Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2016

Ξανά καλαντζήδες στη Θεσπρωτία, όχι όμως από τη Μουργκάνα, όπως παλιά, αλλά από τη Βουλγαρία!


Το φθινόπωρο, τον παλιό καιρό, νάσου οι καλαντζήδες, καταφθάναν στα χωριά, με καταγωγή από τη Μουργκάνα, για να γανώσουν τα χαλκωματένια μαγειρικά σκεύη των νοικοκυράδων. Κατσαρόλες, κακάβια, ταψιά, δίνονταν για καλάϊσμα, ώστε να γίνουν παστρικά. Θυμάμαι καλά τους καλαντζήδες να στήνουν το εργαστήρι τους σε αυλές και να τριγυρίζουν μετα καρβουνισμένα τσουβάλια : " Χαλκώματα γανώνωωωωωω!!!....". Τον τελευταίο καιρό στη Θεσπρωτία ξαναεμφανίστηκαν καλαντζήδες,  όχι όμως από τη Μουργκάνα, όπως παλιά, αλλά από τη Βουλγαρία!


Μέχρι τώρα ήταν γνωστό ότι οι κασσιτερωτές ή καλαντζήδες ή γανωτζήδες ή αλειφιάδες (έτσι αποκαλούνταν συνθηματικά μεταξύ τους) προέρχονταν από την περιοχή της Μουργκάνας, στους Φιλιάτες Θεσπρωτίας. Οι πρώτοι καλαντζήδες εμφανίζονται στα μέσα του 18ου αι. στο Μπαμπούρι των Φιλιατών, γι' αυτό και ονομάστηκε «καλαντζομάνα». Από το Μπαμπούρι επεκτάθηκε η καλαντζήδικη τέχνη και σε άλλα χωριά της περιοχής της Μουργκάνας (Τσαμαντά, Πόβλα, Λειά, Λίστα, Γλούστα, Αγίους Πάντες, Ξέχωρο, Φατήρι, Λίμποβο) και σε μικρότερη έκταση στα υπόλοιπα χωριά της επαρχίας Φιλιατών. Στο ταξίδι τους διέσχιζαν όλη την Ήπειρο, τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Και όσοι απ' αυτούς κουράζονταν από τα πήγαινε - έλα σταματούσαν και έμεναν μόνιμα σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, όπου και εξελίχτηκαν σε προοδευμένους επαγγελματίες. Παλιότερα υπήρχαν αρκετοί και στα Γιάννινα. Οι καλαντζήδες επικολλούσαν στα οξειδωμένα χάλκινα μαγειρικά σκεύη κασσίτερο (καλάι) και έτσι τα έκαναν κατάλληλα πάλι για οικιακή χρήση ορισμένου όμως χρόνου, αφού χρειάζονταν να «καλαϊστούν» ξανά, ώστε να είναι ακίνδυνα κατά το μαγείρεμα των φαγητών.


Δεν υπάρχουν σχόλια: