίευμα του Reuters που μιλούσε ακόμη και για «λουκέτο» στην ΑΤΕ. Σαφώς με τον τρόπο αυτόν οι ξένοι θέλουν να πιέσουν, αλλά αυτό ταυτό­χρονα δεν αποκλείει τα σενάρια που θέλουν συγχωνεύσεις. Το αν θα αφο­ρούν συνενώσεις των μεγάλων με τις μικρότερες τράπεζες ή άλλα «διαγώ­νια» σχήματα, είναι ακόμη πρόωρο.

Ήδη όμως από την πλευρά του ΤΧΣ έχει καταστεί σαφές ότι η όποια συ­νένωση θα γίνει με γνώμονα τις οικο­νομίες κλίμακας και όχι για τη δημι­ουργία μεγάλων σχημάτων που ευνο­ούν μόνο τα τμήματα... μάρκετινγκ. Πιθανότατα από τα σχήματα που θα προκύψουν θα εξαρτηθούν και οι ιδι­οκτησίες τους, με την τρόικα να επι­μένει (και στις αρχές της εβδομάδας) ότι θέλει το μάνατζμεντ να παραμεί­νει σε ιδιώτες.

Οι... δικοί τους άνθρωποι

Εάν οι όροι της ανακεφαλαιοποίησης θα ρυθμίσουν την επόμενη ημέ­ρα για τα τραπεζικά σχήματα και τους ιδιοκτήτες τους, οι αποκρατι­κοποιήσεις θα ρυθμίσουν τις σχέ­σεις της Ελλάδας με τους δανειστές. Όπως σημειώνουμε και στη σελίδα 15, με δεδομένη την ενίσχυση του Χορστ Ράιχενμπαχ, οι δανειστές, με επικεφαλής τους Γερμανούς, θα αναθέσουν τη δρομολόγηση των αποκρα­τικοποιήσεων σε πρόσωπα της εμπι­στοσύνης τους.

Η παλαιά φρουρά του ΤΑΙΠΕΔ, κα­τά πάσα πιθανότητα, αποχωρεί και θα αντικατασταθεί από νέα πρόσωπα (εδώ θα σημειωθεί η πρώτη «εμπλο­κή» με τη νέα κυβέρνηση), που θα πρέπει να απηχούν τις αντιλήψεις των ξένων, αλλά και να έχουν την έγκριση του νέου κυβερνητικού σχήματος.

Σε κάθε περίπτωση, η κεντρική οδηγία για τις αποκρατικοποιήσεις θα είναι «πουλήστε, πουλήστε, πουλήστε», καθώς οι αστοχίες του προ­ϋπολογισμού έχουν διαμορφώσει ανάγκη να πέσει ακόμη περισσότερο χρήμα στα κρατικά ταμεία. Έτσι, με­τά την καθυστέρηση του πρώτου εξα­μήνου, αναμένεται... ξεπουληματική γυμναστική.

Σε πρώτη φάση, αναμένεται να μπουν μπροστά οι υποθέσεις των λιμανιών (ΟΛΠ, ΟΛΘ) και των νερών (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ), ενώ προβλη­ματισμός υπάρχει για τα παγωμένα προ­γράμματα, όπως το Ελληνικό. Το μό­νο πρόγραμμα για το οποίο υπάρχει «φως» εί­ναι αυτό της ΔΕΠΑ, το οποίο όμως εμπλέκεται στο ευρύτερο «πακέτο» της ενέργειας.

Το παζλ στην ενέργεια

Εδώ η κατάσταση είναι πραγματικά κρίσιμη. Οι συ­χνές διακοπές στην ηλεκτροδότηση τις τελευ­ταίες ημέρες δεν οφεί­λονται στον καύσωνα, αλλά στα δραματικά οικονο­μικά της ΔΕΗ και της ΔΕΠΑ, που ανάγκασαν τη μεν δεύ­τερη να σταματήσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου λόγω έλλειψης ρευστού για εισαγωγές και την πρώτη να σταμα­τήσει την παραγωγή ενέργειας στα εργοστάσια που δουλεύουν με αέριο και να επιστρέψουν στον ρυπογόνο λιγνίτη.

Το κακό είναι ότι, πέραν της ρύ­πανσης, η ΔΕΗ από τη μια διαχειρί­ζεται τον λιγνίτη ως εθνικό πλούτο, ενώ παράλληλα είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο, κάτι που τη φέρνει σε σύγκρουση με την Κομισιόν. Τι έχει συμβεί;

Η ΔΕΗ (και το ελληνικό Δημόσιο), προκειμένου να μην κατηγορηθεί για κατάχρηση ιδιοποίησης του εθνικού πλούτου, θα έπρεπε τον μήνα αυτόν να ανακοινώσει τις οριστικές αποφά­σεις για το άνοιγμα της αγοράς λιγνί­τη (δηλαδή την πώληση των τεσσά­ρων μονάδων της ΔEH), ενώ το τρίτο τρίμηνο του 2012 θα έπρεπε να γίνει η προκήρυξη του διαγωνισμού για την ιδιωτικοποίηση της ίδιας της επιχείρησης, όπως προ­βλέπεται στο «μνη­μόνιο».

Κάτι τέτοιο βέ­βαια δεν έχει γίνει, ενώ (εκτός από τη ΔΕΗ) στον τομέα της ενέργειας η μία μετά την άλλη οι επιχειρήσεις του κλά­δου ξεμένουν από ρευστό, απειλώντας με ένα γενικευμένο μπλακ-άουτ. Η τρόικα, για να εγκρίνει το δάνειο προς τον ΛAΓHE, έχει θέσει ως όρο την αύξη­ση στα τιμολόγια ηλε­κτρικού ρεύματος από την 1η Ιουλίου 2012. Το κατά πόσον αυτό θα είναι εφικτό, αφορά την επόμενη κυβέρνηση. Όμως, ποια κυβέρνηση θα μπορέσει να αυξήσει με το «καλημέρα» το κόστος του ρεύ­ματος;

Το βέβαιο είναι ότι όλος ο χώρος απειλείται με κατάρρευση. Μέχρι τότε, για τη ΔΕΗ τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας, στα οποία συμφώ­νησαν πρόσφατα τα υπουργεία Οικο­νομικών και ΠEKA (για την επιστρο­φή στην επιχείρηση 250 εκατ. ευρώ από το τέλος ακινήτων μαζί με 110 εκατ. ευρώ από τον φόρο που κακώς είχε καταβάλει), δίνουν μια προσω­ρινή ανάσα για το αμέσως επόμενο διάστημα. Από το σημείο αυτό και μετά, η χορήγηση του δανείου των 130 εκατ. ευρώ, που έχει ζητήσει η επιχείρηση, αποτελεί απαραίτητη ένεση.

Εάν κοιτάξει κάποιος το οικονομι­κό ισοζύγιο του κλάδου, δεν χρειά­ζεται εξειδικευμένες γνώσεις για να συμφωνήσει με τις ανησυχίες για ένα γενικευμένο μπλακ-άουτ στην αγορά ενέργειας, ιδιαίτερα αν η ΔEΠA δεν αντεπεξέλθει στις οικονομικές υπο­χρεώσεις της. Γι’ αυτό η επιχείρηση άντλησε πρόσφατα και έσοδα από τη θυγατρική της, τον ΔEΣΦA. Δεν απο­κλείεται, λοιπόν, μαζί με τις ανακατατάξεις στις αποκρατικοποιήσεις, να δούμε τη ΔΕΗ να μπαίνει πρώτη στη σειρά...

Πιέσεις για ΟΠΑΠ, εύκολο «στοίχημα» οι οδικοί άξονες

Πιέσεις υπάρχουν και για το έτερο κρατικό «φιλέτο», τον ΟΠΑΠ, τόσο σε θέματα διοίκησης όσο και σε θέματα ολοκλήρωσης της αποκρατικοποίησης. Η αποχώρηση του Capital τους τελευταίους μήνες από το μετοχολόγιο δείχνει ότι ο οργανισμός δεν εί­ναι η ασφαλής και επικερδής επένδυση που ήταν κάποτε. Έτσι ασκείται ισχυρή πίεση στο κράτος να συνεχίσει τις διαδικασίες για τη ρύθμιση της αγοράς τυχερών παιχνιδιών και το άνοιγμα νέων αγορών (VLT, διαδικτυακό στοίχημα), που αφέθηκαν στη μέση και οι οποίες μπορεί να φέρνουν στο κράτος έσοδα χωρίς το... κόστος πωλήσεων. Σημειώνεται ότι ο ΟΠΑΠ της κεφαλαιοποίησης των 4,3 δισ. το 2010 έχει πέσει στα 1,14 δισ. λόγω της αβεβαιότητας για τα μελλοντικά του σχέδια και το ρίσκο μι­ας επενδυτικής κίνησης στην Ελλάδα. Το κάποτε ισχυρό ενδιαφέρον ξένων εταιρει­ών όπως η Lottomatica έχει περιοριστεί και, όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές, η όποια κίνηση στο μέλλον θα γίνει υπό την προϋπόθεση μιας συνεργασίας με κάποιον μεγάλο χρηματοδοτικό οίκο, όπως το Apax, το KKR ή το Apollo που έχουν ήδη ακουστεί.

Ίσως το πιο εύκολο «στοίχημα» να είναι οι οδικοί άξονες. Τα δύο από τα τρία κόμματα που στηρίζουν τη σημερινή κυβέρνηση είχαν υποστηρίξει την επανέναρξη των ερ­γασιών στους αυτοκινητόδρομους και αυτό αναμένεται να κάνουν προσεχώς, αφού οι δρόμοι, έστω και προσωρινά, φέρνουν θέ­σεις εργασίας.

Ιδιαίτερη προσοχή αναμένεται να δοθεί σε κλάδους που επηρεάζονται από την πτώ­ση του τουρισμού. Η κρίση στην ακτοπλοΐα, με τις συνεχείς αρνητικές χρήσεις, δεν επη­ρεάζει μόνο τις εταιρείες του χώρου, αλλά θα απειλήσει και τη σύνδεση πολλών νησι­ών με τον ηπειρωτικό κορμό από το φθινό­πωρο και μετά. Αντίστοιχοι φόβοι υπάρχουν και για τις αεροπορικές εταιρείες, ενώ στα­διακά και οι ξένοι (πλην των εταιρειών χαμηλού κόστους) αποχωρούν από τη χώρα μας, την οποία θεωρούν ασύμφορο προορισμό.

Θα μπορέσει η Ελλάδα να ανακάμψει με τέτοιους όρους; Άγνωστο. Κατά τον Ρουμπι­νί, πάντως, η τελική πράξη της ελληνικής τραγωδίας δεν έχει ακόμη παιχτεί.

Τι εκτίμησε ο κορυφαίος μετρ της κα­ταστροφολογίας; Ότι τους επόμενους έξι με δώδεκα μήνες η κυβέρνηση Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ θα αποτύχει παταγωδώς, καθώς η οικονο­μία θα βυθιστεί σε βαθύτερη ύφεση. Όπως έγραψε, η Ελλάδα θα αναγκαστεί να πάει σε νέες εκλογές, στις οποίες θα επικρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, και η χώρα θα βγει από το ευρώ. Ιδού λαμπρό... στοιχηματικό πεδίο.

www.topontiki.gr