Η Ιερά Βασιλική και Σταυροπηγιακή Μονή Παναγίας
Μολυβδοσκεπάστου Κονίτσης κτίσθηκε από τον Βασιλέα-Αυτοκράτορα του
Βυζαντίου Κωνσταντίνο Δ' τον Πωγωνάτο και γι'αυτό λέγεται και Βασιλική.
Σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει στην πόρτα που οδηγεί από το ναό προς τη Λιτή (νάρθηκας) , η
Μονή ανακαινίσθηκε μια φορά από τον Ανδρόνικο Κομνηνό και Μέγα Δούκα τον
Παλαιολόγο και δεύτερη φορά το 1522 από τους κατοίκους του Πωγωνίου.
Μέχρι το 1907 η Ι.Μονή Μολυβδοσκεπάστου ήταν Σταυροπηγιακή,
έτος κατά το οποίο ο Πατριάρχης εγκατέστησε ως ηγούμενο της Ι.Μονής τον
Ιερομόναχο Βενέδικτο. Μετά την διάλυση της Ι.Μονής έγινε Επαρχιακή. Ανήκει στην
Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης.
Μολυβδοσκέπαστη ονομάστηκε γιατί η στέγη του Καθολικού (Ναού), ήταν σκεπασμένη
με πλάκες μολυβιού. Η παράδοση μας λέει πως το μολύβι το πήραν οι Τούρκοι για
να το κάνουν βόλια και έμεινε μόνο στο όνομα ως Μολυβδοσκέπαστη.
Τον 20ο αιώνα υπέστη πολλές λεηλασίες από τους Ιταλούς και το
1943 βομβαρδίστηκε από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής όπου το συγκρότημα
των κελιών της Μονής καταστράφηκε.
Ο αρχικός ιερός ναός είναι βυζαντινός σταυροειδής με έναν πανύψηλο τρούλο 15
μέτρων. Ο υπόλοιπος είναι μονόκλιτος σταυρεπίστεγος με τοιχογραφίες αρίστης
βυζαντινής τεχνοτροπίας. Νεότερη προσθήκη είναι η Λιτή με βυζαντινές
τοιχογραφίες από τους Χαιρετισμούς της Παναγίας και τη μέλλουσα Κρίση. Είναι
ολόκληρη αγιογραφημένη, ακόμα και η εξωτερική της νότια πλευρά.
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο φέρει βυζαντινές εικόνες διαφόρων περιόδων σε καλή
κατάσταση. Παρά το ότι η Μονή είναι τόσο παλαιά και ανέπτυξε σπουδαία
θρησκευτική και εθνική δράση, τα ιστορικά στοιχεία που έχουν διασωθεί είναι
ελάχιστα, αφού καταστράφηκαν από τις επανειλημμένες λεηλασίες και τη φθορά.
Ο μεγαλύτερος θησαυρός της Ιεράς Μονής είναι η
θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της «Πωγωνιανίτισσας». Το 1943 ιερόσυλος
έκλεψε την χρυσή επένδυση της εικόνας και όλα τα αφιερώματα, την πέταξε πίσω
από το μοναστήρι σε ποτιστικό αυλάκι. Βρέθηκε μετά από αρκετές μέρες μετά από
υπόδειξη της Παναγίας, αφού είχε υποστεί σημαντική φθορά. Το 1948 ανακαινίσθηκε
με τη συνδρομή των κατοίκων της Κόνιτσας και του Πωγωνίου. Ο ιερόσυλος έγινε
γνωστό ότι σκοτώθηκε τα χρόνια του εμφυλίου στο σημείο που είχε πετάξει την
εικόνα.
Τα θαύματα της Παναγίας της Μολυβδοσκεπάστου είναι πολλά και τα ομολογούν οι
μοναχοί και οι χριστιανοί που έχουν γνωρίσει το μοναστήρι. Μεγάλος είναι ο
αριθμός των προσκυνητών όλο το χρόνο όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από το
εξωτερικό. Πολλοί δε από αυτούς έχουν να διηγηθούν και ένα θαύμα της Παναγίας
και για το πώς τους βοήθησε.
