Ρεπετίστα Πωγωνίου. Απολαύστε τα video

Απολαύστε τα video

Η Ρεπετίστα (ή το Ρεπετίστι μέχρι το 1929 αποτελούσε μαζί με το συνοικισμό της Παηδονιάς την κοινότητα Πογδόριανης-Παρακαλάμου. Στην Παηδονιά και τον Άνω Παρακάλαμο, τους δύο μικρούς αυτούς συνοικισμούς, ήταν το ενιαίο χωριό, η μεγάλη Πογδόριανη, ύστερα από την μετακίνηση των κατοίκων από τους Άι - Θόδωρους. Ενώ η σημερινή Ρεπετίστα και ο σημερινός Κάτω - Παρακάλαμος ήταν τα «Καλύβια», γιατί παλιότερα στις θέσεις αυτές ήταν τα πραγματικά καλύβια της Πογδόριανης, που εξυπηρετούσαν τους κατοίκους της στις γεωργικές τους εργασίες.

Το 1929 οι κάτοικοι του συνοικισμού Ρεπετίστας με αίτησή τους έκαναν δική τους κοινότητα. Η αναγνώριση έγινε με το Διάταγμα της 14-10-1929(ΦΕΚ Α' 379/ 19-10-1929) «Περί αναγνωρίσεως κοινοτήτων».

Η Ρεπετίστα είναι χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε ένα λόφο όπου δεσπόζει η κοιλάδα του Άνω Καλαμά, που διαρρέει ο ποταμός Καλαμάς. Αυτή αρχίζει βόρεια από τις κύριες πηγές του ποταμού Καλαμά στους πρόποδες του Άι-Λια Δολιανών και τελειώνει στο Σουλόπουλο ή στη Βροσύνα.

Ο Άγγλος αρχαιολόγος Ν.Χάμμοντ, στο βιβλίο του «Ήπειρος» τιτλοφορεί τη μεγαλύτερη αυτή κοιλάδα, από τις κύριες πηγές του Καλαμά ως το φαράγγι Βροσύνας-Ραβενής, ως «Επαρχία του Άνω Καλαμά» και περιλαμβάνει σ' αυτή και το δυτικό τμήμα, δυτικά του Κασιδιάρη, που διαρρέεται από τον παραπόταμο του Καλαμά, Λαγκαβίτσα. Η κοιλάδα αυτή είναι από τις ωραιότερες και παραγωγικότερες περιοχές της Ηπείρου. Το φθινόπωρο του 1809 ο Λόρδος Βύρων, πηγαίνοντας από τα Γιάννινα προς το Τεπελένι φιλοξενήθηκε δύο μέρες στο μοναστήρι του Άι-Λια Ζίτσας και αντικρύζοντας από εκεί ψηλά την κοιλάδα, έμεινε έκθαμβος από την ομορφιά της.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στα γύρω υψώματα της κοιλάδας Άνω Καλαμά σώζονται τα ερείπια έξι (6) αρχαίων πόλεων και ακροπόλεων από τον 4ο αι π.Χ. Στην Παλιογκρίμπιανη, στο Σώσινο, στη Σιούτιστα (σ.σ. Κασιδιάρη), στο Δεσποτικό, στη Χρυσόρραχη και στο Λεπροβούνι. Οι οικισμοί αυτοί αποτελούσαν για τους Μολοσσούς, που ήταν οι αρχαίοι κάτοικοι της κοιλάδας, ένα αμυντικό συγκρότημα κατά των ξένων επιδρομέων, που θα επιχειρούσαν να μπουν στην κοιλάδα.

Τα ίδια αυτά υψώματα αποτέλεσαν φραγμό στον ιταλικό στρατό στη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940 αφού ήταν καθαυτό στρατηγικές θέσεις.

Κατά την περίοδο 1948-1955 όλος ο κάμπος της Ρεπετίστας, ήταν ένας απέραντος ορυζώνας, καθότι το παραγόμενο ρύζι ήταν από τα καλύτερα της χώρας και συνέβαλε στην άνθηση της τοπικής οικονομίας.

Όμως, λόγω της ασθένειας της ελονοσίας και των πολλών ρευματοπαθειών, που προκλήθηκαν στην περιοχή, από το έτος 1956 διεκόπη η καλλιέργεια του ρυζιού, διότι κινδύνευαν να βρεθούν άρρωστοι όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Έτσι, από τη χρονολογία αυτή και μετά άρχισε η Ρεπετίστα να εξελίσσεται σ' ένα από τα χωριά του νομού με τη μεγαλύτερη αγελαδοτροφία. Μάλιστα στο χωριό ήλθαν, για πρώτη φορά, μέσω του προγράμματος Αναπτύξεως Ηπείρου, οι βελτιωμένες ράτσες αγελάδων Ολλανδίας και Σβιτς Σερβίας. Για 40 και πλέον χρόνια η Ρεπετίστα είχε τα πρωτεία στην παραγωγή αγελαδινού γάλακτος και στην εκτροφή βελτιωμένων μοσχαριών.

Στο χωριό αυτό κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 ο Ελληνικός στρατός, με επικεφαλής το Σύνταγμα Ευζώνων, συνέτριψε τους Ιταλούς, καθώς οπισθοχώρησαν, στην ονομαστή μάχη της Ρεπετίστας και έγραψε σελίδες δόξας και άφθαστου ηρωικού μεγαλείου, τις οποίες σήμερα θυμούνται οι μεγαλύτεροι με ιδιαίτερη περηφάνια. Τα οχυρωματικά έργα του 1940 υπάρχουν και σήμερα γύρω από το ύψωμα που είναι κτισμένο το χωριό, και αποτελούν ιστορικό κειμήλιο.

Κατά την περίοδο της κατοχής, η Ρεπετίστα, όπως τα άλλα γύρω χωριά του κάμπου Άνω Καλαμά, υπήρξε το καταφύγιο των πεινασμένων ανθρώπων, όχι μόνο όλου του νομού Ιωαννίνων, αλλά και όλης της Ηπείρου. Εκεί έβρισκαν καλαμπόκι, φασόλια και γάλα, που απλόχερα όλα αυτά τους προσέφεραν οι Ρεπετιστιώτες. Δυστυχώς, η Ρεπετίστα υπήρξε θύμα και του εμφυλίου σπαραγμού με τραγικές συνέπειες για τους κατοίκους, τα σπίτια και τις περιουσίες τους, αλλά όλοι οι κάτοικοι ήταν πάντοτε μεταξύ τους, αγαπημένοι, μονιασμένοι και ειρηνόφιλοι.

Σήμερα, δυστυχώς, η ζωή φθίνει στο χωριό και μόνο εβδομήντα (70) περίπου κάτοικοι φυλάνε τις ακριτικές Θερμοπύλες, όπως και στ' άλλα χωριά του Πωγωνίου, κρατώντας σφιχτά στα δόντια τις παραδοσιακές και ιστορικές καταβολές τους.

Θα πρέπει να επισημανθούν ιδιαίτερα οι δεσμοί όλων των ξενιτεμένων Ηπειρωτών και ιδιαίτερα των Ρεπετιστιωτών με την γενέτειρα, καθώς και την αναβίωση των παραδοσιακών ηθών και εθίμων, τόσο στο πανηγύρι του Αγ. Γεωργίου (23 Απριλίου), προστάτη και πολιούχου της Ρεπετίστας, όσο και κάθε Δεκαπενταύγουστο. Εδώ διαμορφώθηκαν τα πολιτισμικά μας στοιχεία. Και είναι αυτά, οι παραδόσεις μας, τα ήθη και έθιμα, οι δημοτικοί χοροί και τα τραγούδια, οι θρύλοι και η ιστορία, η λαϊκή μας κληρονομιά. Αυτά πρέπει να κρατήσουμε ζωντανά και να παραδώσουμε στα παιδιά μας. Θα είναι αυτό η μεγαλύτερη προσφορά στο γενέθλιο τόπο μας.

Στις μέρες μας η μοίρα των χωριών μας είναι τραγική. Οι λιγοστοί κάτοικοί τους ζουν με την σκέψη στο παρελθόν, τότε που τα χωριά έσφυζαν από ζωή και δημιουργική κίνηση. Τότε που οι άνθρωποι ήταν απλοί και καλοσυνάτοι, γεμάτοι αγάπη και ανθρωπιά. Τώρα λείπουν τα παιδικά γελαστά και χαρούμενα πρόσωπα. Δάσκαλοι δεν υπάρχουν, για να σημάνουν το σήμαντρο του σχολείου. Το ρεύμα της αστυφιλίας παρέσυρε τα πάντα στο διάβα του από κοντά και η κρατική αδιαφορία, που θα φρόντισε από νωρίς να εξασφαλίσει παραγωγική εργασία και να κρατήσει τους νέους στα χωριά. Θύμα αυτής της κατάστασης είναι και η ωραία Ρεπετίστα, που άλλοτε είχε 500 κατοίκους και τώρα μετά βίας 70 και οι περισσότεροι ηλικιωμένοι.

Κλείνοντας αυτή την περιγραφή, θα πρέπει να τονισθεί η μεγάλη προσφορά που είχε στο παρελθόν και εξακολουθεί να έχει και σήμερα για το χωριό η Αδελφότητα Ρεπετιστιωτών Αθήνας με πρωτεργάτη τον αείμνηστο μπάρμπα Γιάννη Πατσέλα, που έκανε πρόεδρος για 30 χρόνια. Να επισημάνω, επίσης, και την αξιόλογη δραστηριότητα και συμβολή του νεοσύστατου Πολιτιστικού Συλλόγου Ρεπετίστας, που πρωτοστατεί στα πολιτιστικά δρώμενα του χωριού.

Θα πρέπει, τέλος, να υπογραμμισθεί ότι από το 1950 και μετά, όλοι οι Ρεπετιστιώτες, λόγω και της οικονομικής τους δυνατότητας, βασικά από τον κάμπο, θέλησαν να σπουδάσουν τα παιδιά τους. Έτσι, η Ρεπετίστα διακρίνεται σήμερα για τα πολλά παιδιά της, που έχουν διακριθεί στις επιστήμες (δάσκαλοι, καθηγητές, γιατροί, δικηγόροι, επιχειρηματίες, στελέχη της δημόσιας διοίκησης και βεβαίως πολλοί αρτοποιοί). Στη Ρεπετίστα γεννήθηκε και μεγάλωσε και ο γνωστός ποινικολόγος των Αθηνών Αντώνης Φούσας, πρώην Υπουργός των Κυβερνήσεων προσωπικοτήτων κατά τα έτη 1989-1990 (που τον αποδέχτηκαν όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί κατά την κρίσιμη εκείνη πολιτική περίοδο). Αξιοπρόσεκτο δε είναι το γεγονός ότι ο Τύπος των Ιωαννίνων, τον Αντ. Φούσα τον έχει ονομάσει "Ρεπετιστάριο", ακριβώς λόγω της καταγωγής του από τη Ρεπετίστα.

Η Ρεπετίστα φιλοδοξεί να φιλοξενεί κάθε χρόνο τα ξενιτεμένα τέκνα της, όπως και όλους τους φίλους της, που θα ενθουσιαστούν από τις θαυμάσιες φυσικές ομορφιές της, αλλά ιδίως από την αγάπη και χαρακτηριστική φιλοξενία των κατοίκων της.

Η Παναγιά Ρεπετίστας

Στην όμορφη και γραφική θέα στο Βορώνι είναι χτισμένη μία ακόμη εκκλησία της Ρεπετίστας, αφιερωμένη στην κοίμηση της Θεοτόκου, είναι δίπλα από τον καλαμά και απέναντι από το Λεπροβούνη. Πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου και πλήθος κατοίκων από τα γύρω χωριά έρχονται να προσκυνήσουν τη χάρη της. Στην αψιδωτή είσοδο του ναού είναι χαραγμένη η χρονολογία 1899, στη μέση ο σταυρός. Κάτω από το σταυρό γράφει: "ΔΗ ΕΞΟΔΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Ο ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ ΑΘΑΝΑ ΤΣΑ." . Η χρονολογία της επιγραφής αναφέρεται σε επισκευή ή μερική ανακαίνισή της, αφού ο ναός είναι γραμμένος στο κτηματολόγιο του Αϊ Λιά (1865).

Ο Άγιος Νικόλαος Ρεπετίστας

Χτίστηκε πρόσφατα το 1978 πάνω σε οικόπεδο που δώρισε ο Αθανάσιος Φλώρος. Τη δαπάνη του ναού εξ ολοκλήρου την ανέλαβε ο ίδιος. Δίπλα του ναού βρίσκεται το νεκροταφείο της Ρεπετίστας.

Ο Άγιος Γεώργιος Ρεπετίστας

Ο Άγιος Γεώργιος Ρεπετίστας είναι νεώτερη εκκλησία, χτίστηκε με την προοπτική βοήθειας όλων των κατοίκων της, πάνω στα ερείπια άλλου παλιότερου ναού του Αγίου Γεωργίου. Σύμφωνα με αφηγήσεις των κατοίκων την πέτρα για το χτίσιμο του ναού κουβαλούσαν για πολλούς μήνες οι κάτοικοι με τα ζώα τους από το χωριό Χρυσόραχη.

Σήμερα ο ναός είναι ολόκληρος σχεδόν αγιογραφημένος. Το μεγαλύτερο μέρος της αγιογράφησης έγινε με την βοήθεια των αδερφών Αντώνη και Στέφανου Φούσα και πολλών άλλων Ρεπετιστιωτών.

Πρόσφατα έγινε η αντικατάσταση του ταβανιού της εκκλησίας με ξύλο. Η δαπάνη του έργου αυτού κόστισε 15.000,00 ευρώ. Τα ?10.000,00 εξασφάλισε ο Αντώνης Φούσας π. Υπουργός από διάφορους Υπουργείς και Οργανισμούς. Η εκκλησιαστική επιτροπή διέθεσε ποσό ?2000,00 , η Αδελφότητα Ρεπετιστιωτών Αθηνών επίσης ?2000,00 και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ρεπετίστας ?1000,00. Ακόμη με δωρεές των Ρεπετιστιωτών ντόπιων και αποδήμων αντικαταστάθηκε η φθαρμένη σιδερένια είσοδος του ναού από αλουμινοκατασκευή, με πρωτοβουλία και ευθύνη του Πολιτιστικού Συλλόγου Ρεπετίστας.

Ο Παντοκράτορας που βρίσκεται ψηλά στο ταβάνι έχει στην βάση την επιγραφή «Αφιέρωμα Γεωργίου Μετά , τέως Υπουργού Πρεσβευτή της Ελλάδος εις Η.Π.Α.» . Εις άλλου η εικόνα του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται στο ένα από τα δύο προσκυνητάρια είναι αφιερωμένα του 5ου Τάγματος Πεζικού.

Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου είναι τρίκλωτη ρυθμού Βασιλικής. Πανηγυρίζει στις 23 Απριλίου εορτή του Αγίου Γεωργίου, που είναι ο προστάτης και πολιούχος του χωριού

www.repetista.net

www.romiazirou.blogspot.gr