Kαλλιθέα (Τσουρίλα) Παραμυθιάς. Απολαύστε τα video

Απολαύστε τα video

Καλλιθέα Παραμυθιάς

Η Καλλιθέα (Τοπική Κοινότητα Καλλιθέας Σουλίου - Δημοτική Ενότητα ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ), ανήκει στον δήμο ΣΟΥΛΙΟΥ της Περιφερειακής Ενότητας ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Ηπείρου, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα "Καλλικράτης".

Η επίσημη ονομασία είναι "η Καλλιθέα". Έδρα του δήμου είναι η Παραμυθιά και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Ηπείρου.

Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο "Καποδίστριας", μέχρι το 2010, η Καλλιθέα ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Καλλιθέας Σουλίου, του πρώην Δήμου ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ του Νομού ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ.

Η Καλλιθέα έχει υψόμετρο 411 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικό πλάτος 39,5256001644 και γεωγραφικό μήκος 20,4620577603. Οδηγίες για το πώς θα φτάσετε στην Καλλιθέα θα βρείτε εδώ.

Ιερά Μονή Κοίμησης της Θεοτόκου Παγανίων Παραμυθιάς

Βρίσκεται κοντά στο χωριό Καλλιθέα σε δεσπόζουσα θέση, σε κατάφυτη περιοχή. Πρωτοκτήτωρ ήταν ο ιερομόναχος Ιωακείμ (1652) όπως αναγράφεται στη θύρα του καθολικού. Λέγεται ότι η μονή ήταν μετόχι του μεγάλου σπηλαίου Καλαβρύτων. Ήταν πλούσιο μοναστήρι και έδωσε μεγάλο παρόν στους Εθνικούς Αγώνες. Η ιστορία της δεν είναι γνωστή γιατί τα κειμήλια και ντοκουμέντα που έκρυψε το 1944 (στην κατοχή) ο Παπα Xρήστος, χάθηκαν.

Ο ρυθμός του ναού αρχικά ήταν βασιλική με τρούλο (που κατέρρευσε). Οι αγιογραφίες είναι διαφόρων εποχών, 17ου και 19ου αιώνα, αρίστης τεχνοτροπίας. Παλαιότερες είναι στο ιερό βήμα (16ος - 17ος αιώνας). Κορυφαία είναι η σκηνή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Το ιερό βήμα φαίνεται ότι διατηρήθηκε από την παλαιότερη εκκλησία που υπήρχε κατά την ανακαίνιση του 1652. Πίσω από το καθολικό είναι το κοιμητήριο των ηγουμένων Ιωσήφ και Αμβροσίου. Ήταν ανδρικό μοναστήρι που διαλύθηκε το 1944, και ήταν εγκαταλειμμένο μέχρι το 1962 οπότε και έγινε ανακαίνιση. Επίσης, πρόσφατα έγινε ξανά ανακαίνιση.

 Η μονή γιορτάζει στις 15 Αυγούστου.

   Σήμερα, ἡ Ἱερὰ Μονὴ Παγανιῶν γνωρίζει νέα πνευματικὴ ἄνθηση μέσα ἀπὸ τὶς προσπάθειες τοῦ Ἡγουμένου αὐτῆς Ἀρχιμ. π. Γερβασίου Κανάτα καὶ ἀποτελεῖ τόπο προσκηνύματος γιὰ χιλιάδες χριστιανοὺς τῆς Ἠπείρου καὶ ὄχι μόνο.

Διαβάστε εδώ, κάνοντας κλικ,  την ιστορική πορεία της Ιεράς Μονής  Παγανιών 

Στον Προφήτη Ηλία, πάνω από την Τσουρίλα Παραμυθιάς

..το τρίξιμο καθώς οι μπότες σπάζουν το ελαφρύ στρώμα πάγου που έχει σχηματιστεί στο δρόμο, προσπαθεί να συναγωνιστεί τον ήχο του  Καλαμά. Όλα τα άλλα γύρω μου είναι βουβές σκιές, καθώς κατεβαίνω από το σπίτι της Πανάγιως. Βουβές σκοτεινές σκιές σκεπασμένες από μια αφέγγαρη νύχτα, που μετράει μία με δύο ώρες για να δώσει την σκυτάλη σε ένα κρύο πρωινό του Γενάρη. Φωτεινή εξαίρεση, οι αμέτρητες ελάχιστες κουκίδες φωτός των αστεριών που στολίζουν το ουράνιο στερέωμα.

