Η ώρα της αλήθειας για τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ.

Κάποτε το να είσαι βουλευτής ήταν τίτλος τιμής. Σε σέβονταν, σε υπολόγιζαν, σε χρειάζονταν. Σήμερα είναι επιλογή υψηλού κινδύνου. Ιδιαίτερα αν ανήκεις στα δύο κόμματα εξουσίας, πάνω στα οποία συγκεντρώνεται η οργή του κόσμου. Βεβαίως, και στο παρελθόν, και σήμερα, λόγω της αρχηγικής δομής των μεγάλων κομμάτων, οι βουλευτές έπαιζαν περιορισμένο ρόλο σ' ό,τι αφορά τη χάραξη της κεντρικής γραμμής και τις κορυφαίες επιλογές.

Συνήθως ήταν οι χειροκροτητές των ηγετών, οι εκλαϊκευτές των αποφάσεων της κομματικής και της κυβερνητικής γραφειοκρατίας και σε τελική ανάλυση αποτελούσαν τον διάκοσμο του συστήματος εξουσίας. Η προσδοκία για μια θέση στην κυβέρνηση και η δυνατότητα που τους προσέφεραν τα πελατειακά δίκτυα να ικανοποιούν τους ψηφοφόρους τους με την παροχή διευκολύνσεων πάσης φύσεως, ήταν οι προϋποθέσεις που εξασφάλιζαν τη συνοχή των πολυσυλλεκτικών παρατάξεων.

Ο φορέας της δημαγωγίας πολιτικός είχε μαζικό και ευένδοτο ακροατήριο. Η σχέση του δούναι και λαβείν λειτουργούσε, αποδίδοντας ωφελήματα και στις δύο πλευρές. Το μοντέλο αυτό καταρρέει. Οι πιο οξυδερκείς από τους μελετητές του σύγχρονου ελληνικού κράτους προειδοποιούσαν από καιρό: «Η κομματική εκποίηση του κρατικού μηχανισμού, μολονότι πέρασε στο στάδιο της διαρκούς εκποίησης της χώρας, ξεπέρασε πια τα όρια της οικονομικής αντοχής». Αυτά έγραφε ο Π. Κονδύλης το 1991 («Οι αιτίες της παρακμής της σύγχρονης Ελλάδας», «Θεμέλιο»).

Οι βουλευτές είχαν συνηθίσει να λειτουργούν ως ιμάντες μεταβίβασης της κυβερνητικής γραμμής και ως προστάτες των ψηφοφόρων τους και ξαφνικά συνειδητοποιούν ότι οι καιροί άλλαξαν και ότι τώρα πρέπει να υπηρετήσουν με διαφορετικό τρόπο την αποστολή τους, αν φυσικά θέλουν να μείνουν στο παιχνίδι.

Ειδικότερα οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ έχουν περιέλθει σε οριακή κατάσταση. Εδώ και 20 μήνες βρίσκονται αντιμέτωποι με θανατηφόρα διλήμματα. Από τη μια είναι η παραμονή του κόμματος στην εξουσία και από την άλλη η ασφυκτική πίεση των ψηφοφόρων τους και του κινήματος των αγανακτισμένων. Από τη μια είναι η αξιοπρέπειά τους, που πλήττεται βάναυσα (όπως οι ίδιοι λένε) όταν αναγκάζονται να συμφωνήσουν με πολιτικές που είναι εκτός του προγραμματικού πλαισίου, και από την άλλη καραδοκεί ο κίνδυνος να χαρακτηριστούν προδότες, αποστάτες, λιπόψυχοι.

Κανένας, φανταζόμαστε, δεν θέλει να συνδέσει τ' όνομά του με τη χρεοκοπία της χώρας, αλλά και σε κανέναν επίσης δεν αρέσει να κρύβεται για να μην εισπράξει τη χλεύη της κοινωνίας. Επιπλέον οι πάντες στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ καταλαβαίνουν ότι η εποχή δεν σηκώνει κόλπα, τερτίπια, τακτικισμούς, διπλή γλώσσα και βολικές μεταμφιέσεις, δηλαδή όλα εκείνα τα μέσα με τα οποία στήθηκαν καριέρες και χτίστηκαν πολιτικές δυναστείες την περίοδο της παρασιτικής κατανάλωσης, των ηδονιστικών ιδεολογημάτων και της αφορολόγητης μεγαλοστομίας.

Σήμερα δεν μπορείς να είσαι ατιμωρητί «και με τον αστυφύλαξ, και με τον χωροφύλαξ». Σήμερα δεν μπορείς ακινδύνως να ψηφίζεις τα σχέδια νόμου και ταυτοχρόνως να πηγαίνεις στην περιφέρειά σου και να το παίζεις διαφωνών. Σήμερα δεν μπορείς να είσαι και με το μνημόνιο και κόντρα στο μνημόνιο. Σήμερα δεν μπορείς να υποστηρίζεις ότι η κυβέρνηση ακολουθεί καταστροφική πολιτική και να μη διαχωρίζεις τη θέση σου. Και συνεπής με τις απόψεις σου και οπορτουνιστής ως προς τη στάση σου στις κρίσιμες ψηφοφορίες δεν γίνεται. Παλιότερα ίσως. Σήμερα όχι.

Για τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ έχει φτάσει η ώρα της αλήθειας. Κάποιοι καταφεύγουν στην ψυχανάλυση για να ηρεμήσουν τη συνείδησή τους. Αλλοι εκτονώνονται στις παρέες και τους φίλους τους. Ορισμένοι χτυπούν το σαμάρι (τον Γ. Παπακωνσταντίνου, το περιβάλλον του Μαξίμου, τους αλεξιπτωτιστές υπουργούς) για να μην τα βάλουν με τον επικεφαλής της κυβέρνησης. Μερικοί ζητούν εκλογές, δημοψήφισμα, έκτακτο συνέδριο, δομικό ανασχηματισμό, κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας, ή τεχνοκρατών, ή προσωπικοτήτων. Δεν είναι στο χέρι τους να τα επιβάλουν.

Στο χέρι τους όμως είναι να πάρουν καθαρή θέση. Αν πιστεύουν ότι μόνον αυτή η κυβέρνηση μπορεί να αποτρέψει την οικονομική καταστροφή, οφείλουν να τη στηρίξουν χωρίς τζιριτζάντζουλες. Να το κάνουν δημοσίως, με σταθερότητα και υπευθυνότητα, αναλαμβάνοντας το ρίσκο. Αν έχουν δίκιο, θα τους δικαιώσει η ιστορία και ενδεχομένως, πριν από την ιστορία, και η ίδια η κοινωνία. Αν όμως έχουν καταλήξει στην άποψη ότι αυτή η κυβέρνηση ούτε θέλει ούτε μπορεί, τότε υπάρχει μόνον ένας δρόμος, αυτός της παραίτησης από το βουλευτικό αξίωμα. Και είναι δρόμος ευθύς και τίμιος. Παίρνουν εγκαίρως αποστάσεις και συνάμα προστατεύουν την αξιοπρέπειά τους. Διαφορετικά γίνονται συνεργοί.