Οταν η Ελλάδα «άγγιξε» τον Γιόχαν Κρόιφ

Ο Καμάρας, ο Δομάζος, ο Αντωνιάδης, ο Οικονομόπουλος, ο Κούδας, ο Σαράφης είχαν την τύχη να πατήσουν το ίδιο γήπεδο με τον «αέρινο» Ολλανδό. Οσες δεκαετίες κι αν πέρασαν από τότε, ο Κρόιφ έμεινε χαραγμένος στη μνήμη τους

Ο Γιόχαν Κρόιφ βιάστηκε να γεννηθεί. Η ψηφιακή εικόνα δεν τον πρόλαβε. Μεγαλούργησε την εποχή που τα μέτρα των φιλμ και τα φρέιμ των βίντεο δύσκολα ξοδεύονταν. Ακόμη και για να απαθανατίσουν παραστάσεις μοναδικές -σχεδόν εξωπραγματικές- όπως οι δικές του. Οι έλληνες φίλαθλοι ανήκουν σε ‘κείνους που τον στερήθηκαν περισσότερο. Το διεθνές ποδόσφαιρο έφτανε σπάνια -και με το σταγονόμετρο- ώς εδώ. Αρκεί να σκεφτεί κάποιος οτι ένας από τους αντιπάλους του στον Τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1971, στο «Ουέμπλει», τον πρωτοείδε δυο χρόνια προτού τον αντιμετωπίσει στο γήπεδο. Ηταν ο Αριστείδης Καμάρας.

Ο παλαίμαχος άσος του Παναθηναϊκού είχε την τύχη να βρεθεί στην Ισπανία, το 1969, την ημέρα που ο Αγιαξ αναμετρήθηκε με την πανίσχυρη -τότε- Μίλαν για τη «μεγάλη κούπα». Πήγε στο γήπεδο και εκεί «γνώρισε» τον Κρόιφ για πρώτη φορά. Οι Ιταλοί νίκησαν 4-1, όμως ο ολλανδός τον καθήλωσε. Ιδίως στο γκολ του Αγιαξ (είχε προηγηθεί στο σκορ), όπου πέρασε σαν σίφουνας τρεις τέσσερις αντιπάλους του προτού στείλει την μπάλα στα δίχτυα. Οπως λέει, του είχε κάνει τρομερή εντύπωση, πώς ένα αναιμικό, κοκκαλιάρικο παιδάκι κατάφερνε να ξεφεύγει με τέτοια ευκολία από κάτι αμυντικούς… θηρία.

Πέντε φορές -όλες κι όλες- «άγγιξε» τον Κρόιφ η Ελλάδα. Η αρχή έγινε σε εκείνον τον ιστορικό τελικό του Γουέμπλεϊ, στις 2 Ιουνίου 1971.

Στις εξέδρες βρίσκονταν περίπου 40.000 φίλοι του Παναθηναϊκού, από τους οποίους 22.000 είχαν εκδράμει από την Αθήνα. Αλλοι δέκα χιλιάδες φίλαθλοι
 έζησαν λεπτό προς λεπτό τον μεγάλο αγώνα, από μια τεράστια οθόνη τηλεοράσεως που είχε στήσει η ΥΕΝΕΔ στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Και στα ελάχιστα σπίτια που διέθεταν τηλεοπτικό δέκτη, είχε μαζευτεί όλη η γειτονιά για να παρακολουθήσει τη μετάδοση του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας Τηλεοράσεως (ΕΙΡΤ), σε περιγραφή του Γιάννη Διακογιάννη.

Πώς ήταν να παίζεις αντίπαλος του τρανού Γιόχαν Κρόιφ; «Ευλογία και εφιάλτης», απαντά ο κ. Καμάρας. «Μεγάλη τύχη να βλέπεις από κοντά έναν τέτοιο παίκτη, αλλά και μεγάλη ατυχία να διεκδικείς από αυτόν ένα Κύπελλο Πρωταθλητριών»

Μέσω της Eurovision, περίπου 100.000.000 τηλεθεατές παγκοσμίως είδαν τον Αγιαξ του Κρόιφ να νικά με 2-0 και να κατακτά το τρόπαιο.

Οπως έγραφαν τα ΝΕΑ της εποχής, «άλλο θέαμα εκτός από την τηλεόραση δεν υπήρχε χθες στην Αθήνα. Από τα θέατρα, ένα μόνο λειτούργησε, το Μπουρνέλλη. Και αυτό στην απογευματινή του παράσταση έκοψε 70 εισιτήρια μόνο. Από τους 70 δε αυτούς θεατάς το 80% ήταν γυναίκες μεγάλης σχετικώς ηλικίας».

Αραγε, πώς ήταν να παίζεις αντίπαλος του τρανού Γιόχαν Κρόιφ; «Ευλογία και εφιάλτης», απαντά ο κ. Καμάρας. «Μεγάλη τύχη να βλέπεις από κοντά έναν τέτοιο παίκτη, αλλά και μεγάλη ατυχία να διεκδικείς από αυτόν ένα Κύπελλο Πρωταθλητριών». Εκείνη τη χρονιά (1971), ο κ. Καμάρας όδευε προς το τέλος της καριέρας του. Ηταν στα 33-34, ενώ ο Κρόιφ είχε μόλις κλείσει τα 24 του χρόνια. Καθώς στον Παναθηναϊκό έπαιζε μπροστά από τους δύο σέντερ μπακ (κεντρικός αμυντικός μέσος σε ένα ιδιόμορφο 4-4-2), ήταν ο παίκτης που θα αναλάμβανε να μαρκάρει τον ηγέτη των Ολλανδών. Αλλά ο προπονητής, ο Φέρεντς Πούσκας, είχε πάρει μια σοφή απόφαση: να παίξει η ομάδα του άμυνα «ζώνη», και να μη μαρκάρει κανείς τον Κρόιφ «man to man». Πώς να τον σταματήσει μόνος του ένας άνθρωπος;

«Ο Κρόιφ είχε απίστευτη εκρηκτικότητα. Οχι σαν αυτή του Μαραντόνα, που ήταν μικρού βεληνεκούς. Μπορούσε να ξεκινήσει από τη σέντρα και να περάσει όποιον έβρισκε μπροστά του», εξηγεί ο κ. Καμάρας. «Εχοντας την μπάλα στα πόδια, δεν σκεφτόταν πώς θα ντριμπλάρει εσένα, αλλά πώς θα ξεπεράσει και τους επόμενους που θα επιχειρούσαν να τον ανακόψουν. Ο Κρόιφ δεν κοίταζε τον αντίπαλο που είχε μπροστά του. Κοίταζε στα 10 μέτρα, πήγαινε σαν χέλι Στο πρώτο εικοσάλεπτο πέρασε τρεις τέσσερις φορές ανάμεσά μας, από ένα ανθρώπινο τείχος που είχαμε στήσει. Δεν μπορούσες να τον μαρκάρεις. Οπως είχα πει τότε στο BBC, όταν μου ζήτησαν τη γνώμη μου πριν από τον τελικό, ο Κρόιφ ήταν άνεμος».

Ο Μίμης Δομάζος τον χαρακτηρίζει «ανεμοστρόβιλο»: «Οταν έτρεχε, έμοιαζε με ελάφι. Είχε ντρίμπλα, σουτ. Ηταν ο τέλειος παίκτης. Μεγάλη ομάδα εκείνος ο Αγιαξ. Επαιζαν ένα σύστημα που καμία ομάδα δεν μπορεί να παίξει σήμερα. Ηταν μια πανέμορφη ομάδα, πέρα από παικταράδες ήταν όλοι τους και ωραία παιδιά. Αλλά ο Κρόιφ ξεχώριζε. Ηταν πάνω απ’ όλους. Γεννήθηκε για να παίζει μπάλα». Τι άλλο θυμάται από τον ολλανδό ο αρχηγός εκείνου του ιστορικού Παναθηναϊκού; «Κάπνιζε πάρα πολύ. Ηταν μονίμως με ένα τσιγάρο στο χέρι. Μάλιστα, τον είχαμε ρωτήσει αρκετές φορές γι’ αυτό, και μας είχε απαντήσει οτι δεν πειράζει».

Ο τερματοφύλακας του Γουέμπλεϊ, ο Τάκης Οικονομόπουλος, τον συγκρίνει με τον Πούσκας, τον Πελέ, τον Μαραντόνα και τον Ντι Στέφανο. «Ηταν ένας γρήγορος ντριμπλέρ, που μπορούσε να κάνει γκολ από το πουθενά. Ηταν πραγματικά εντυπωσιακή, τόσο η ταχύτητά του όσο και η ντρίμπλα του. Ηταν φοβερός ο τρόπος που έμπαινε στην περιοχή. Μου είχε βγει και μένα τρεις τέσσερις φορές τετ-α-τετ, όμως τον σταμάτησα. Αφησε εποχή και ως προπονητής. Στην Μπαρτσελόνα τον λάτρευαν, όχι άδικα».

Ο Βασίλης Κωνσταντίνου θυμάται πόσο απλός ήταν: «Είχε τις ιδιαιτερότητές του, αλλά ήταν ευγενής και προσιτός». Ο Αντώνης Αντωνιάδης, την εκρηκτικότητά του. «Τον έχανες από τα μάτια σου». Αλλά και το πάθος του για το τσιγάρο. «Ακόμη και στο ημίχρονο του Τελικού, τον είδαμε να καπνίζει». Και ο Τότης Φυλακούρης -που γεννήθηκε την ίδια χρονιά με τον Κρόιφ (1947)- τον τρόπο με τον οποίο ο ολλανδός γιόρτασε την κατάκτηση του πρώτου του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, μετά τον αγώνα με τον Παναθηναϊκό: άναψε ένα μεγάλο πούρο και έπινε τη μία μπίρα μετά την άλλη.

Την επομένη του Γουέμπλεϊ, τα ΝΕΑ έγραφαν στο πρωτοσέλιδό τους: «Ο ΠΑΟ επιστρέφει χωρίς το Κύπελλο. Ο Αγιαξ ανακηρύχθηκε δίκαια πρωταθλητής. Αξιοι αντίπαλοι των Ολλανδών οι Ελληνες. Οι παίκτες του Παναθηναϊκού επιστρέφουν στις 3.30 από το Λονδίνο. Χωρίς το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης. Σίγουροι, όμως, ότι αγωνίσθηκαν γενναία και υπέκυψαν φυσιολογικά μπροστά σ’ έναν αντίπαλο μεγάλης κλάσεως. Τον πρωταθλητή Ολλανδίας Αγιαξ, που χθες τη νύχτα στις 10.26 ώρα Ελλάδος μετά τη νίκη του επί του ΠΑΟΚ με 2-0 ανακηρύχθηκε πρωταθλητής Ευρώπης. Και δίκαια, όπως αναγνώρισαν ιπποτικά οι Ελληνες φίλαθλοι».

Ο Παναθηναϊκός είχε μια ιδιαίτερη σχέση με τον Γιόχαν Κρόιφ. Τον αποχαιρέτισε με μία φωτογραφία από τον τελικό του Γουέμπλεϊ, στην οποία εικονίζονται ο Κρόιφ, ο Καμάρας και ο Ελευθεράκης, όπου αναγράφεται: «Αντίο σε έναν μύθο».

Η δεύτερη φορά που η Ελλάδα πλησίασε τον Κρόιφ, ήταν στις 16 Φεβρουαρίου 1972, στο παλιό «Καραϊσκάκη». Η Εθνική μας ομάδα αντιμετώπισε -σε φιλικό αγώνα- την Ολλανδία, από την οποία ηττήθηκε 5-0, με δυο γκολ του Κρόιφ. Οπως αφηγείται ο Μίμης Δομάζος, «μερικούς μήνες μετά το Γουέμπλεϊ, η εθνική ομάδα της Ολλανδίας ήρθε στην Ελλάδα. Επειδή -τότε- στη δική μας Εθνική έπαιζαν κυρίως παίκτες του Παναθηναϊκού, θέλαμε να βγάλουμε το άχτι μας για τον χαμένο τελικό του Πρωταθλητριών. Να εκδικηθούμε τους Ολλανδούς. Αλλά φάγαμε πέντε γκολ. Δεν παιζόταν εκείνη η ομάδα. Και οι 14 παίκτες μπορούσαν να αγωνιστούν σε όλες τις θέσεις. Μόνο ο τερματοφύλακας δεν άλλαζε ρόλο. Ο Κρόιφ, όμως, ξεχώριζε απ’ όλους τους άλλους».

Ο ΠΑΟΚ αντιμετώπισε -στη Θεσσαλονίκη- τον Κρόιφ δυο φορές. Η πρώτη ήταν στις 14 Φεβρουαρίου του 1973, σε φιλικό παιχνίδι με τον Αγιαξ το οποίο έληξε 1-1. Πάνω από 45.000 θεατές γέμισαν την Τούμπα για να δουν από κοντά την ομαδάρα του Μίχελς και του Κόβατς αλλά – προς μεγάλη τους απογοήτευση- ο Κρόιφ αγωνίστηκε σε εκείνο το ματς μόνο για 25 λεπτά, προτού αντικατασταθεί, λόγω τραυματισμού, από τον Αρι Χάαν.

Δυο μέρες μετά το φιλικό με τον ΠΑΟΚ, στις 16 Φεβρουρίου του 1973, ο Αγιαξ είχε αντιμετωπίσει και τον Ολυμπιακό, σε ένα παιχνίδι που έληξε 2-1 υπέρ του Αίαντα. Ο Κρόιφ αγωνίστηκε και σε αυτό το ματς μόνο για 25 λεπτά, λόγω κόπωσης.

Οι φίλοι του ΠΑΟΚ ξαναείδαν τον «ιπτάμενο Ολλανδό» τον Σεπτέμβριο του 1975, όταν η ομάδα τους υποδέχθηκε την Μπαρτσελόνα του Κρόιφ και του Νέεσκενς στον πρώτο γύρο του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ. Ο ΠΑΟΚ νίκησε (1-0) με γκολ του Γιώργου Κούδα στο 72′, μπροστά σε 50.000 κόσμο, και ο Κρόιφ αγωνίστηκε σε όλο το 90λεπτο αυτή τη φορά. Δύο εβδομάδες αργότερα όμως -στη ρεβάνς της Βαρκελώνης- το 6-1 χάρισε στους καταλανούς την πρόκριση. Ο Κρόιφ είχε σκοράρει το 3-0 για την Μπαρτσελόνα.

«Tου μίλησα για τους μισθούς και τα πριμ που παίρναμε. Εβαλε τα γέλια. Με κάλεσε να πάω να παίξω μαζί του στην Μπαρτσελόνα. Μου είπε ότι θα κέρδιζα πολλά λεφτά, αν έπαιρνα μετεγγραφή. Στη συνέχεια πρότεινε να πάω στην Εσπανιόλ»

Εκείνα τα ματς γέννησαν μια μεγάλη φιλία: του Γιώργου Κούδα με τον Γιόχαν Κρόιφ. Μάλιστα, παραλίγο ο «Μεγαλέξανδρος» του ελληνικού ποδοσφαίρου να γίνει κι αυτός κάτοικος Βαρκελώνης. Ο Κρόιφ μαζί με τον πεθερό του -που ήταν και ο μάνατζέρ του- μεσολάβησαν προκειμένου ο Κούδας να πάρει μετεγγραφή στην Εσπανιόλ. Οι συζητήσεις είχαν προχωρήσει πολύ αλλά, μόλις ο -τότε- αρχηγός του ΠΑΟΚ κατάλαβε οτι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων θα κατέληγε στο ταμείο της ομάδας, έκανε πίσω.

Ο κ. Κούδας θυμάται: «Από το πρώτο παιχνίδι που βρεθήκαμε, πιάσαμε τη συζήτηση. Για ουίσκι και τσιγάρο. Συνεχίσαμε να κουβεντιάζουμε και στα επόμενα ματς, στα οποία συναντηθήκαμε, στις δεξιώσεις που ακολουθούσαν. Ο Κρόιφ ήταν ένας εξαιρετικός άνθρωπος. Μια σπάνια φυσιογνωμία, όχι μόνο για το ποδόσφαιρο. Εβγαζε χαρακτήρα, δύναμη. Για να γίνεις ίνδαλμα, δεν αρκεί να παίζεις καλή μπάλα. Πρέπει να έχεις την αποδοχή του κόσμου. Κάποια στιγμή του μίλησα για τους μισθούς και τα πριμ που παίρναμε. Εβαλε τα γέλια. Με κάλεσε να πάω να παίξω μαζί του στην Μπαρτσελόνα. Μου είπε ότι θα κέρδιζα πολλά λεφτά, αν έπαιρνα μετεγγραφή. Στη συνέχεια πρότεινε να πάω στην Εσπανιόλ. Εκείνος ξεκίνησε το 1959 στα τσικό του Αγιαξ, εγώ το 1958. Οι ζωές μας ήταν βίοι παράλληλοι. Το ποδόσφαιρο του χρωστάει πάρα πολλά. Και η Μπαρτσελόνα οφείλει στον Κρόιφ την ακαδημία της, τη Μασία. Ημουν από τους πρώτους στους οποίους είχε εκμυστηρευτεί το όραμά του για τη δημιουργία των ακαδημιών».

Ο Κρόιφ με τον Σαράφη σε ανταλλαγή συμβόλων πριν από την αναμέτρηση της Μπάρτσα με τον μέγα ΠΑΟΚ της εποχής (@Paokfc)

Αρχηγός του ΠΑΟΚ στην αναμέτρηση με την Μπαρτσελόνα, το 1975, ήταν ο Σταύρος Σαράφης: «Εκείνη την εποχή ήταν ο καλύτερος παίκτης της Ευρώπης. Είχε απίστευτη ποιότητα και ταλέντο. Δεν νομίζω ότι έχει υπάρξει αντικαταστάτης του. Ο Κρόιφ ήταν κάτι το φανταστικό. Είμαι τυχερός που έπαιξα αντίπαλος με αυτόν τον σπουδαίο ποδοσφαιριστή».

Τον Μάιο του 1994 ο Κρόιφ ήρθε πάλι στην Ελλάδα. Ως προπονητής, αυτή τη φορά. Το Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας υποδέχτηκε τη δική του Μπαρτσελόνα και τη Μίλαν, που μπροστά σε 70.000 θεατές διεκδίκησαν την κούπα του Champions League. Ο,τι καλύτερο είχε να επιδείξει το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο εκείνη την εποχή. Η ομάδα του Κρόιφ ήταν το φαβορί, έχοντας κατακτήσει τέσσερα διαδοχικά πρωταθλήματα Ισπανίας και το Κύπελλο Πρωταθλητριών του 1992, κόντρα στη Σαμπντόρια. Αλλά έχασε με το εμφατικό 4-0.

Το προηγούμενο βράδυ, ο κ. Καμάρας και ο κ. Αντωνιάδης πήγαν στο ξενοδοχείο όπου διέμενε η αποστολή της Μπαρτσελόνα, για να δώσουν τις ευχές τους -και μια ανθοδέσμη- στον φίλο τους. Ο Κρόιφ τους κάλεσε να φάνε μαζί. Οπως πάντα, δεν συζήτησαν μόνο για ποδόσφαιρο. Με τον Κρόιφ μπορούσες να μιλήσεις για τον Θεό -που δεν πίστευε- για την πολιτική, για τον αλλιώτικο κόσμο που οραματιζόταν, για τα πάντα. Και απολάμβανες να τον ακούς, όσο και να τον βλέπεις να παίζει μπάλα. Πάντα με τον δικό του, μοναδικό τρόπο.

www.protagon.com