 Ξεκινάω για να πάρω το μονοπάτι που θα με βγάλει στην Δημοσιά (Ε.Ο. Ηγουμενίτσας- Ιωαννίνων). Η απόσταση είναι μερικές δεκάδες μέτρα αλλά στο σκοτάδι η πορεία φαντάζει σαν την διάσχιση ενός σκοτεινού τούνελ. Η επιλογή να μην χρησιμοποιήσω κάποιον φακό είναι ηθελημένη γιατί αφήνω να οδηγηθώ, «ξεσκονίζοντας» τις παιδικές μου αναμνήσεις και να φτάσω ακριβώς στην στροφή της Δημοσιάς. Φτάνοντας σε αυτό το σημείο, αν ακολουθούσα τις παιδικές μου αναμνήσεις θα έστριβα δεξιά και θα έπαιρνα θέση στη στάση του ΚΤΕΛ λίγο πιο κάτω (κάποτε περνούσε Λεωφορείο από εδώ!!!!!). Αυτή τη φορά όμως τραβάω αντίθετα ακολουθώντας τον δρόμο προς τα πάνω.

 Ξεκίνησα για μια συγκεκριμένη διαδρομή, ή μάλλον για να σταθώ σε ένα σημείο ακριβώς την συγκεκριμένη ώρα. Το σημείο θα είναι το μικρό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία στο βράχο πάνω από τη Τσουρίλα (Καλλιθέα) όσο για την ώρα; .. η μαγική απειροελάχιστη στιγμή που η πρώτη ηλιαχτίδα θα καβαλήσει τα Όρη της Παραμυθιάς και θα αγκαλιάσει αυτό το σημείο.

  Πίσω όμως στην Εθνική Οδό!!! ..για τα Γιάννενα (ή μήπως το Ε είναι για το Έρημη).....όπως και να είναι περπατάω σε έναν έρημο σκοτεινό δρόμο διακρίνοντας αμυδρά την διαγράμμιση, αλλά  περισσότερο το απόκοσμο λευκό του πάγου που έχει απλωθεί πάνω στη άσφαλτο. Πριν λίγα χρόνια ακόμα και αυτή την ώρα νυσταγμένα φωτά φορτηγών θα έλουζαν τον δρόμο και  το μουγκρητό των μηχανών θα προανάγγελλε την είσοδο τους στις αμέτρητες στροφές της Πλακωτής. Τις πρώτες αυτές στροφές βρίσκω μπροστά μου μαζί όμως και  τα αρκετά σκοτεινά εικονίσματα στο πλάι  του δρόμο, που έρχονται να μου υπενθυμίσουν ότι η ζωντάνια αυτού του δρόμου έκρυβε και αρκετό πόνο!!... Αυτό το δρόμο εγκαταλείπω τώρα για ανηφορίσω προς την Μονή των Παγανιών αλλά και την Καλλιθέα (Τσουρίλα).

 Το σκοτεινό μοτίβο συνεχίζεται μέχρι το πλάτωμα λίγο πιο κάτω  από την Μονή. Από κει ξεκινάει ο χωματόδρομος οπού θα με φέρει στον Προφήτη Ηλία (υπάρχει και σχετική ξύλινη πινακίδα). Η πορεία εξελίσσετε πια ανάμεσα στο ύψωμα (τη Ράχη) που βρίσκετε το εκκλησάκι και το βουνό στα αριστερά μου. Θα σταθώ λίγο στην ονομασία του βουνού αφού η ονομασία που βρήκα πρόσφατα είναι Ζουμπάνης ή Ζούπανος, ενώ παλαιότερα μέσα από καταγραφές σε ιστοσελίδα τις Σέλλιανης (Κρυσταλοπηγή) είχα βγάλει το συμπέρασμα ότι λέγετε Κούφαλο (1291 μ). Όπως και να έχει, πίσω από το βουνό, και στις υπόλοιπες κορυφές από τα Όρη της Παραμυθιάς, αρχίζει σιγά  σιγά το φως της αυγής να σχίζει το σκοτάδι αρχίζοντας να δίνει αμυδρά κάποια χρώματα στο τοπίο γύρο μου. Ο βατός χωματόδρομος αρχίζει, περνώντας από ένα ρέμα, να γίνεται πιο ανηφορικός για να με φέρει μετά από μερικές στροφές στην πρώτη Εκκλησιά, που θα συναντήσει  ο περιπατητής, του Αγίου Νικολάου. Μια επίσκεψη στο λιτό Εκκλησάκι μεταφέρεται για το γυρισμό, αφού στη συνέχεια του δρόμου, περίπου στα 150 μ θα βρω την αρχή του μονοπατιού για το Αι Λιά, Το μονοπάτι είναι αρκετά καθαρό και με φέρνει λίγο πιο κάτω από την βραχώδη κορυφή. Από αυτό το σημείο σκαρφαλώνω τα τελευταία μέτρα στο βράχο .και πατώντας πάνω, το βλέμμα σαν πεινασμένο, από την μέχρι τώρα στέρηση της νύχτας, αρχίζει να καταβροχθίζει το πανέμορφό τοπίο.

Ακόμα δεν έχει λουστεί από τον ήλιο, όμως η κοιλάδα που σχηματίζει ο ποταμός Καλαμάς εκεί κάτω ήδη προϊδεάζει για την ομορφιά της.Ακριβώς κάτω από τα πόδια μου βρίσκετε το αμφιθεατρικά τοποθετημένο χωριό της Τσουρίλας (Καλλιθέα),

Αυτό που αναζητώ περισσότερο όμως αυτή τη στιγμή είναι το εκκλησάκι το Αι Λιά. Το λιγοστό φώς της Αυγής, αλλά και ο τρόπος που είναι χτισμένο το Ξωκλήσι «δένει» απόλυτα με το βραχώδη κορυφή και με δυσκολεύει να το αναγνωρίσω με την πρώτη ματιά. Μετά από μια περιήγηση στο εσωτερικό του παίρνω θέση στο προαύλιο για να απολαύσω το Ξημέρωμα.

Το  μεγαλύτερο κομμάτι της Θεσπρωτίας που έχω μπροστά μου ακόμα «κοιμάται». Αλλά τα μουντά χρώματα έρχονται να δώσουν έμφαση και να απογειώσουν μια υπέροχη εικόνα..Μακριά στα βόρεια η Μουργκάνα έχει υποδεχθεί τον Ήλιο πιο νωρίς και έχει ντυθεί με μια απαλή πορφυρή απόχρωση που μαζί με το αρκετό χιόνι που έχει πέσει στις κορυφές της, κατατάσσει την εικόνα στις πιο υπέροχες εμπειρίες μου....

Μετά από λίγο  αυτός που πριν λίγο στόλιζε με τις πρωινές του ακτίνες το ψηλότερο βουνό της Θεσπρωτίας αρχίζει να μοιράζει απλόχερα τα ίδια χρώματα.στο Φαρμοκοβούνι, την Βελούνα και.κάπου εκεί που αρχίζει ο ήλιος να λούζει και το Μαλούνι, χάνω τον λογαριασμό των βουνών..εστιάζω πια το βλέμμα στην κοιλάδα του Καλαμά από κάτω μου.

Ο ήλιος  άγγιξε τη ράχη της Ντούλκας και αρχίζει να απλώνεται προς τα κάτω, λες και ένα τεράστιο πέπλο σκιάς τραβιέται σιγά σιγά και αποκαλύπτει ένα πανέμορφο φωτεινό τοπίο. Στο φώς αναδύεται μακριά η Ρίζιανη (Αγ. Γεώργιος) και η Ντόλιανη   και ο κάμπος κάτω από το χωριό του Αγίου Αρσένη.το μάτι θα απολαύσει ακόμα το φώς να σκαρφαλώνει πάνω στο Παλαιοχώρι. Αλλά σε αυτά τα αποκαλυπτήρια δεσπόζουσα θέση έχει το Μαντζάρι (Κυπάρισσος) έτσι όπως είναι τοποθετημένο στη πλαγιά  ντυμένο με τα χειμερινά χρώματα των δέντρων και με έναν  Καλαμά, ακριβώς από κάτω, κυλώντας ανάμεσα στα καφέ πλατάνια, να αφήνει μια υπέροχη μπλε πινελιά στο τοπίο.

 
Ο ήλιος φτάνει πια στην Αβαρίτσα, από κει που ξεκίνησα για να βρεθώ εδώ, και είναι καιρός πια να στρέψω το βλέμμα ανατολικά.  Στέκομαι ακριβώς πιο κάτω από το ξωκλήσι, σε απόλυτη συζυγία για να δω της πρώτο σκίρτημα του ήλιου Σιγά σιγά το μουντό βουνό από πίσω αποκτάει ακριβώς πάνω στη κορυφογραμμή ένα φωτεινό στέμμα ,δίνοντας στα δέντρα εκεί ψηλά μια απόχρωση παγωμένου λευκού.

  Έφτασε η στιγμή... και μία - μία οι ακτίνες ξεχύνονται προς το ξωκλήσι..και εγώ σαν μικρό ανυπόμονο παιδί πηγαίνω από δω και από κει για να αποθανατίσω τη σκηνή. 

Όμως συνειδητοποιώ, μετά από λίγες πόζες, ότι είναι καιρός να σταματήσω πια να «αιχμαλωτίζω» εικόνες με την φωτογραφική μηχανή και να δώσω σκυτάλη στην αφή. σίγουρα αυτές οι εικόνες θα γεμίζουν φως και χρώματα ένα δωμάτιο όταν προβάλλονται από μία οθόνη αλλά αυτό που δεν μπορεί να αποτυπωθεί με τίποτε, είναι αυτή η ζεστασιά του πρωινού Ήλιου που χαϊδεύει το πρόσωπο και φτάνει κατευθείαν στη ψυχή...  ΑΓΑΛΛΙΑΣΗ.

Όλα πια είναι ΦΩΣ .και είναι καιρός να αποχωρίσω από εδώ αφήνοντας πίσω μου πια τον Αι Λιά να γίνετε πάλι ένα με τα βράχια. Η αρχική σκέψη ήταν κατεβαίνοντας από το μονοπάτι να συνεχίσω προς τον Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής, να βρεθώ πιο κάτω στη Αγία Σοφία  έξω από τη Βρυσοπούλα και να καταλήξω στη Τσουρίλα, χωριό που κατά κάποιο τρόπο έχω δεσμούς αίματος .αλλά  κρατάω αυτή τη διαδρομή για λίγο αργότερα..

Για σας που θέλετε να έρθετε και να ανέβητε εδώ πάνω, τη διαδρομή αυτή προτείνω να την κάνετε Άνοιξη. Ξεκινώντας την περιήγηση μεσημεριανές ώρες. Αφού επισκεφτείτε τον Αι Λιά, μετά να ολοκληρώσετε την διαδρομή κατεβαίνοντας στη Τσουρίλα και την όμορφη πλατεία μπροστά από το σχολείο και την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Μάλιστα λειτουργεί και ένα  γραφικό καφενεδάκι/ψησταριά. Έτσι θα απολαύσετε γευστικούς μεζέδες αλλά το ουσιαστικότερο.. θα βρεθείτε να κάθεστε σε ένα «μπαλκόνι», έχοντας μπροστά σας  ένα πανέμορφο τοπίο όπου την ώρα που θα δύει ήλιος κάπου πίσω από το νησί το Φαιάκων, θα γεμίσει η ψυχή σας με εικόνες του Καλαμά να ελίσσεται ανάμεσα στα βουνά της Θεσπρωτίας, μέχρι που ένας μαγευτικός πορτοκαλί ουρανός δώσει την θέση του στην γοητευτική Νύχτα. 

Διαδρομή προς Προφήτη Ηλία Wikiloc

......μεγαλύτερο κομμάτι της Θεσπρωτίας που έχω μπροστά μου ακόμα «κοιμάται»

..Το εσωτερικό του Αι Λιά

.....η Μουργκάνα έχει υποδεχθεί τον Ήλιο πιο νωρίς και έχει ντυθεί με μια απαλή πορφυρή απόχρωση....

