Από καιρό λέγαμε και
συμφωνούσαμε μεταξύ μας πως το νερό πρέπει να αποτελέσει ανάχωμα και βασικό
πολιτικό όπλο ενάντια στη λεηλασία της φύσης και την ιδιωτικοποίηση των κοινών
αγαθών.
Το λέγαμε στα Παγκόσμια Φόρουμ, εκεί όπου
μαθαίναμε για τον πόλεμο του νερού στην Κοτσαμπάμπα και στην ιδρυτική συνέλευση
του Ευρωπαϊκού Δικτύου για το Νερό ως Κοινό Αγαθό, το 2011, με φόντο το πρώτο
κινηματικό δημοψήφισμα για το νερό στην Ιταλία. Τα ξανασυζητούσαμε στο Φόρουμ
της Φλωρεντίας, το 2012, εκεί που προσπαθούσαμε για τη διασύνδεση των επιμέρους
αγώνων με την κρίση αλλά και στις πολλές εκδηλώσεις ανά την
Ελλάδα.
Όχι πως ο αγώνας ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού στην
Ελλάδα κρίθηκε. Η κυβέρνηση, όμως, δεν θα μπορέσει να αγνοήσει την επιτυχία
του δημοψηφίσματος στη Θεσσαλονίκη με 213.508 πολίτες να ψηφίσουν κατά της ιδιωτικοποίησης της
ΕΥΑΘ.
Το δημοψήφισμα είναι αναμφίβολα η μεγαλύτερη
κινητοποίηση και συμμετοχή των πολιτών σε αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες που η
Θεσσαλονίκη έχει ζήσει τελευταία. Πριν από την απόφαση για δημοψήφισμα, το
κίνημα του νερού της πόλης αποτελούνταν από μέλη συλλογικοτήτων και αρεκτούς
ανένταχτους ενεργούς πολίτες. Μετά τη διοργάνωση του δημοψηφίσματος, το κίνημα
έχει κερδίσει τη συμμετοχή ενός μεγάλου αριθμού πολιτών και θεωρώ πως έχει τη
δυναμική να αποκτήσει διαστάσεις μαζικού λαϊκού κινήματος.
Αν και το
δημοψήφισμα είχε ξεκάθαρο αντιμνημονιακό μήνυμα, η συμμετοχή πολιτών
κερδήθηκε όχι λόγω της εναντίωσής τους στις κυβερνητικές πολιτικές αλλά λόγω της
ευρείας συμμαχίας συλλογικοτήτων, δήμων και ατόμων που προέρχονται από όλο το
πολιτικό φάσμα. Αυτό απαιτούσε συνεργασία μεταξύ αντιπάλων κατά τα λοιπά
δυνάμεων. Και ήταν τεράστια η προσπάθεια που καταβλήθηκε, ώστε να μη γίνει
αντικείμενο καπηλείας από υποψήφιους δημάρχους αλλά και να «μαλακώσει» η γλώσσα
των κειμένων προκειμένου να μην αποκλείει, αλλά να χωράει όσους θεωρούσαν
βασική προτεραιότητα να μην ιδιωτικοποιηθεί το νερό.
Mέσα σε αυτό
το στοίχημα της κοινής δράσης και των μετέπειτα βημάτων, κρύβεται και το
στοίχημα για το πώς θα καταφέρουμε το κίνημα του νερού να αποτελέσει μέρος
ενός γενικότερου κινήματος κατά της ιδιωτικοποίησης των δημοσίων αγαθών, των
οποίων το νερό αποτελεί ένα σύμβολο. Στο δημοψήφισμα ήταν ξεκάθαρο το μήνυμα
των πολιτών πως το νερό δεν είναι εμπόρευμα· αυτοί οι χιλιάδες πολίτες
όμως αντιλαμβάνονται ότι εμπόρευμα δεν είναι ούτε οι ακτές, τα δάση, η υγεία, η
παιδεία;
Για την εξέλιξη του αναδυόμενου κινήματος για το νερό, πρέπει να
χρησιμοποιηθούν, κατά τη γνώμη μου, δύο στοιχεία για να ενταχθεί στις
συμμετοχικές διαδικασίες η επαναστατικότητα που αρμόζει στη συγκυρία. Καταρχάς,
να τονιστεί η ευρωπαϊκή διάσταση: τόσο ότι είμαστε μέρος ενός ευρωπαϊκού
κινήματος ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού, που από το Βερολίνο έως τη
Λισαβόνα δίνει παρόμοιους αγώνες, όσο και η συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης
στην προώθηση νεοφιλελεύθερων πολιτικών ιδιωτικοποίησης. Να γίνει σαφής ο
ρόλος της ΕΕ, των πολυεθνικών και των ντόπιων συμφερόντων αλλά και ξεκάθαρη η
αλληλεγγύη από το ευρωπαϊκό κίνημα για το νερό, χωρίς την οποία μάλλον θα
ήμασταν πολλά βήματα πίσω, καθώς μας στήριξε οικονομικά αλλά και μέσα από
επιστολές και ανακοινώσεις σε ευρωπαϊκά και εθνικά όργανα.
Ένα δεύτερο
στοιχείο είναι να εντάξουμε στην συζήτηση την έννοια της πραγματικά δημόσιας
διαχείρισης των υπηρεσιών ύδρευσης, απαλλαγμένης από το κέρδος και από κομματικά
στεγανά, με κοινωνική συμμετοχή και εργατικό έλεγχο. Η διαχείριση των ΕΥΑΘ και
ΕΥΑΔ δεν είναι σήμερα δημόσια. Είναι κρατική, και το νερό αποτελεί εμπόρευμα
στην Ελλάδα από τα τέλη του 1990, όταν οι δυο εταιρίες μετατράπηκαν σε
κοινοπρακτικές με τη σύμπραξη του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και μπήκαν
στο χρηματιστήριο, με τον δημόσιο τομέα να κατέχει το πλειοψηφικό
κομμάτι.
Το νικηφόρο
δημοψήφισμα για το νερό αποτελεί λοιπόν ευκαιρία να μιλήσουμε γι' αυτό το
οικονομικό σύστημα που πάντα θα μετατρέπει τα στοιχεία της ζωής μας σε
εμπόρευμα. Ο αγώνας για τη δημόσια διαχείριση του νερού δεν είναι ένας αγώνας
οπισθοφυλακής για τη διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης αλλά μπορεί να
αποτελέσει το κλειδί για ένα άλλο μοντέλο οργάνωσης - ή, όπως λέει το σύνθημα
στην Ιταλία: «Γράφεται "νερό" αλλά διαβάζεται "δημοκρατία"».
Δήμητρα Σπαθαρίδου, ακτιβίστρα για τα κοινά αγαθά και μέλος της
συντακτικής ομάδας περιοδικού «Οικοτριβές».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου