Οι σημερινές διαφημίσεις μας δείχνουν πόσο αλλάξαμε

Πώς η αλλαγή στην ελληνική κοινωνία αποτυπώνεται στα μισογεμάτα μπυροπότηρα.

Η ελληνική κοινωνία δεν είναι ίδια μ' αυτήν που ήταν πριν 5-6 χρόνια και σιγά το νέο θα μου πεις, το ξέρεις και το ζεις. Έχει όμως το δικό του ενδιαφέρον, ο τρόπος με τον οποίο αυτές οι αλλαγές στην κοινωνία και στις συνήθειές μας καθρεφτίζονται ακόμη και στα πιο απλά πράγματα, σ' αυτά που πάντα μας περνούσαν απαρατήρητα.

Πρόσεξε για παράδειγμα τι γίνεται με τις τηλεοπτικές διαφημίσεις μπύρας (και δεν αναφέρομαι μόνο στην ΆΛΦΑ που σε έκανε να χτυπιέσαι απ' τα κλάματα, θυμίσου την ΦΙΞ, την MYTHOS και σχεδόν όλες τις τελευταίες διαφημίσεις τέτοιων προΐόντων).

Ίσως να έχεις προσέξει ότι τα τελευταία χρόνια οι διαφημίσεις μπύρας έχουν αλλάξει το ύφος τους, χωρίς ωστόσο να έχει αλλάξει το target group τους. Από εκεί που "μπύρα" σήμαινε "χορός, διασκέδαση, κλαμπάκι, γυναίκες απίστευτες δίπλα στον τύπο με το μπουκάλι στο χέρι", τώρα η φάση έχει "ηρεμήσει" λίγο. Συνήθως οι διαφημίσεις δείχνουν ταβερνάκια, παρέες ήσυχες 

που συζητούν ή τραγουδούν κάποιο ελληνικό κομμάτι και σηκώνουν να τσουγκρίσουν τα ποτήρια τους μέσα σε "ειλικρινή" χαμόγελα. 

Πέρα απ' αυτό το συστατικό της "παρέας", οι διαφημιστικές πλέον χρησιμοποιούν και άλλες οικείες εικόνες και καταστάσεις, ιδιαίτερα κλασικές και συναισθηματικά φορτισμένες για τους ανθρώπους αυτής της χώρας. Ο γάμος, οι καλοκαιρινές διακοπές, τα οικογενειακά γλέντια, είναι όλα εικόνες ελληνικές, αλλά κυρίως σεμνές, μαζεμένες, καμία σχέση με τα ξεσαλώματα που σου πάσαραν τις προηγούμενες δεκαετίες. Το επίσης πολύ ενδιαφέρον είναι ότι οι συγκεκριμένες εταιρείες συνεχίζουν στο εξωτερικό να κυκλοφορούν τις διαφημίσεις τους όπως τις "έβγαζαν" παλιότερα και στην Ελλάδα. Μόνο το εδώ "μήνυμά" τους έχουν "ηρεμήσει".

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Συγγνώμη, αλλά το κλισέ "η κρίση μας έκανε να επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες μας", ισχύει και εδώ πανηγυρικά. Και φυσικά τα γατόνια στις διαφημιστικές το μυρίστηκαν.

Η μπύρα είναι το πιο φθηνό αλκοόλ που μπορείς να βρεις, μαζί με το ούζο και το τσίπουρο και κουβαλάει μία δική του παράδοση, ένα ιδιαίτερο δικό του lifestyle. Είναι λογικό, λοιπόν, από τη στιγμή που το εισόδημα μειώθηκε δραματικά, μικροί μεγάλοι να έχουμε στραφεί σε πιο φθηνά ποτά (και όχι λιγότερο ποιοτικά) και ταυτόχρονα να υιοθετούμε και την παράδοση που φέρνουν μαζί τους. Ω ναι, είναι πιο παλιά η παράδοσή τους από όσο μπορείς να θυμηθείς, πάει πιο πίσω και απ' τις ιστορίες που σου έλεγαν οι γονείς σου ότι "στην εποχή μας δεν κοπανιόμασταν όρθιοι με ένα ποτό στο χέρι με τα ντάμπα ντούμπα, πηγαίναμε σε ταβέρνες, πίναμε το ουζάκι μας, τα λέγαμε κτλ". Η μπύρα, το τσίπουρο και το ούζο μας ξανάστειλαν πίσω στα ουζερί, στα τσιπουράδικα, σε πιο παραδοσιακά καφενεία και ποτάδικα.

Και αυτό είναι ένα απ' τα θετικά της κρίσης. Πόσο μισώ βασικά να την βλέπω να χρησιμοποιείται σαν δικαιολογία για τα πάντα, αλλά είπαμε: εδώ ταιριάζει γάντι.

Και λέω ότι είναι ένα απ' τα θετικά, γιατί παραδέξου το, υπάρχει μεγαλύτερη ουσία στη συζήτηση (πόσο παππούς;), στην καλή παρέα (πάει στραβογέρασε αυτός.) και στο να διασκεδάζεις με έναν τρόπο που αποδεδειγμένα μας ταιριάζει και δεν μας το επέβαλλαν οι διαφημίσεις, αλλά αντίθετα, τον επιβάλλαμε εμείς σ' αυτές (έλα, πάρε το πι σου και πέρασε έξω, σε παρακαλώ πολύ).

Απ' την άλλη βέβαια αυτό δείχνει και ότι οι διαφημιστές δεν παίρνουν παραισθησιογόνα. Καταλαβαίνουν σε ποια κοινωνία ζουν, ξέρουν ότι τα γκλαμουράτα πάρτι δεν μας ψαρώνουν πια, πόσο μάλλον όσους προτιμούμε ένα φθηνό σχετικά προιόν, όπως είναι η μπύρα (no money για χαϊλίκια λέμε). Όσο και να σου κάνει εντύπωση, λοιπόν, κάτι τέτοιες αλλαγές στη συμπεριφορά μας, μπορείς να τις παρατηρήσεις στις διαφημίσεις, γιατί πολύ απλά οι τύποι ξέρουν τι κάνουν. Ψάχνοντας να δουν πως θα πουλήσουν καλύτερα το προϊόν τους, έχουν κάνει τέτοια έρευνα για το πως έχουν μετασχηματιστεί οι αξίες μας, που αν ξέραμε ακριβώς πόσο καλά μας γνωρίζουν θα τρομάζαμε, θα κλειδωνόμασταν σπίτι μας και θα λέγαμε "δεν ξανακουμπάω λεφτά σε κανέναν πάλι, θα ζω με νερό και ψωμί".

Ναι, ξέρουν τόσα πολλά για μας. Και αυτό που επιστρέφουν πίσω προκειμένου να μας δελεάσουν για να καταναλώσουμε, αυτό που μας δείχνουν για τον εαυτό μας, εμένα μου αρέσει. Και μακάρι όταν έρθει πλαλι το χρήμα (αργεί λίγο, ναι) να μην ξαναλλάξει.

www.provocatuer.gr