Τα πλατάνια Καλαμά και Αχέροντα αργοπεθαίνουν

Σε κίνδυνο βρίσκονται τα πλατάνια του Αχέροντα, ακόμα και στις πηγές του, στην περιοχή της Γλυκής, εξ' αιτίας της νόσου που τα τελευταία χρόνια σκοτώνει τα δέντρα.

Παρά τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα για την αντιμετώπιση της νόσου του μεταχρωματικού έλκους, οι εστίες των άρρωστων δέντρων αυξάνουν συνεχώς και ολόκληρα δάση νεκρώνουν, με τα κουφάρια των δέντρων να δημιουργούν αισθήματα θλίψης και ανησυχίας.

Η ασθένεια, που στη χώρα μας ήρθε από την Ιταλία, εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στην περιοχή της Τριφυλίας στη Μεσσηνία το 2003. Έφτασε στην Ευρώπη από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα πολεμοφόδια που στάλθηκαν σε Γαλλία και Ιταλία, συσκευασμένα μέσα σε ξύλινα κιβώτια, λειτούργησαν ως «Δούρειος Ίππος» για τη μεταφορά της ασθένειας στη Γηραιά Ήπειρο.

Έκτοτε πλατάνια νεκρώνονταν στις δύο ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς να αντιλαμβάνεται κανείς την αιτία. Η διάγνωση έγινε μόλις το 1973, ενώ στη χώρα μας η ασθένεια υπολογίζεται ότι έφθασε πολύ αργότερα μέσω εισαγωγών δένδρων από την Ιταλία.

Ο μύκητας Ceratocystis platani, έχει γίνει ο εφιάλτης των πλατάνων από το 2010 στην Ήπειρο, όταν πρωτοεντοπίστηκε στη Θεσπρωτία, όπου εικάζεται πως μεταφέρθηκε με μηχανήματα που χρησιμοποιούνταν σε κατασκευαστικά έργα της Εγνατίας Οδού και της ΔΕΗ και έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις ενώ έχει φτάσει και στη γειτονική Αλβανία.

Ο μύκητας εισβάλλει στα αγγεία του δέντρου, εκλύει τοξίνες και ο πλάτανος πεθαίνει από δηλητηρίαση!

Όπως δηλώνουν οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων, «η ασθένεια είναι θανατηφόρος και η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη για τα δένδρα που έχουν προσβληθεί από το παθογόνο».

Η μετάδοση της ασθένειας είναι κυρίως ανθρωπογενής. Το παθογόνο μεταδίδεται αστραπιαία: με μολυσμένα αλυσοπρίονα που χρησιμοποιούνται σε υλοτομία ή κλαδέματα, μπουλντόζες κι εκσκαφείς, καθώς και μέσω μεταφοράς μολυσμένων κορμών με το νερό των ποταμών ή ακόμα και με καυσόξυλα από μολυσμένα δέντρα. Σε κάθε εστία προσβολής, η ασθένεια διαδίδεται στα διπλανά δέντρα με επαφή και συνένωση των ριζών τους.

Σε μια προσπάθεια να περιοριστεί το πρόβλημα στον Αχέροντα, η Διεύθυνση Δασών Θεσπρωτίας προχώρησε στον καθορισμό 25 οριοθετημένων ζωνών ασφαλείας (εκ των οποίων η μία είναι διευρυμένη), στις οποίες γίνονται συνεχείς έλεγχοι για τον εντοπισμό της ασθένειας και άμεση επέμβαση για την καταστροφή των προσβεβλημένων δένδρων στα αρχικά στάδια προσβολής.

Ενδεικτικό της σοβαρότητας και της μεταδοτικότητας της ασθένειας είναι το γεγονός, ότι σύμφωνα με την απόφαση απαγορεύεται η μεταφορά φυτευτικού υλικού ή ξύλου πλατάνου από τις συγκεκριμένες ζώνες προς άλλες περιοχές.

Η ίδια απόφαση καθορίζει ζώνες ακτίνας 100 μέτρων γύρω από κάθε εστία προσβολής, εντός των οποίων απαγορεύεται ακόμα και να πραγματοποιηθούν χωματουργικές εργασίες, όπως διανοίξεις δρόμων και ρεμάτων, αμμοληψίες ή ακόμα και όργωμα αγρών!

Μια μάχη που φαίνεται άνιση, καθώς κι ενώ συνεχώς λαμβάνονται μέτρα ο Καλαμάς, πηγή ζωής για άγρια ζώα, ψάρια και πουλιά, μετά τη μαζική προσβολή δένδρων, κινδυνεύει να μετατραπεί σε νεκροταφείο πλατάνων, ενώ η ασθένεια πλέον απειλεί και τον μυθικό Αχέροντα.

www.neoiagones.gr