Του ιερού μόχθου και της ευεργεσίας

Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου

Κάθε Ηπειρώτης και Ηπειρώτισσα αισθάνεται διπλά και τριπλά υπερήφανος για την καταγωγή και την προέλευσή του, και ξέρετε γιατί; Όχι γιατί γεννήθηκε στα σαλόνια και φοίτησε σε χοροδιδασκαλεία, αλλά γιατί πολέμησε σκληρά στα βουνά και στις πεδιάδες για την ελευθερία και γιατί είχε και εξέθρεψε ο τόπος μεγάλους ανθρώπους που αγάπησαν τόσο πολύ  αυτόν τον τόπο τους που κάποτε πριν τελειώσουν τη ζωή τους άφησαν μεγάλα και σημαντικότατα κληροδοτήματα όχι μόνο στην Ήπειρο, αλλά σε όλη την Ελλάδα. 

Η ευεργεσία είναι η ευγενέστερη εκδήλωση της ζωής του ανθρώπου μιας και σώζει όταν ακριβώς φτάνει κάτι στο έσχατο σημείο του, όταν κάθε θύρα έχει κλείσε. Και αφορά μεγάλες ψυχές και μεγάλες πράξεις που για μας τους μικρούς είναι ίσως ακατανόητο αυτό, ειδικά σε μια τόσο εσωστρεφή εποχή , όπου έμβλημά μας έγινε το ξένο χρήμα και το ΕΣΠΑ. Δεν μπορούμε να το καταλάβουμε εμείς, είναι  ασύλληπτο για μας αυτό το εγχείρημα. Αντί κάποιος να αυγατίσει τον πλούτο του, όπως κάνουν σε όλες τις λαμπρές χώρες του κόσμου, οι περισσότεροι πλούσιοι Ηπειρώτες, δώριζαν, ευεργετούσαν. Έδρασαν τον 17ο, 18ο και 19ο αιώνα. Έζησαν στην Βενετία κι άλλες Ενετοκρατούμενες πόλεις ,στη Μολδοβλαχία, τη Ν. Ρωσία, την Κωνσταντινούπολη, τη Μ. Ασία και την Αίγυπτο. «Άνθρωποι απλοί, εργατικοί και ευφυείς, απέθεσαν στ’ απλωμένα χέρια της Πατρίδας ό,τι απέκτησαν με τον τίμιο μόχθο τους.»    Την ίδρυση του Σταδίου –το «Καλλιμάρμαρο»- από τον Γεώργιο Αβέρωφ εκ Μετσόβου, της Ακαδημίας και του Αστεροσκοπείου από τον Γεώργιο και Σίμο Σίνα, του Πολυτεχνείου από τους Γ. Αβέρωφ –Μιχαήλ Τοσίτσα και Νικόλαο Στουρνάρα. Μετσοβιτών δημιούργημα είναι και το Ωδείο Αθηνών και το Αρχαιολογικό  Μουσείο (της Ελένης Τοσίτσα), όπως και το κτίριο των φυλακών Αβέρωφ, το θωρηκτό Αβέρωφ, η στρατιωτική σχολή Ευελπίδων και το Εφηβείο. Ο Γιαννιώτης Ιωάννης Δομπόλης όρισε με διαθήκη του να διαθέσει η Ελληνική Κυβέρνηση το κληροδότημά του για την ίδρυση Πανεπιστημίου στην Αθήνα με την επωνυμία «Καποδιστριακόν», προς τιμή του μεγάλου ανδρός και φίλου του Ιωάννη Καποδίστρια.

Ο Κωνσταντίνος Ζάππας εκτελεστής της διαθήκης του Ευάγγελου Ζάππα από το Λάμποβο της Β. Ηπείρου, φροντίζει για τη δημιουργία του κτιρίου των Ολυμπιακών εκθέσεων στο πλαίσιο της επανίδρυσης των Ολυμπιακών Αγώνων –όνειρο ζωής του Ευαγγέλη-το γνωστό Ζάππειο. Ο ίδιος ιδρύει το Ζάππειο Παρθεναγωγείο στην Κων/πολη, Ανδριανούπολη, Αθήνα και Λάμποβο. Η Ριζάρειος Σχολή, το Ορφανοτροφείο  το Χατζηκώστα, το Ορφανοτροφείο Γεωργίου Σταύρου, το  Αρσάκειο Παρθεναγωγείο και άλλα τόσα κληροδοτήματα ευεργετήματα του ιερού μόχθου, δύσκολα γίνονται κτήμα του ενός γιατί ο ένας ίσον κανένας και αποτελεί πράξη ιδιωτικής νομής και συμφέροντος, ιδρύματα που βοήθησαν κάποτε τόσους Έλληνες και Ελληνίδες πριν καταλήξουν ίσως κάποια ιδιωτικού συμφέροντος και νεποτισμού.

Ας θυμηθούμε όμως πως η Ήπειρος είναι παντού, είναι άπειρος η χώρα αυτή και οι άνθρωποί της ελεύθεροι και πάνω από συμφέροντα και χρήματα και γι΄αυτό ελπίζουμε πως εδώ θα αναπνέουμε ακόμη ελεύθερα και θα πράττουμε ελεύθερα αλλά πάνω απ΄όλα θα αντιστεκόμαστε ελεύθερα για τον ιερό αυτό μόχθο.Ούτε το Ζάππειο, ούτε η ιστορία ανήκει σε κανέναν ιδιώτη, ούτε μπορεί να ανήκει ποτέ. Ούτε καταμετρείται με ουγγιές χρυσού και προσωπικής χρήσης και συμφέροντος με οποιοδήποτε προσωπείο περί ενδιαφέροντος και πόνου. Γιατί όποιος πονά δίνει και δεν παίρνει.,ούτε καπηλεύεται. Είμαστε όλοι μαζί ενωμένοι σε ένα μεγάλο ΟΧΙ. ΟΧΙ- το Ζάππειο είναι της Ηπείρου, των Ελλήνων και μόνο του κοινού καλού και αγαθού.

Κατερίνα Σχισμένου