Ο ήλιος  άγγιξε τη ράχη της Ντούλκας και αρχίζει να απλώνεται προς τα κάτω...

Η άκρη της Ντούλκας και η Σκάλα του Ζωργιάννου

Ο Ήλιος ..ξεμύτισε νωρις στο Νεοχώρι

...το φώς σκαρφαλώνει πάνω στο Παλαιοχώρι

Το Μαντζάρι...

...Ο ήλιος φτάνει πια στην Αβαρίτσα...

..τα δέντρα εκεί ψηλά μια απόχρωση παγωμένου λευκού.

στη κορυφογραμμή του  Ζουμπάνη ένα φωτεινό στέμμα .

....Έφτασε η στιγμή...

οι ακτίνες ξεχύνονται προς το ξωκλήσι

...Όλα πια είναι ΦΩΣ .

..έξοδος από το Ξωκλήσι

....αφήνοντας πίσω μου πια τον Αι Λιά να γίνετε πάλι ένα με τα βράχια.....

..Η ράχη του Προφήτη Ηλία..

Άγιος Νικόλαος

Θεατής... λίγο πριν τη διασταύρωση με τον δρόμο Ηγουμενίτσας - Ιωαννίνων

Επιστροφή...Το Παλιό σχολείο στην Αβαρίτσα

Στην περιοχή της Παραμυθιάς

Τον Ιούνιο του 1913 ο περίφημος Ελβετός Φωτογράφος FRED BOISSONAS επισκέφθηκε την Ήπειρο για δεύτερη φορά. Τα βήματά του τον οδήγησαν στην άγνωστή του Θεσπρωτία, και μαζί μ' αυτήν στην Παραμυθιά. Ήταν τότε ένα άσημο κεφαλοχώρι που, λίγους μήνες πριν - στις 23 Φεβρουαρίου του 1913- είχε απελευθερωθεί από τον οθωμανικό ζυγό.

Η περιδιάβαση του Boissonas στην Παραμυθιά -100χρόνια πριν- απέφερε και μας χάρισε για πάντα ένα εκπληκτικό φωτογραφικό αρχείο με παλιά σπίτια, λιθόστρωτες πλατείες και στενά, πέτρινα πηγάδια και τζαμιά. Μόνιμοι πρωταγωνιστές της ζωής της Παραμυθιάς είναι οι άνθρωποι, άντρες, γυναίκες και παιδιά. Τους συναντάμε παντού: στα καφενεία, στο παζάρι, στις βρύσες, στα πεζούλια και στα πηγάδια, μ' εκείνες τις χαρακτηριστικές φορεσιές, φυσιογνωμίες και εκφράσεις της εποχής.

70 χρόνια μετά τον Boissonas -στις αρχές της δεκαετίας του '80-, επισκέφθηκα κι εγώ, για πρώτη φορά την Παραμυθιά. Οι αναμνήσεις μου είναι ελάχιστες από τότε : η κρύα χειμωνιάτικη πόλη, το μικρό ταβερνείο γεμάτο με κόσμο και με καπνό, το πανδοχείο «ΚΥΠΡΟΣ». Ήταν μια μικρή επαρχιακή πόλη, πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας, στις αρχές της δεκαετίας του '80.

30 χρόνια μετά, τον φετινό Φλεβάρη, αναρωτιόμουνα αν είχα μείνει σ' αυτήν ή σε κάποια άλλη «Παραμυθιά».

Η τωρινή πόλη ήταν μοντέρνα, ευχάριστη, με κίνηση ζωηρή και μ' ένα τετραώροφο ξενοδοχείο 4*, που πολλές μεγαλύτερες πόλεις θα ήταν ευτυχισμένες αν είχαν στο ξενοδοχειακό τους δυναμικό. Η μονάδα βρίσκεται στο πιο προσιτό και στρατηγικό σημείο της πόλης, στην κεντρική οδό Κ. Καραμανλή, απέναντι από το Δημαρχείο του Δήμου Σουλίου. Η ονομασία «ΘΕΑΣΙΣ» δικαιολογείται απόλυτα από την εξαίσια θέα που προσφέρει στο μεγαλύτερο τμήμα της πόλης, στην κοιλάδα του αρχαίου Κωκυτού ποταμού και στα γύρω βουνά.

Η περιδιάβαση στην Παραμυθιά δεν επιφυλάσσει, βέβαια, την διάρκεια και την ευρεία εναλλαγή εικόνων και παραστάσεων, που μπορεί να προσφέρει η περιήγηση σε κάποιες από τις μεγάλες, τις διάσημες πόλεις της Ελλάδας. Είναι, ωστόσο, μια βόλτα ευχάριστη, ξεκούραστη, που κρύβει πολλές εκπλήξεις σε αρχαία και νεώτερα μνημεία, αθέατα στα μάτια του βιαστικού, διαβατικού επισκέπτη.

Το πρώτο μνημείο είναι το πάλαι ποτέ Δημοτικό Σχολείο, στο κεντρικότερο σημείο της πόλης. Το κτίριο είναι τριώροφο και πετρόχτιστο, με μια μεγαλειώδη αρχιτεκτονική, επιβλητική και ταυτόχρονα ανάλαφρη, που αναμφίβολα το καθιστά ένα από τα πιο μεγαλόπρεπα παλιά Σχολεία της Ελλάδας. Είναι χτισμένο το 1937 και αποτελεί δωρεά της οικογένειας BULGARI, των φημισμένων κοσμηματοπωλών-χρυσοχόων, που πριν γνωρίσουν την διεθνή καταξίωση είχαν ως έδρα τους την πόλη της Παραμυθιάς.

Το δεύτερο μνημείο, 200 σχεδόν χρόνια προγενέστερο, αλλά ακόμη αειθαλές είναι το Ρολόι, στα ψηλώματα της πόλης. Στεγάζεται σ' ένα πετρόχτιστο πύργο, που του δίνει την όψη επιβλητικού καμπαναριού. Η ιδιαιτερότητά του είναι, ότι αντί για καντράν ρολογιού διαθέτει έναν μηχανισμό, ρυθμισμένο να χτυπάει κάθε ώρα μια καμπάνα. Ο μηχανισμός αυτός, με τα βαρίδια και τα γρανάζια του ήρθε στην Παραμυθιά από την Βενετία το 1750. Πολύ γλαφυρή είναι η παράδοση που συνοδεύει το Ρολόι. Όταν λοιπόν ο περιβόητος Αλή Πασάς των Ιωαννίνων άκουσε γι αυτό, θέλησε να το αποκτήσει. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς του, όμως, φρόντισαν οι Παραμυθιώτες να αφαιρέσουν κάποια απαραίτητα, για την λειτουργία του, εξαρτήματα. Έτσι στα Γιάννενα δεν μπόρεσε το Ρολόι να λειτουργήσει.

-Πασά μου, το Ρολόι αυτό είναι ταμένο στον πολιούχο μας τον Άγιο Δονάτο, του εξήγησαν, οι Παραμυθιώτες. Γι αυτό, εδώ στα Γιάννενα, δεν δουλεύει.

-Χαλάλι, σας, λοιπόν, αποκρίθηκε ο Αλής και το εμβληματικό Ρολόι ξαναβρήκε τη θέση του στα ψηλώματα της Παραμυθιάς.

Οι «Νεοέλληνες», ωστόσο, με την πασίγνωστη «καλαισθησία» και αναισθησία τους φρόντισαν να συρρικνώσουν την θέαση του περιηγητή αλλά και του ντόπιου στο μνημειακό Ρολόι της πόλης. Έχτισαν μπροστά του ένα απαράδεκτο οικοδόμημα από τούβλο και τσιμέντο, που χρόνια τώρα παραμένει μίζερο, άσχημο και ημιτελές. Θα είμαστε, πραγματικά, ευτυχείς αν πάψει κάποτε, να υπάρχει.

Ένα άλλο, εξίσου εμβληματικό μνημείο της πόλης είναι ο Πύργος της «Κούλιας», χτισμένος στο Β' μισό του 18ου αιώνα, στα υψηλότερα, σημεία της Παραμυθιάς. Με 5 ορόφους και με ύψος 26 μέτρων, το οικοδόμημα είναι ένα από τα καλύτερα σωζόμενα δείγματα οχυρωματικής κατοικίας στην ΒΔ Ελλάδα. 79 εσωτερικά σκαλοπάτια μάς οδηγούν ως τον 5ο όροφο. Στη διάρκεια της ανάβασής μας θαυμάζουμε από τα παράθυρα την θέα, την έξοχη αρχιτεκτονική των θολωτών ορόφων, τα πανύψηλα τζάκια, τις πολεμίστρες και καταχύστρες.

Ακόμη ψηλότερα, πάνω από το πευκοδάσος, σώζεται το ερειπωμένο Κάστρο του Αγίου Δονάτου. Είναι χτισμένο σε τρεις περιόδους: στα Ελληνιστικά χρόνια, στα Βυζαντινά (επί Ιουστινιανού) και στα χρόνια της τουρκοκρατίας.

Στα βυζαντινά μνημεία της πόλης ανάγεται το ερειπωμένο αλλά εντυπωσιακό συγκρότημα των «Βυζαντινών Λουτρών», χρονολογημένων μεταξύ 10ου και 12ου αιώνα, καθώς και η περίφημη Μονή της Παναγίας Παραμυθίας (Παρηγορήτριας), χτισμένης στην είσοδο της πόλης στο Β' μισό του 13ου αιώνα

Πολύ σημαντικός για το βυζαντινό παρελθόν της πόλης είναι ο εκτεταμένος υπαίθριος χώρος της Ρωμαϊκής Παλαιοχριστιανικής Φωτικής. Εδώ, ανάμεσα σε αιωνόβια πουρνάρια και αγριελιές, θαυμάζουμε τις ερειπωμένες Παλαιοχριστιανικές της Παναγίας Λαμποβίθρας, της Αγίας Φωτεινής και της Αγίας Παρασκευής, γνωστότερης ως Παλιοκκλήσι

Ένα τελευταίο Παλαιοχριστιανικό μνημείο είναι η Τρίκογχος Βασιλική της Βέλλιανης, 6ου-7ου αιώνα, μερικά χιλιόμετρα νότια της Παραμυθιάς. Πολύ κοντά βρίσκεται ο οικισμός της Βέλλιανης (σημερινή Χρυσαυγή). Αν ανηφορίσουμε τρία χιλιόμετρα ψηλότερα, στους πρόποδες του όρους Κορύλας, θα συναντήσουμε την Αρχαία Ελέα. Είναι η Θεσπρωτική πόλη, χτισμένη τον 4ο αι. π.χ. σε μέσο υψόμετρο 500 μέτρων, σε οχυρωμένη επικλινή έκταση 105 στρεμμάτων.

Περιδιαβαίνουμε για πολλή ώρα τον χώρο, θαυμάζουμε την μνημειακή πύλη, τα βαριά πολυγωνικά τείχη, την αρχαία Αγορά και την συνολική στρατηγική θέση του αρχαίου οικισμού. Ενός οικισμού, που όπως και οι υπόλοιπες μεγάλες πόλεις της Θεσπρωτίας, καταστράφηκαν από τους Ρωμαίους το 167 π.χ.

Νωρίς το απόγευμα ξεσπάει η χειμωνιάτικη βροχή. Βρίσκουμε καταφύγιο στο ταβερνείο του Κώστα Μιχαήλ, στην Χρυσαυγή, με αναμμένη ξυλόσπομπα, ντόπιο τσιπουράκι και νοστιμώτατα μεζεδάκια. Αργότερα χαλαρώνουμε με καφεδάκι και επιλεγμένη μουσική στο θαυμάσιο Καφέ-μπαρ του ξενοδοχείου ΘΕΑΣΙΣ, και προσδοκούμε τον ερχομό της άνοιξης για να γνωρίσουμε πεζοπορώντας το εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον στα βουνά της Παραμυθιάς.

http://atraposroute.blogspot.gr/

http://www.athensvoice.gr/

www.romiazirou.blogspot.gr