20 Iουλίου 1974. 42 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο

Δείτε το ντοκιμαντέρ ''Αττίλας 1974''

20 Iουλίου 1974, τουρκικά στρατεύματα κάνουν απόβαση και εισβάλουν στο νησί. Γενική επιστράτευση κηρύσσεται στην Ελλάδα.

Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, με την κωδική ονομασία «Αττίλας», ξεκίνησε την αυγή της 20ής Ιουλίου 1974, με αποβατικές και αεροπορικές επιχειρήσεις. Συμμετείχαν συνολικά γύρω στους 40.000 άνδρες, υπό τη διοίκηση του αντιστρατήγου Νουρετίν Ερσίν. Η ελληνική πλευρά πιάστηκε στον ύπνο και η αντίδρασή της εκδηλώθηκε με μεγάλη καθυστέρηση. Η Τουρκία υποστήριξε ότι δεν επρόκειτο για εισβολή, αλλά για «ειρηνική επέμβαση», με σκοπό την επαναφορά της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο, που είχε καταλυθεί από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου (15 Ιουλίου 1974).

Τα τουρκικά αποβατικά σκάφη άρχισαν να αποβιβάζουν δυνάμεις -ανενόχλητα- στην περιοχή Πέντε Μίλι, οκτώ χιλιόμετρα δυτικά της Κερύνειας, λίγο μετά τις 5 το πρωί της 20ής Ιουλίου. Σχεδόν ταυτόχρονα, σμήνη τουρκικών αεροπλάνων άρχισαν τις επιθέσεις -συνεχώς και κατά κύματα- στην ευρύτερη περιοχή της Κερύνειας και της Λευκωσίας, ενώ άλλα αεροσκάφη και ελικόπτερα επιχειρούσαν ρίψεις αλεξιπτωτιστών. Οι κάτοικοι βρέθηκαν στο έλεος των εισβολέων: άοπλοι πολίτες δολοφονήθηκαν, γυναίκες βιάστηκαν και αιχμάλωτοι στρατιώτες εκτελέστηκαν.

Η αντίδραση της ελληνικής πλευράς ήταν ανεξήγητα αργοπορημένη. Παρότι το ελληνικό Πεντάγωνο γνώριζε τις κινήσεις των Τούρκων, θεωρούσε ότι μπλοφάρουν. Μόλις στις 08:40 το πρωί δόθηκε επισήμως από την Αθήνα η εντολή εφαρμογής των πολεμικών σχεδίων, ενώ το ελληνικό ραδιόφωνο (το ΕΙΡΤ, εν προκειμένω), μετέδωσε την είδηση περίπου στις 11:00 το πρωί. Η καθυστερημένη κινητοποίηση έδωσε τη δυνατότητα στους τούρκους εισβολείς να παγιώσουν τις θέσεις τους.

Οι μονάδες της Εθνικής Φρουράς και της ΕΛΔΥΚ όταν κινητοποιήθηκαν άρχισαν να πολεμούν με ηρωική αυτοθυσία, χωρίς μάλιστα να διαθέτουν αεροπορική κάλυψη και σύγχρονο οπλισμό. Αριθμούσαν γύρω στους 12.000 άνδρες (Ελληνοκύπριους και Ελλαδίτες), υπό τη διοίκηση του ταξιάρχου Μιχαήλ Γεωργίτση, που είχε το γενικό πρόσταγμα στο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Στο μεταξύ, άρχισε να κινητοποιείται και ο ελληνοκυπριακός ανδρικός πληθυσμός και να μετέχει στον άνισο αγώνα με ό,τι διέθετε ο καθένας, πυροβολώντας από τις στέγες των σπιτιών κατά των εισβολέων αλεξιπτωτιστών.

Στην Αθήνα, η «κυβέρνηση» -αιφνιδιασμένη από την εξέλιξη των γεγονότων- αρχίζει να παρουσιάζει εικόνα διάλυσης. Κηρύσσει γενική επιστράτευση, η οποία εξελίσσεται σε φιάσκο, δείχνοντας την τραγική κατάσταση που βρισκόταν ο Ελληνικός Στρατός.

Ο αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Τζόζεφ Σίσκο, που βρίσκεται και πάλι στην Αθήνα ως εντολοδόχος του Κίσινγκερ, συναντάται στο Πεντάγωνο με τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγό Μπονάνο. Ο παριστάμενος Δημήτριος Ιωαννίδης, σε οργίλος ύφος, απευθύνεται προς τον Σίσκο: «Μας εξαπατήσατε. Ημείς θα κηρύξωμεν πόλεμον!» και αποχωρεί από τη σύσκεψη. Ο Σίσκο, στη διάρκεια εκείνης της ημέρας, μάταια αναζητεί αρμόδιο για συνομιλίες.

Αργά το βράδυ, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εκδίδει το υπ' αριθμόν 353 ψήφισμα, με το οποίο καλεί σε κατάπαυση του πυρός και σε αποχώρηση από την Κύπρο του «ξένου στρατιωτικού δυναμικού». Παρά την ομόφωνη έγκρισή του, αγνοείται από την Τουρκία, η οποία -έχοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων- επείγεται να εφαρμόσει πλήρως τα σχέδιά της. Γενικά, η διεθνής αντίδραση κατά του «Αττίλα» είναι  χλιαρή.

Αυτό που μένει, είναι το «ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ».

www.protagon.gr