Ο κρατισμός που διαλύει το κράτος

Έχουμε την πιο κρατικιστική κυβέρνηση, αλλά το κράτος αποσύρεται. Όταν ο πολίτης το χρειάζεται, εκείνο απουσιάζει. Αν κοιτάξει κανείς την ειδησεογραφία θα βρει μπροστά του καθημερινά ιστορίες για το πώς οι υπηρεσίες που προσφέρει το δημόσιο στους πολίτες γίνονται συνεχώς χειρότερες:

Στα νοσοκομεία λείπουν γιατροί, νοσηλευτές, υγειονομικό υλικό, φάρμακα και είδη ιματισμού. Τα περισσότερα ασθενοφόρα είναι εκτός λειτουργίας λόγω έλλειψης ανταλλακτικών.

Στην πυροσβεστική υπάρχει μεγάλη έλλειψη προσωπικού. Τα πυροσβεστικά αεροπλάνα είναι παμπάλαια και δεν υπάρχει πρόγραμμα αντικατάστασης.

Στην εκπαίδευση για μήνες υπήρχε έλλειψη καθηγητών σε χιλιάδες τμήματα, ενώ σε πολλά σχολεία οι γονείς πλήρωσαν για τη θέρμανση.

Στη δικαιοσύνη οι αποφάσεις βγαίνουν μετά από δεκαετίες οδηγώντας ουσιαστικά σε αρνησιδικία, η οποία εκτός από πλήγμα στα δικαιώματα των πολιτών, απομακρύνει και ενδεχόμενες επενδύσεις.

Στα ασφαλιστικά ταμεία η ταλαιπωρία γίνεται όλο και μεγαλύτερη.

Η λίστα είναι ατέλειωτη και δεν υπάρχει λόγος εκτενέστερης αναφοράς στην κατάρρευση των λειτουργιών του δημοσίου, καθώς ο καθένας που ζει στην Ελλάδα την έχει βιώσει. Επίσης είναι προφανές ότι η κατάρρευση αυτή θίγει περισσότερο τα αδύναμα οικονομικά στρώματα. Οι πλουσιότεροι μπορούν να αγοράσουν υπηρεσίες υγείας και παιδείας και να αναπληρώσουν πολλά από εκείνα που το κράτος δεν τους παρέχει πλέον.

Μια εύκολη απάντηση για την πλήρη απαξίωση των δημόσιων δομών είναι η απόδοσή της στη λιτότητα που επιβάλλουν τα μνημόνια. Όμως η σύγκριση δεν μπορεί να γίνεται με την Ελλάδα της ευημερίας, που στηριζόταν στην κατανάλωση των δανεικών. Δεν μπορεί να θεωρείται φυσιολογικό ένα κράτος να ξοδεύει μέσα σε μόνο μια χρονιά 36 δισ. περισσότερα από όσα εισπράττει, όπως συνέβη το 2009. Πόσο μάλλον αυτό να αποτελεί μέτρο σύγκρισης και ο περιορισμός των δαπανών, ώστε να αντιστοιχούν στα έσοδα, να ονομάζεται απαράδεκτη λιτότητα.

Παρά τη μεγάλη υποχώρηση των τελευταίων χρόνων, η Ελλάδα παραμένει μια πλούσια χώρα και το κράτος εξακολουθεί να δαπανά πολλά. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), που είναι ο πλούτος που παράγεται στη χώρα σε ένα χρόνο, είναι σήμερα λίγο λιγότερο από 180 δισ. ευρώ, έχοντας επιστρέψει περίπου στα επίπεδα των ετών 2002-2003.

Σύμφωνα με τη Eurostat το 2002 το ελληνικό κράτος ξόδευε για τη λειτουργία του 62 δισ., χωρίς την πληρωμή τόκων για παλιότερα δάνεια (Πρωτογενείς Δαπάνες Γενικής Κυβέρνησης), παρουσιάζοντας για 8η συνεχή χρονιά πρωτογενές πλεόνασμα, παρότι ήταν η εποχή των μεγάλων έργων και της προετοιμασίας των Oλυμπιακών Aγώνων. Το ίδιο κράτος, χωρίς να βελτιωθούν οι υπηρεσίες του, του έφτασε να ξοδεύει το 2009 -με τα δανεικά- 113 δισ. για να προσγειώσει τα έξοδά του στις μέρες μας περίπου στα 80 δισ.

Παρά τις τόσες περικοπές, σήμερα με το ΑΕΠ στα επίπεδα του 2002, το χρεοκοπημένο ελληνικό κράτος δαπανά 18 δισ. (25%) περισσότερα από όσα τη χρονιά εκείνη για να παρέχει ασύγκριτα χειρότερες υπηρεσίες στους πολίτες. Έχει τρομερό ενδιαφέρον να δούμε ποιες επιμέρους δαπάνες εκτόξευσαν τα έξοδα (πρώτα πρώτα οι συντάξεις), αλλά προς το παρόν αξία έχει το συμπέρασμα ότι ούτε η λιτότητα, ούτε τα μνημόνια έφεραν από μόνα τους την κατάρρευση των δημόσιων υπηρεσιών.

Αυτό που ευθύνεται για τη θλιβερή πραγματικότητα που ζούμε είναι ο τρόπος που έγινε η διαχείριση της προσαρμογής των δαπανών στις πραγματικές δυνατότητες των δημόσιων οικονομικών. Από παλιά, στις προτεραιότητες του πολιτικού συστήματος ήταν η εξυπηρέτηση ομάδων συμφερόντων. Παρά τις περικοπές, στη διάρκεια της κρίσης η προστασία στα ευνοημένα τμήματα του δημοσίου τομέα συνεχίστηκε σε βάρος της παραγωγικής οικονομίας και των αδύναμων στρωμάτων που πραγματικά χρειάζονταν προστασία.

Ήταν που ήταν στραβό το κλήμα, ήρθε και ο γάιδαρος του ΣΥΡΙΖΑ να το αποτελειώσει. Ο κρατισμός του ΣΥΡΙΖΑ είναι μια ακραία μορφή μεταφοράς πόρων από την παραγωγική οικονομία στους ευνοούμενους του πελατειακού συστήματος. Η κυβέρνηση δεν θέλει να εντοπίσει ούτε ένα προνόμιο που θα μπορούσε να περιοριστεί και αποφασίζει να πνίξει με περισσότερους φόρους την οικονομία. Έτσι έχουμε όλο και μεγαλύτερους φόρους για να συντηρηθεί ένα όλο και πιο αναποτελεσματικό κράτος.

Γνωρίζοντας ότι τα ψέματα τελειώνουν, η κυβέρνηση ελπίζει να διασωθεί με την υποστήριξη των δημοσίων υπαλλήλων. Έτσι προτιμάει να αφήνει τα νοσοκομεία να διαλύονται, αντί να κλείσει άχρηστους οργανισμούς. Προτιμάει να μένουν οι μαθητές χωρίς εκπαιδευτικούς και να κόβει μαθήματα, για να μη βάλει τους καθηγητές να εργαστούν μια ώρα παραπάνω την εβδομάδα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ που πάντα είχε σημαία του το μεγάλο κράτος φέρνει σήμερα -μαζί με τη νέα φτώχεια- την πλήρη διάλυση των δομών του κράτους που θα προσέφεραν κάποια ανακούφιση στους αδύναμους. Το ζήτημα είναι να μη δυσαρεστηθούν οι φίλοι του κόμματος, να μη διαταραχθούν οι εσωκομματικές ισορροπίες, να μην αναληφθεί οποιαδήποτε πρωτοβουλία που θα τάραζε τους βολεμένους. Κι ας υποβαθμίζεται καθημερινά η ζωή των πολιτών.

Σπύρος Βλέτσας

www.huffingstonpost.gr