Η προσφορά της Μονής δια μέσου των 13 αιώνων που πέρασαν από την ίδρυσή της
υπήρξε σημαντική. Η συνεισφορά της στα πνευματικά, κοινωνικά και εθνικά
ζητήματα ήταν και είναι μεγάλη
Το μοναστήρι ήταν κέντρο φιλανθρωπίας για τους φτωχούς και τους ασθενείς σε
παλαιότερους χρόνους και βοηθούσε πολλές οικογένειες που είχαν ανάγκες.
Υπήρξε εκπαιδευτικό κέντρο και είχε μεγάλη συμβολή στην διατήρηση της ελληνικής
παιδείας και του χριστιανισμού κατά την τουρκοκρατία. Στην Ιερά Μονή, όπως στις
περισσότερες τον καιρό εκείνο, λειτουργούσε κρυφό σχολειό και συντηρούσε
σχολεία στο χωριό Διπαλίτσα (Μολυβδοσκέπαστο) καθώς οι μοναχοί είχαν αναλάβει
την διδασκαλία.
Υπήρχε Σχολή χειρογράφων απ' όπου προήλθαν πολλοί αντιγραφείς των Ιερών
κειμένων, καλλιγράφοι και ταχυγράφοι. Σώζονται ιερά κείμενα από διάφορες εποχές
που αναφέρουν ότι έχουν γραφτεί από μοναχούς του μοναστηριού. Ο Μυρέων Ματθαίος (1550-1624) ήταν μοναχός της Μονής που
το 1605 έγινε Επίσκοπος Μυρέων και είχε διακριθεί ως πολυγραφότατος ιστορικός
συγγραφέας, υμνογράφος αλλά και ποιητής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν, η Ιερά Μονή από τη αρχή της συστάσεώς της
μέχρι το έτος 1300 ήταν και έδρα της Αρχιεπισκοπής.
Η Μονή είχε Μετόχια στην Ελλάδα αλλά και στη Ρουμανία.
Τελευταίος Ηγούμενος του μοναστηριού, πριν αυτό γίνει
ξανά ενεργό το 1988, είχε τοποθετηθεί την 13ην Δεκεμβρίου του
1907 από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ο Ιερομόναχος Βενέδικτος. Ήταν
κοινός Ηγούμενος της Ι.Μονής Μολυβδοσκεπάστου και της Ι.Μονής Γκούρας. Το Πατριαρχικό έγγραφο αναφέρει ότι
υπήρχαν μοναχοί και στα δύο μοναστήρια χωρίς όμως να ξέρουμε το πότε
ερημώθηκαν.
Επί αρχιερατείας του μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Σεβαστιανού Οικονομίδη (1967-1994) το μοναστήρι
επανδρώθηκε και όντας σε κοντινή απόσταση από τη Βόρειο Ήπειρο έγινε το κέντρο
εθνικών και θρησκευτικών εκδηλώσεων για την τόνωση της ελληνορθόδοξου
συνείδησης των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου. Μετά την κοίμησή του ο Μητροπολίτης
Σεβαστιανός ετάφη στην Ιερά Μονή όπως ο ίδιος είχε ζητήσει.
Ο τάφος του Μητροπολίτη Σεβαστιανού
Πλέον το μοναστήρι είναι ενεργό και γίνονται εργασίες
συντήρησης και ανακαίνισής του προκειμένου να σωθούν οι αγιογραφίες και τα κτίσματά
του. Οι πόροι για τα έργα αυτά είναι εξ'ολοκλήρου από δωρεές των πιστών.
Την παραμονή της εορτής γίνεται ολονύκτια αγρυπνία , όπου συρρέει πλήθος κόσμου
από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό για να προσκυνήσουν την θαυματουργό εικόνα
της Παναγίας.
Από τη λιτανεία στην Αγρυπνία του δεκαπενταυγούστου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου