ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όλα τα παρακάτω στοιχεία τα έχουμε συλλέξει από το διαδίκτυο( site, blog, You tube, facebook, βικιπαίδεια). Εάν σε μερικά από αυτά κάποιος έχει πνευματικά δικαιώματα και δεν επιθυμεί να δημοσιευτούν ας μας τηλεφωνήσει στο 6977266641
Χριστόφορος Ευθυμίου
Απολαύστε τα video.
Νικολίτσι Πρέβεζας
Το Νικολίτσι βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του Νομού Πρεβέζης και σε απόσταση
σαράντα τεσσάρων χιλιομέτρων (44) από την πόλη Πρέβεζα, στην κατάμεστη με ελαιώνες
πλαγιά του βουνού Μπαλντενέζι (Θεσπρωτικά όρη) σε υψόμετρο 260 μέτρων.
Γεωγραφικό μήκος (20° 46΄Β ) πλάτος ( 39° 19΄Α ).
Το Νικολίτσι ανήκει στον Δήμο Ζηρού. Είναι έδρα της ομώνυμου δημοτικού
διαμερίσματος (21 τ.χλμ. 324 κάτοικοι, απογραφή 2021) στην οποία ανήκουν άλλοι δυο
μικρότεροι οικισμοί,η Ελαία (90 κάτοικοι,υψόμετρο 150 μ.) και τα Πλατάνια (53
κάτοικοι, υψόμετρο 150 μ.)
Εκτείνεται στα όρια της κοιλάδας Κάτω Λάκκα Σουλίου, η οποία είναι μια εντελώς
κλειστή κοιλάδα, απομονωμένη γεωμορφολογικά από τις γειτονικές περιοχές των
Ιωαννίνων, της Φιλιππιάδας και του Λούρου. Η κοιλάδα αυτή βρίσκεται στο
βορειοανατολικό τμήμα του Νομού Πρέβεζας, ανάμεσα σε δύο υψηλές οροσειρές -
παραφυάδες της Ολύτσικας, το "Μαλτενέζι", δυτικά και το βουνό
Παπαδατών και Ριζοβουνίου ανατολικά.
Η περιοχή μπορεί να χαρακτηριστεί ως ημιορεινή. Το κλίμα είναι γενικά
μεσογειακού τύπου. Κατά τη χειμερινή περίοδο εμφανίζει χαρακτηριστικά εύκρατου
κλίματος με συχνές βροχές από το Σεπτέμβριο μέχρι το Μάρτιο ενώ σπάνια
εμφανίζονται παγετοί και χιονοπτώσεις.
Οι κάτοικοι του Νικολιτίου ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την
κτηνοτροφία. Τα προϊόντα που παράγονται σε μεγαλύτερο ποσοστό είναι, καλαμπόκι,
γαλακτοκομικά, ελιές, λάδι και άλλα γεωργοκτηνοτροφικά προϊόντα.
Από αφηγήσεις διαφόρων γερόντων προκύπτει ότι το χωριό Νικολίτσι ιδρύθηκε
μεταξύ του 7ου και 8ου αιώνα. Στη θέση αυτή υπήρχε πριν, το χωριό
«Ντάρα-Μπούρα-Καστροχώρι», μεγάλο χωριό, το οποίο από συνεχείς καταδρομές
Αλβανοβουλγάρων καταστράφηκε ολοσχερώς.
Λέγεται επίσης ότι ακόμη πιο πριν κατοικούσαν στην γύρω περιοχή και στο
χωριό οι Ελένηδες. Είχαν βρει στο χωριό οστά κάτασπρα και τεραστίων διαστάσεων
σε διάφορες περιοχές, όταν έκαναν εκχερσώσεις η άλλες εργασίες, ανεγέρσεις
κατοικιών, εκκλησιών κλπ. Είχαν βρει οστά στις ντάριζες, στις λυγιές, στα
μπράπια, στον Άγιο- Δημήτριο και πάρα πολλά στον Άγιο-Γεώργιο. Υποθέτω ότι οι
Ελένηδες ήταν απόγονοι του Έλενου, γιού του Πύρου Βασιλιά της ΄Ηπείρου. Ο
Έλενος φέρεται να ήταν κυρίαρχος της νοτιοδυτικής Ηπείρου*.Πιθανόν όμως, από το
Έλενος να προέρχεται ο Έλληνας, αφού στη Δωρική το έψιλον (ε) μετατρέπεται σε
ήτα (η), καθ' όσον είναι γνωστό ότι στην Ήπειρο μιλούσαν την Δωρική διάλεκτο.
Γύρω στον 7ο-8ο αιώνα, ιδρύθηκε το νέο χωριό όταν διάφοροι φυγάδες
Χριστιανοί ποιμένες, μη εξισλαμισθέντες, ήρθαν και εγκαταστάθηκαν εδώ μετά την
ερήμωση του τόπου, από την Βόρειο Ήπειρο, τη Θεσσαλία και διάφορα άλλα μέρη της
Ηπείρου.
Tο Νικολίτσι Πρεβέζης τηρεί τα έθιμα του Πάσχα
Μετά από δύο δύσκολα χρόνια, οι κάτοικοι του Νικολιτσίου ανταμώθηκαν και γιόρτασαν το Πάσχα. Συμμετείχαν στις Ιερές ακολουθίες της Μεγάλης εβδομάδος και αναβίωσαν τα πασχαλινά έθιμα. Συγκεκριμένα, το βράδυ της παραμονής του Αγίου Λαζάρου, μικροί και μεγάλοι είπαν στις γειτονιές του χωριού το τραγούδι του "Λαζάρου", του "Χριστού" και του "Αγίου Γεωργίου".
Τραγούδια ιδιαίτερης σημασίας με πολλούς ιδιωματισμούς και με πένθιμη μελωδία. Το απόγευμα της παραμονής της Κυριακής των Βαΐων τα μικρά παιδιά του χωριού, έκοψαν δάφνη και την πήγαν στην εκκλησία. Επίσης, την Κυριακή του Πάσχα μετά τον Εσπερινό της Αγάπης, οι παρευρισκόμενοι χόρεψαν με πρώτο χορευτές: τον Ιερέα της Ενορίας Νικολιτσίου, τον Πρόεδρο της Κοινότητας Νικολιτσίου και τους Προέδρους των Συλλόγων του χωριού.
Την επομένη ανήμερα της εορτής του Αγίου Γεωργίου τελέστηκε στο ομώνυμο Ναό που βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό, Όρθρος, Θεία Λειτουργία μετά αρτοκλασίας, καθώς και η λιτάνευση της εικόνας του Αγίου Γεωργίου από έναν συγχωριανό μας που ήρθε στον Ναό με το άλογο του γι' αυτόν τον σκοπό. Έπειτα, ακολούθησε ο παραδοσιακός χορός το λεγόμενο "χασιομέρι" και τραγουδήθηκαν πασχαλινά και ιστορικά τραγούδια.
Είναι βέβαιο πως κανένα έθιμο δεν θα είχε αναβιωθεί, εάν δεν υπήρχε το θρησκευτικό στοιχείο και δη εάν πρώτα δεν λειτουργούσε στους Ναούς ο Ιερέας. Είμαστε χαρούμενοι που φέτος ήρθαν αρκετοί συγχωριανοί μας στο χωριό και γιορτάταμε όλοι μαζί το Πάσχα. Ευχόμαστε του χρόνου να είμαστε περισσότεροι. Χριστός Ανέστη! Χρόνια πολλά!
Εκ του Δ.Σ. του Εξωραϊστικού Συλλόγου Νικολιτσίου Πρεβέζης "Η Αναγέννησις"
Πρώτος ήρθε και εγκαταστάθηκε ο Έλληνας Νικόλα-Φώτος, ονομαζόμενος «Νικολίτσας»
από το χωριό Νικολιτσά της περιφέρειας Λιασκοβίκι της Β. Ηπείρου. Ήρθε έφιππος
και αφού ερεύνησε καλά τον τόπο αποφάσισε να εγκατασταθεί εκεί με την
οικογενειά του και άλλες τρεις οικογένειες, αδελφοξάλερφα ονομαζόμενα Δήμη-χήρα
μαζί με τα γιδοπρόβατά τους. Ο Νικόλας αφού έφερε στο καινούργιο χωριό την
εικόνα της Παναγίας από την εκκλησία του χωριού Νικολιτσά, έχτισε την εκκλησία
στο κέντρο του χωριού και την ονόμασε <<Κοίμηση της Θεοτόκου>>.
Παπά έφερε τον παπά-Θοδωρή από το Σούλι με την οικογενιά του, και έτσι έγιναν
πέντε οι οικογένειες.
Μετά από λίγα χρόνια εγκαταστάθηκε στο χωριό και άλλη μία οικογένεια με το
επίθετο Βέϊκος ή Μπέκιος από τα σημερινά Τσαραπλανά. Ο Νικόλας όμως έβλεπε ότι
ο τόπος ήταν πολύς και οι κατοικοί του λίγοι. Γύρισε τότε πολλά μέρη της
Ηπείρου και βρήκε τον Καρακίτσο από τα σημερινά Τζουμέρκα, Μολοσσός-Θεσσαλός
στην καταγωγή και τον έφερε οικογενειακώς στο Νικολίτσι και τον έκανε
πρωτοπαλίκαρό του. Ύστερα από λίγο καιρό εγκαταστάθηκε και ο Τζόλας ,από την
Μανωλιάσα, και έτσι έγιναν πια οκτώ οικογένειες .Αργότερα εγκαταστάθηκε στο
χωριό και κάποιος Στεργιάτης από το σημερινό Συράκκο και τελευταίος ήρθε ο
Τάτσης από το κάστρο -Καστρί (Μπό'ι'δας). Μολοσσοί στην καταγωγή οι δύο
τελευταίοι. Έτσι έγιναν δέκα οικογένειες, και αφού μοίρασαν τον τόπο, άρχισαν
να φυτεύουν διάφορα δέντρα και περισσότερες ελιές. Έφτιαξαν βρύσες, πηγάδια και
δρόμους για τα χωράφια τους. Πρώτ' απ' όλα όμως έφτιαξαν εικονοστάσια στις
θέσεις των κατεστραμμένων εκκλησιών, από την εποχή του Ντάρα-Μπούρα-Καστροχώρι.
Ο Μπέκιος έκανε το εικονοστάσι του Αγίου-Γεωργίου, ο Δήμη-Χήρας της
Αγίας-Κυριακής και ο Καρακίτσος του Αγίου-Δημητρίου. Ο Νικολίτσας στα χρόνια
του είδε το χωριό που ίδρυσε να ευημερεί. Έτσι πέθανε σε βαθιά γηρατειά το 884
σε ηλικία 116 ετών.
Μετά από δύο περίπου αιώνες, ο πληθυσμός του χωριού αυξήθηκε και οι οικογένειες
στις τριάντα. Όμως οι πόλεμοι δεν σταμάτησαν και η Ήπειρος δεχόταν επιδρομές,
με κατεύθυνση πάντα προς την Νικόπολη. Περίπου δύο αιώνες κράτησαν οι συνεχείς
επιδρομές των Αλβανοβουλγάρων, οπότε επενέβηκε η Οθωμανική αυτοκρατορία και
επιτέθηκε κατά των Βουλγάρων, κυρίευσε την μισή Ευρώπη και κατέστησε ολόκληρη
την Ελλάδα υπόδουλη.
Μετά αρκετά χρόνια δουλείας, μια μερίδα Αλβανών και Ελλήνων αποστάτησε
και στράφηκε κατά του Σουλτάνου όπου αναλαμβάνει αυτοκράτορας του Βυζαντίου ο
Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.
Μεταξύ τώρα Τουρκαλβανών και Ελλήνων γίνονται διάφοροι πόλεμοι, και με
τον διωγμό των Ελλήνων Χριστιανών, ήρθαν και κατοίκησαν στο Νικολίτσι, κάποιος
Κωτσιάτης από την Κορυτσά της Αλβανίας, από τα μέρη του Σουλίου κάποιος Τζαβέλας
και από τους Καλαρύτες ένας Κωλέττης. Έτσι έγιναν τα δώδεκα κυριότερα σόϊα που
επικρατούν ακόμα και σήμερα στο Νικολίτσι.
Από τον θάνατο του Νικολίτσα μέχρι την επανάσταση του 1821, οι
οικογένειες έφτασαν τις εξήντα, μέχρι το 1912-13 τις ενενήντα και σήμερα μαζί
με τους ετεροδημότες φτάνουν τις τριακόσιες, (στο χωρίο 135).
Από την ίδρυση του χωριού μέχρι σήμερα πέρασαν 13 αιώνες.Στα χρόνια της
σκλαβιάς δεν πτοήθηκαν, εργαζόταν σκληρά για να εξοικονομήσουν το ψωμί τους,
αγωνιζόταν για την ελευθερία τους, κράτησαν και φύλαξαν την πίστη τους στο Θεό
βαθιά, διατήρησαν τα ήθη και τα έθιμά τους για να μας τα μεταδώσουν αυτούσια
όπως τα πήραν από τους προγόνους τους. Τα παλιά εικονοστάσια που έφτιαξαν οι
πέντε πρώτες οικογένειες, έγιναν μετά εκκλησίες, που στα χρόνια της σκλαβιάς,
χρησίμευαν για σχολεία. Στην Παναγία, στην Αγία-Κυριακή και στον Άγιο-Δημήτριο,
πήγαιναν τα παιδιά του Νικολιτσίου να μάθουν γράμματα από τους παπάδες και τους
αναγνώστηδες.
Μετά την απελευθέρωση και της Ηπείρου από τους Τούρκους για σχολείο στο
Νικολίτσι, χρησιμοποιήθηκε στο κέντρο του χωριού μια αποθήκη « κοτσέκι » που
είχε ο Τούρκος μπέης, για να συγκεντρώνει τα προϊόντα που έπαιρνε από τους
χωρικούς σαν γεώμορο 30%. Οι κάτοικοι του χωριού επισκεύασαν την αποθήκη αυτή
με προσωπική εργασία σε πραγματικό διδακτήριο. Δάσκαλο όμως δεν είχαν και
ζήτησαν και τους έστειλε το Κράτος τον πρώτο δημοδιδάσκαλο, με αμοιβή από τους
ίδιους τους κατοίκους. Οι απόγονοι του Νικολίτσα διατηρούν ακόμα και σήμερα τα
ήθη και τα έθιμα, τα τραγούδια της χαράς και της λύπης, της αγάπης και της
ξενιτιάς.
Πηγή:http://www.520greeks.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου