23-2-1968 / 23-2-2024. Επετειακό. Πτώση δύο αεροσκαφών της Π.Α. στον Κοκκινόλακο κοντά στις Πηγές Άρτας

   "Στάθηκαν αντάξιοι της Πολιτείας που τους ανάθρεψε"

ΣΑΝ ΑΥΡΙΟ  23 2-1968 ... ΠΤΩΣΗ ΔΥΟ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΣΤΟΝ       ΚΟΚΚΙΝΟΛΑΚΟ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ ΚΟΝΤΑ ΣΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΑΡΤΑΣ 

     Κάθε χρόνο σαν σήμερα, ψηλά  σε μια βουνοκορφή της  Πίνδου,   δυο μαύρες σκιές που μοιάζουν με διπλωμένα φτερά αετών πετούν   πάνω από το  χιονισμένο  Κοκκινόλακο . Το τσακισμένο φτερούγισμά τους  μας φέρνει στη μνήμη μας  δυο   αεροπόρους μας που πριν από πενήντα τρία χρόνια,  συνάντησαν  εκεί τη μοίρα τους και έγιναν αθάνατοι. 

      Βαρύς ο φόρος της Πολεμικής αεροπορίας από ατυχήματα πτώσης αεροσκαφών και ελικοπτέρων. Εκατοντάδες πιλότοι γεμίζουν το λεύκωμα πεσόντων της Πολεμικής Αεροπορίας « υπέρ πατρίδος» φυλάσσοντας τις εναέριες Θερμοπύλες. Από όλους σχεδόν ξεχασμένοι όμως. Δεν ζητούν τίποτε άλλο παρά μόνο την ενθύμηση και την τιμή της θυσίας τους . 

Έτσι ηθικό καθήκον για έναν  ελάχιστο φόρο τιμής με ώθησε και εμένα να αφιερώσω αυτές τις λίγες γραμμές σε δύο αεροπόρους μας που έμελλε να χάσουν τη ζωή τους εν ώρα καθήκοντος στις βουνοκορφές της Πίνδου κοντά στο χωρίο μου στις Πηγές Άρτας

 ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ………… 

«Στις Πίνδου τις Βουνοκορφές 

  αίφνης βροντάν δυο αστραπές 

 κι’από της Άρτας  τις Πηγές 

 είδαν αυτές, σαν δυο ψυχές!» 

Σπυρος Κίκερης  Σμήναρχος Ε.Α 

        Πριν 55 ακριβώς χρόνια στις 23 Φεβρουαρίου του 1968 ημέρα Παρασκευή δύο αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας τύπου F-84F με έδρα το Αεροδρόμιο της Λάρισας εκτελώντας διατεταγμένη αποστολή εικονικής  προσβολής του αεροδρομίου της Πρέβεζας ( μαρτυρία Σμήναρχου Σ.Κίκερη),  και γυρίζοντας στην βάση τους προσέκρουσαν στην κορυφή του όρους  Κανάλια, τον Κοκκινόλακο (ύψος 1.750 μέτρα), δύο μίλια βορειοδυτικά του χωριού Πηγές Αρτας, Αποτέλεσμα  ήταν τη συντριβή τους και ο  θάνατος των δύο  χειριστών πριν προλάβουν να χρησιμοποιήσουν τα εκτινασσόμενα καθίσματα . Το ένα προσέκρουσε στην πλαγιά  κάτω από το ΄΄Αγκάθι΄΄ του Κοκκινόλακου στις Πηγές Άρτας και συνετρίβη. Το  δεύτερο προσέκρουσε λίγα μέτρα πριν την κορυφή  πάνω απο την  οριογραμή  Ελάτης με απόσταση μεταξύ των 800 μέτρα  περίπου και κάηκε ολοσχερώς . Χειριστές των δύο αεροσκαφών    ήταν στο πρώτο, ο Σμηναγός Βενετσάνος Άγγελος ετών 32 από την Καλαμάτα και  στο δεύτερο ο Σμηναγός Κουθουρίδης Γεώργιος ετών 29 από την Καμπάνη Κιλκίς.  Το τρίτο Α/Φ του σχηματισμού με  πιλότο τον Υποσμηναγό Δημήτριο Αρσένη πέρασε την κορυφή και έφθασε στην μονάδα του στη Λάρισα. Δεν μπορούσε όμως να προσδιορίσει το ακριβές σημείο που συνετρίβησαν.       

Επί  τρεις-τέσσερις  ημέρες αεροπλάνα και ελικόπτερα πετούσαν σε όλη την περιοχή που ήταν καλυμμένη με  νέφωση και πολύ χιόνι  μέχρι  να εντοπίσουν το σημείο πτώσης των αεροσκαφών. Με πολλές προσπάθειες το εντόπισαν.  

       Από τη κατόπτευση της περιοχής   διαπίστωσαν ότι η προσέγγιση με  όχηματα ή ελικόπτερο,  ήταν αδύνατη. Έτσι κάτοικοι του χωριού μας   αμέσως μόλις ενημερώθηκαν,  μαζί  με την  δύναμη της Εθνοφυλακής χωρίς  κανένα εξοπλισμό διάσωσης  και εφόδια, σχημάτισαν  μία ομάδα και ξεκίνησαν για τον Κοκκινόλακο.. Μέσα σε αντίξοες συνθήκες μετά από πεζοπορία  ωρών, στο κρύο και το  χιόνι, δεμένοι ο ένας με τον άλλον με σχοινιά, έφτασαν στο  απόκρημνο σημείο όπου ήταν τα συντρίμμια και ανέσυραν τη   διαμελισμένη σορό του  χειριστή Σμηναγού Άγγελου Βενετσάνου .Την  τοποθέτησαν   μέσα στο αλεξίπτωτό του   και την κατέβασαν μέσα στο κέντρο των Πηγών από όπου τα παρέλαβε ελικόπτερο της Πολεμικής Αεροπορίας.  Επάνω του βρήκαν το πορτοφόλι και την ταυτότητά του.Τα συντρίμμια του αεροπλάνου  αργότερα τα μετέφεραν  φορτωμένα σε μουλάρια στις Πηγές και  αποτελέσαν για καιρό αντικείμενο θλιβερης   θύμησης του γεγονότος  μέχρι να μεταφερθούν στο Αγρίνιο. 

 Για το συμβάν  πάνω από την Ελάτη δεν είχαμε μέχρι σήμερα  επαρκείς πληροφορίες πλην ότι το αεροσκάφος του Σμηναγού Γιώργου Κουθουρίδη  κάηκε  ολοσχερώς κατά την πρόσκρουση και διαλύθηκε.  

 Τίποτε δεν θυμίζει σήμερα στους στρατοκόπους το τραγικό συμβάν στο σημείο εκείνο στον Κοκκινόλακο Πηγών  παρά μόνο  ελάχιστα  μικρά κομμάτια  από τα συντρίμμια που  βρίσκονται ακόμα και σήμερα διάσπαρτα, καθώς και   ένα αχνό το αποτύπωμα της σφοδρής πρόσκρουσης στο έδαφος. 

 

Θυμάμαι –παιδί τότε- πολύ έντονα το γεγονός αυτό και χαρακτηριστικά την μεταφορά του νεκρού  πιλότου  Άγγελου  Βενετσάνου στο «Αητολίθι»  στο κέντρο  των Πηγών που ήταν το ελικόπτερο, αλλά και τον θρήνο των συγχωριανών μου για το χαμό του. Μία κοπέλα του χωριού μας  η Αρετή έβγαλε από τα προικιά της σεντόνια και κουβέρτες για να τον  τυλίξουν.Το γεγονός εκείνο -όσων το ζήσαμε-  μας έχει στοιχειώσει  και  έχει αποτυπωθεί στη μνήμη μας ανεξίτηλο. Στη  επέτειο μνήμη τους κάθε χρόνο στο χωριό μας  μνημονεύονταν  σε απλή  επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των ψυχών τους.      

     Χρόνια τώρα,  μόνη η Αδελφότητα Πηγιωτών Άρτας  κατάφερε να συντηρήσει ζωντανή  τη μνήμη αυτών των ηρώων   ενώ  το  επαναφέρει σε κάθε ευκαιρία ως πράξη καθήκοντος.. Κάναμε πολλές προσπάθειες να μην ξεχαστούν αυτοί ο Ήρωες. Με θέληση και υπομονή  συνθέτουμε το ιστορικό του γεγονότος  ψηφίδα-ψηφίδα μέσα από ντοκουμέντα, μαρτυρίες, ευρήματα  και καταγραφές της εποχής εκείνης, Αυτό επίσημα  από την Πολεμική Αεροπορία στο Λεύκωμα Πεσόντων Αεροπόρων, είναι καταχωρημένο με τόπος συμβάντος  2 μίλια ΒΔ των Πηγών  Άρτας. Συγκλονιστική και η μαρτυρία του Σμήναρχου Ε.Α   Σπύρου Κίκερη που υπηρετούσε στην ίδια Μοίρα Αεροσκαφών στη Λάρισα  μαζί με τον τρίτο πιλότο του σχηματισμού  τον  Υποσμηναγό Δημήτρη Αρσένη.

   Να επισημάνουμε ότι μετά το αναλυτικό ρεπορτάζ από την δημοσιογράφο του Α.Π.Ε και ανταποκρίτρια της  ΕΡΤ Μαίρης Τζώρα τον Νοέμβριο του 2022 επικοινώνησαν μαζί μας - για πρώτη φορά- συγγενείς  των δύο αεροπόρων. Ο ένας εξ αυτών  είναι πρώτος εξάδελφος του  Άγγελου Βενετσιάνου  θα ήταν συνομήλικοι σήμερα και συγκινημένος μας είπε ότι  αγνοούσε τις συνθήκες και το σημείο που έγινε το συμβάν.  Στις 19-2-2023 με πρωτοβουλία του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου Ι.Ναού Ελάτης και του Ιερέα του Γεράσιμου Στέργιου τελέστηκε  για πρώτη φορά επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως  των ψυχών τους παρουσία επισήμων Αρχών. Αποτελεί Καθήκον όλων  μας να τους έχουμε παράδειγμα να θυμόμαστε τη θυσία τους και να τους τιμούμε. Καθήκον των Πηγιωτών να φτιάξουμε ένα απέριττο ΜΝΗΜΕΊΟ στην κορυφή του Κοκκινόλακου. Εκεί στον τόπο της τραγωδίας  δίπλα από το σημείο πτώσης του  Αεροπλάνου για να θυμίζει την θυσία τους στο βωμό του καθήκοντος Εμείς θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για την απόδοση τιμής στη μνήμη αυτών των Ηρώων και από την επίσημη Πολιτεία. 

      Για το θέμα αυτό, η Αδελφότητα Πηγιωτών ΄Αρτας από το 2017  έχει απευθύνει σχετικές επιστολές στο ΓΕΑ στο Υπουργείο Άμυνας  και σε άλλους φορείς προκειμένου αυτό να γίνει πράξη έστω και μετά από  τόσα χρόνια. Είναι χρέος τιμής  που δεν υπόκειται  σε  δημοσιονομικές συγκυρίες σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Δεν  μπορεί  αυτές να καθορίζουν ούτε να  ακυρώνουν την  υποχρέωση της Πολιτείας  προς αυτούς αλλά και τη θέλησή  μας να τιμήσουμε με προσήκοντα τρόπο  τους υπέρ Πατρίδος πεσόντες.  Εμείς θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για την απόδοση τιμής στη μνήμη αυτών των Ηρώων και από την επίσημη Πολιτεία. 

  Κλείνοντας την αναφορά του γεγονότος δεν μπορούμε να μην τους αφιερώσουμε  ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα του Επιτάφιου λόγου –Το Ευαγγέλιο της Φυλής μας-  που εκφώνησε ο Περικλής  το 430 πΧ στον Κεραμικό    και που είναι   πάντα σαν τότε, επίκαιρο για  όλους τους υπέρ πατρίδας  πεσόντες   

ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ…. 

«Στάθηκαν αντάξιοι τῆς πολιτείας ποὺ τοὺς ἀνάθρεψε…………  

 Πρέπει νὰ βλέπετε τὸ μεγαλεῖο τῆς πολιτείας στὶς καθημερινὲς της ἐκδηλώσεις καὶ να συλλογίζεστε πὼς τῆς τὸ ἔδωσαν ἄνδρες γενναῖοι ποὺ εἶχαν τὸ αἴσθημα τοῦ καθήκοντος καὶ μεγάλη φιλοτιμία σὲ κάθε ἔργο ποὺ ἀναλάμβαναν. Ἄν, καμιά φορά, ατυχούσαν σὲ κάποιο ἐγχείρημα, δὲν στεροῦσαν ὅμως τὴν πατρίδα ἀπ' τὴν ἀνδρεία τους, γιατὶ θεωροῦσαν πὼς ἡ ὡραιότερη κοινὴ προσφορὰ ἦταν νὰ θυσιαστοῦν γι' αὐτήν.  

       Ὅλοι μαζὶ τῆς πρόσφεραν τὴ ζωή τους κι ὁ καθένας τους λάμβανε ἀθάνατο ἔπαινο καὶ δοξασμένο τάφο, ὄχι τόσο αὐτὸν ὅπου κοίτονται, ὅσο τὴν μνήμη ἐκείνων ποὺ θὰ θέλουν νὰ τοὺς δοξάσουν, γιατὶ τάφος τῶν μεγάλων εἶναι ἡ πᾶσα γῆ καὶ δὲν φανερώνεται ἀπὸ τὴν ὲπιγραφὴ μιὰς στήλης στὴν πατρική τους χώρα. Καὶ στὰ πιὸ μακρινὰ μέρη, ἡ μνήμη τους, ἄγραφη, μένει ζωηρότερη μέσα στὶς ψυχές."  

 Γιατί «Ανδρών επιφανών πάσα γη Τάφος»… 

 ΧΡΗΣΤΟΣ Β.ΚΑΠΕΡΩΝΗΣ  

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΠΗΓΙΩΤΩΝ ΑΡΤΑΣ