'Eκλεισε και το Ταχυδρομείο, μετά από 1 αιώνα λειτουργίας του. Σε ποιον ανήκουν τα Εξάρχεια;

Με απόφαση του Δ.Σ. της επιχείρησης των ΕΛΤΑ, έγινε αναστολή του Ταχυδρομείου Εξαρχείων,  για την ασφάλεια των εργαζομένων, λόγω των συνεχών επιθέσεων που δέχεται το συγκεκριμμένο κατάστημα, από ομάδες αναρχικών και περιθωριακών.

Τα Εξάρχεια δεν ανήκουν σε όλους τους πολίτες και, φυσικά, δεν υπάγονται απολύτως στον έλεγχο του κράτους. Ωστόσο πόσο εύκολο είναι να επιβληθεί η νομιμότητα στην περιοχή;

Ολες οι μητροπόλεις της Δύσης έχουν περιοχές από τις οποίες καλό είναι να μην περνάς χωρίς μαχαίρι στα δόντια και περίστροφο στο χέρι. Είναι εκείνες οι άγριες γειτονιές που ακούς τους πυροβολισμούς όπως το καζανάκι του γείτονα ή, τέλος πάντων, εμφανίζουν ποσοστά εγκληματικότητας κατά πολύ υψηλότερα του εθνικού μέσου όρου.

Στην Αθήνα δεν υπάρχει τέτοια περιοχή. Ακόμα και στα σημεία του κέντρου που υποβαθμίστηκαν με την αλλαγή της πληθυσμιακής σύνθεσης, τα ποσοστά εγκληματικότητας δεν σε τρομάζουν. Στην Αθήνα υπάρχει μία περιοχή όπου ο έλεγχος του κράτους είναι σχετικός και μερικός. Αλλά, εντάξει, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να λεχθεί και για προάστια άλλων μητροπόλεων. Η παγκόσμια ιδιαιτερότητα της Αθήνας βρίσκεται αλλού: τα Εξάρχεια είναι μία περιοχή από την οποία αποκλείονται άνθρωποι λόγω επαγγέλματος ή πολιτικού προσανατολισμού, ενώ η ταυτόχρονα η κοινωνική και πολιτική ζύμωση λειτουργεί ως άλλοθι για την τέλεση εγκλημάτων. Κάποτε τα Εξάρχεια ήταν μία γειτονιά δημιουργικής αναζήτησης, στέκι διανόησης, μήτρα ρευμάτων. Όχι πια.

Πάρτε ένα αυτοκίνητο χαμηλού κυβισμού και μεγάλης παλαιότητας, κοινώς κάτι που να μην προκαλεί. Κατεβείτε στα Εξάρχεια και αφήστε το ακριβώς επάνω στην πλατεία. Μπορεί να το βρείτε σπασμένο, ανοιγμένο και υπό κατάληψη, σίγουρα όμως δεν θα βρείτε κλήση πάνω του. Η Αστυνομία πηγαίνει στα Εξάρχεια μόνο για πόλεμο. Ρωτήστε και ανθρώπους που τράκαραν και τηλεφώνησαν στην Τροχαία. Το «ανακριτικό» θα εμφανιστεί στα Εξάρχεια μόνο αν υπάρχουν θύματα και θα συνοδεύεται από διμοιρίες των ΜΑΤ -αστειεύομαι, στην πραγματικότητα δεν θα έρθει ποτέ.

Μία από τις πολλές νύχτες επεισοδίων στα Εξάρχεια.

Αν ανήκετε σε «συστημικούς» πολιτικούς χώρους, έχετε εμφανιστεί στην τηλεόραση ή κάνετε δημοσιογραφία που σας εκθέτει σε μεγάλο κοινό, τότε γνωρίζετε πολύ καλά πώς δεν μπορείτε να κυκλοφορήσετε στα Εξάρχεια. Αν το τολμήσετε, έχετε πιθανότητες αντίστοιχες με εκείνες που είχε ο μέσος αμερικανός ανθυπολοχαγός σε περιπολία στο Βιετνάμ: απλώς εσείς δεν θα φάτε σφαίρα, αλλά κλωτσιές. Τα Εξάρχεια είναι μία καλή περιοχή για να αγοράσεις ναρκωτικά. Παλιά έβρισκες άνετα φούντα, τώρα με την ίδια ευκολία βρίσκεις και πρέζα.

Είναι, άραγε, οι καιροί που αγρίεψαν και οι επίγονοι των πρώτων φρικιών οδηγούν το αντιεξουσιαστικό lifestyle στα άκρα; Ναι, σίγουρα ισχύει αυτό. Πάντα τα Εξάρχεια λειτουργούσαν ως θύλακας βίας που διεκδικούσε πολιτικό πρόσημο. Εκεί, άλλωστε, καλλιεργήθηκε το υβρίδιο της εγχώριας τρομοκρατίας. Απλώς στην κοινωνική βιολογία τα «παιδιά» των Εξαρχείων εξελίσσονται παράλληλα με τα αγόρια της κερκίδας  -η βία γίνεται έξη, επιδίωξη και προϋπόθεση για την καταγραφή κοινωνικής παρουσίας. Και όταν πλέον αποδίδεται αντισυστημική δράση και στους ποινικούς, τότε είναι λογικό ο συγχρωτισμός να επιβεβαιώνεται στην πλατεία. Κάποτε οι πρεζέμποροι έφευγαν με φάπες από τα Εξάρχεια. Τώρα μπορεί να έχουν και άποψη.

Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης το περιέγραψε: «Δεν μπορούμε να ξεχωρίζουμε πια μεταξύ πολιτικού και κοινού εγκλήματος. Τι νόημα έχει, αν η ζωή των ανθρώπων εκεί, έχει γίνει μαρτύριο; Να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: σε μία παραδοσιακή γειτονιά, σε μια ωραία γειτονιά αμφισβήτησης και διανόησης, σε μία φοιτητική γειτονιά, δεν επιτρέπεται αυτή η κατάπτωση.» Τα λεωφορεία τροποποιούν τα δρομολόγια τους, παρακάμπτοντας στάσεις στην περιοχή των Εξαρχείων -πόσα τρόλεϊ να καούν ακόμα; Τα ΕΛΤΑ αποφάσισαν να αναστείλουν τη λειτουργία καταστήματος στην περιοχή -οι υπάλληλοι αρνούνται να απασχοληθούν σε συνθήκες επικίνδυνες για τη σωματική τους ακεραιότητα. Εκανε και η Ντόρα Μπακογιάννη μία ερώτηση με την οποία επισημαίνει την υστέρηση του κράτους και την παράδοση μίας περιοχής σε ομάδες των αντιεξουσιαστών. Εντάξει, να έχουμε να λέμε. Ολοι γνωρίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα και κυβέρνηση, το παρακολουθεί όλο αυτό με εμφανή αμηχανία, λόγω των ερεισμάτων που διατηρεί ή, καλύτερα, διατηρούσε στα Εξάρχεια. Ούτως ή άλλως, το «γαλατικό χωριό» των Εξαρχείων δεν δημιουργήθηκε τώρα, προϋπήρχε του ΣΥΡΙΖΑ.

Ποιος παρκάρει στα Εξάρχεια;

Κατά πόσο είναι κοινωνικά θεμιτή και επιχειρησιακά λειτουργική η επιβολή του νόμου στα Εξάρχεια; Ξέρω ότι το ερώτημα στέκει μπροστά σας γελοίο και γυμνό από λογική. Είναι αυτονόητο ότι σε μία ευνομούμενη Πολιτεία το κράτος λειτουργεί παντού και όλοι μπορούν να κυκλοφορούν όπου γουστάρουν. Ας υποθέσουμε, όμως, ότι η κυβέρνηση αποφασίζει την εγκαθίδρυση της νομιμότητας στα Εξάρχεια. Πόσο εφικτό είναι αυτό; Θα χρειαστεί πόλεμος ή μερικές «σφαλιάρες» και δέκα συλλήψεις; Αξίζει τον κόπο και τους επιχειρησιακούς πόρους; Το αντέχει η Αθήνα όλο αυτό; Δεν νομίζω να υπάρχει Αστυνομικός Διευθυντής που θα εισηγηθεί επέμβαση στα Εξάρχεια. Κατά κάποιον τρόπο, η Αστυνομία, όσο και αν διασύρεται, βολεύεται πια με την κατάσταση. Τους έχει μαντρωμένους εκεί, τους παρακολουθεί καλύτερα.

Το κράτος, λοιπόν, θα κάνει πίσω επειδή παραδέχεται ότι δεν έχει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής. Και ναι, θα υποστεί την ξεφτίλα της αδυναμίας του να εγγυηθεί τη λειτουργία ενός ταχυδρομείου και την κίνηση των τρόλεϊ. Ε, τα υπόλοιπα θα τα λύσει ο χρόνος και η ζωή. Κάποτε, στο μέλλον, τα Εξάρχεια θα γίνουν μία περιοχή ελεγχόμενης, μποέμ γραφικότητας με άσπρα γένια που θα διηγούνται ιστορίες για ξεχασμένους πολέμους.

Ανδρέας Στασινός 

www.protagon.gr