Γέφυρα Κοράκου. Η μεγαλύτερη γέφυρα των Βαλκανίων κάποτε (και ίσως και της Ευρώπης) είναι θύμα καί αυτή του εμφυλίου πολέμου. Τα ερειπιά της τα συναντάμε σήμερα στο χωριό Πηγές της Άρτας, σε απείρου φυσικού κάλους τοπίο.Απολαύστε τα video

Η σύγχρονη γέφυρα Κοράκου.

H σύγχρονη γέφυρα Κοράκου.

Aπολαύστε τα video.

Γέφυρα Κοράκου

Η μεγαλύτερη γέφυρα των Βαλκανίων κάποτε (και ίσως και της Ευρώπης) δεν στέκει πιά. Θύμα καί αυτή του εμφυλίου πολέμου. Τα ερειπιά της τα συναντάμε σήμερα στο χωριό Πηγές.

Οδηγίες Πρόσβασης: 

Οδηγώντας απο Άρτα προς Καρδίτσα θα την συναντήσουμε στο αριστερό μας χέρι έξω απο το χωριό Πηγές την στιγμή που περνάμε τον Αχελώο ποταμό.

Ημερομηνία Καταγραφής: 

Κυρ, 09/06/2013

Νομός: 

ΑΡΤΑΣ

Κοινότητα: 

Πηγές

Ποταμός: 

ΑΧΕΛΩΟΣ

Συντεταγμένες: 

N 39° 17.857' E 021° 25.090'

Υψόμετρο: 

403 μ.

Παρακείμενα Κτίσματα: 

Τούρκικο Φυλάκιο (Κούλια)

Χρονολογία: 

1514-1515

Χορηγός: 

Βησσαρίων ο Β΄ μητροπολίτης Λάρισας

Μορφή: 

Μονότοξη

Άνοιγμα Τόξου: 

49,50 μ.

Ύψος Τόξου: 

24,00 μ.

Μήκος Καταστρώματος: 

60,00 μ.

Πλάτος Καταστρώματος: 

2,50 μ.

Κατάσταση: 

Γκρεμισμένη

Στοιχεία: 

Στα πόδια του Φέλλου Πετρωτού(Λιασκόβου) Αργιθέας Καρδίτσας, στο συνοικισμό Συκιάς-θέση Πυργάκι ή Σκαλούλα κοντά στα Ξερικούλια και στα πόδια του Κοκκινόλακου των Πηγών ( Βρεσθενίτσας )΄Αρτας (Φράξος- πλαγιά Τσολάκη) όπου ο Αχελώος ή Άσπρος ή Ασπροπόταμος χωρίζει τους δυό νομούς χτίσθηκε το 1514-1515 η περίφημη μονότοξη πέτρινη καμάρα « Η Γέφυρα του Κοράκου » ή « το Κορακογιοφύρι » ή ποιητικά « του Κόρακα το διόφυρο» ή «του Άσπρου το γιοφύρι». Έζησε για 434 χρόνια αντέχοντας σε σεισμούς και μανιασμένες κατεβασιές του Άσπρου και έπεσε κι αυτή θύμα του εμφυλίου στις 28 Μαρτίου του 1949 και ώρα 21:15 ( ανατινάχθηκε από αντάρτες της ΙΙ Μεραρχίας του καπετάν Διαμαντή σε μια από τις φονικότερες μάχες - κατά τα αρχεία του Στρατού - προκειμένου να αποκοπεί ο Στρατός προς τη μεριά της Άρτας και να μην τους ακολουθήσει στο πέρασμά τους για Αργιθέα και να σωθεί ο κύριος όγκος των δυνάμεων της Ι και ΙΙ Μεραρχίας του Δ.Σ.Ε υπό τους Καπετάν Γιώτη-Χαρίλαος Φλωράκης και Καπετάν Διαμαντή-Γιάννης Αλεξάνδρου). Χτίσθηκε από το Μητροπολίτη των γεφυριών Βησσαρίωνα το Β΄ μητροπολίτη Λάρισας που δεν τον ενδιέφερε η υστεροφημία για αυτό και δεν έβαλε το όνομά του ως χορηγός παρά την ονόμασε «του Κοράκου» λόγω του ύψους της και «επειδή την ημέρα των εγκαινίων σταθηκε στο μέσο της γέφυρας και ρωτώντας τους πως με βλέπετε, οι μαστόροι του απάντησαν: σαν κόρακα, αυτός τους είπε: έ τότε γέφυρα του Κοράκου να είναι το όνομά της» απευθυνόμενος δε προς τους συγκεντρωμένους κατοίκους της Βρεσθενίτσας (ήταν τότε που η περιφέρεια της Μητρόπολης Λάρισας έφτανε μέχρι τον τέως Δήμο Ηρακλείας Άρτας) τους είπε: << Πάντοτε να προσέχετε το γιοφύρι, να επιδιορθώνετε τη φθορά του. Καθόλου δεν θέλω από τα έσοδα της εκκλησίας σας στη Μητρόπολή μου. Πάντοτε θα 'μαι κοντά σας και θα σας προστατεύω.». - Το περπατητό οδόστρωμα της γέφυρας, σε σχέση με το μήκος του (εκτιμάται για πάνω από 80 μέτρα) και το τρομερό ύψος του, είναι από τα πιο στενά. -΄Ηταν καμπυλωτό με καλντερίμι στην αρχή και ανεβαίνοντας κατέληγε σε πλατύσκαλο για να μειώνεται ο κίνδυνος. Το τόξο ήταν διπλό ημικυκλικό (Ρωμαϊκό) με σχιστόλιθο πελεκημένο, με πρώτη και δεύτερη στρώση πέτρας και ύστερα στρωμένη με καλντερίμι. - Δεν έφερε αρκάδες (όρθιες στενόμακρες πέτρες) αλλά πολύ χαμηλό στηθαίο - παραπέτια στις άκρες των εξωραχίων για προστασία των διερχομένων(στο ξεκίνημα του οδοστρώματος της γέφυρας και όχι στο ανυψούμενο καμπυλωτό αυτής). - Το συνδετικό υλικό φαίνεται να έχει πρώτη ύλη το σχιστόλιθο και το κερέτσι ή κουρασάνι( μέσα βάζανε και μαλλί γιδιών με ασπράδι αυγών για να είναι πιο σταθερό και ανθεκτικό). - Από τη μεριά της Αργιθέας υπήρχε μονοπάτι με καλντερίμι που οδηγούσε στην Κούλια κι ύστερα στη γέφυρα. Σήμερα αυτό έχει καταχωθεί και καταστραφεί από τα έργα του Φράγματος (διπλανή σήραγγα). - Το κλείδωμα της γέφυρας στην πλευρά της Αργιθέας είναι επάνω στο βράχο. Εκεί τοποθετήθηκαν και κλειδώθηκαν οι γωνίες από τον πρωτομάστορα και ξεκίνησαν τα θεμέλια. Στα ακρόβαθρα ήταν όλη η μαστοριά και τέχνη γιατί εκείνα θα άντεχαν το τεράστιο βάρος της γέφυρας. - Το φυσικό ανάγλυφο στο σημείο εκείνο σε συνδυασμό με την άριστη αρχιτεκτονική του δομή σε μονότοξη έκφραση του έδινε του γεφυριού την στον αιώνα τον άπαντα ζωή αν δεν έπεφτε θύμα του εμφυλίου. - Το μεράκι του Πρωτομάστορα βγήκε από ψυχής στο γιοφύρι αυτό δίνοντας απόλυτη μαθηματική και γεωμετρική συμμετρία στο δημιούργημά του σε σχέση με τον κατακόρυφο άξονα από την πέτρα-κλειδί, τον θολίτη, ως τα δυό ακρόβαθρα. Συντέλεσε με το συνεργείο του ένα θαύμα. Δεν δύναμαι να πώ αν ο δημιουργός πρωτομάστορας προσπάθησε με τη γέφυρα αυτή να επιβληθεί επιλέγοντας το σημείο ως το πιο ιδανικό ή αν του έβγαινε έτσι μαθηματικά τόσο ψηλό. - Τα καμαρολίθια και τα γωνολίθια ήταν άριστα πελεκημένα και χτισμένα τόσο στο εσωράχιο (άντυγα) του τόξου όσο και της στεφάνης(η κάτω σειρά των θολιτών που βλέπουν προς το νερό). - Δεν υπήρχε ψευτοκαμάρα-ανακουφιστικό τόξο σε κανένα από τα δύο άκρα του. - Δεν υπήρχε καμπανάκι για τον αέρα στο εσωράχιο όσο θυμούνται οι παλαιότεροι των κατοίκων. Τέτοιο υπήρχε κατά μαρτυρία της Αργυρώς Νικ. Παπαδημητρίου μέσα στην Κούλια, που αν δεν υπήρχε εξαρχής εκεί πιθανόν να ήταν αυτό της γέφυρας που κατέπεσε και μεταφέρθηκε. Σήμερα δεν υπάρχει ούτε στην Κούλια. - Έχουμε εκπληκτικό δέσιμο, εκπληκτική αρμονία της Καμάρας με το περιβάλλον. Το άγριο με ομορφιά φαράγγι συμπληρώθηκε με το Θεογέφυρο που ήταν το μεγαλύτερο μονότοξο των Βαλκανίων. Με την Γέφυρα Κοράκου δαμάσθηκε ο μυθικός Αχελώος και το μεγαλείο της ήταν η επιβλητικότητα στη θέασή της όπως κατέβαινε ο διαβάτης από τα Πέντε Αδέρφια ή όπως έρχονταν από τη Ραχωβίτσα(Μάραθο). Όσο δε πλησίαζες τόσο σε σκλάβωνε η αισθητική του, η ομορφιά του μα και σου προκαλούσε δέος όχι μόνο στο πέρασμα του χειμώνα μα και το καλοκαίρι. Όσοι ζαλίζονταν ή φοβούνταν τους έδεναν τα μάτια και τους περνούσαν απέναντι. Ήταν το πιο παράτολμο γεφύρι - έργο αφού έγινε μέσα σε ένα καλοκαίρι. Ήταν το μεγαλύτερο συγκοινωνιακό τεχνικό έργο μέχρι την ανατίναξή του. Στη γέφυρα Κοράκου ξεπεράστηκε η πεπατημένη των μαστόρων « όσο μικρότερο τόσο πιο στέρεο το γιοφύρι ή με πολλές καμάρες » και επιχειρήθηκε το ανεπανάληπτο!!! Επιλέχθηκε βέβαια, όπως προείπαμε, το ιδανικότερο σημείο - εκεί που τα δυο πλαϊνά κάθετα βουνά με τους γρανιτένιους βράχους πλάτη στον ορμητικό Αχελώο έδιναν σιγουριά. Για να καταλάβουμε την αξία της για τους κατοίκους της Τετραφυλλίας και της Αργιθέας, για τους κτηνοτρόφους που πήγαιναν στα χειμαδιά, για τους εμπόρους, για τα καραβάνια των μαστόρων αλλά και τη στρατιωτική της σημασία μέσα από την Ιστορία του Έθνους μας πρέπει να ξέρουμε πως τα κοντινότερα άλλα περάσματα του Αχελώου ήταν στις Γέφυρες Μυροφύλλου-Μεσοχώρας και στις Γέφυρες Καταφυλλίου και Τέμπλας-Βρουβιανά. Επίσης για να καταδείξουμε την τεράστια σημασία της Γέφυρας Κοράκου στο πέρασμα των χρόνων από το χτίσιμό της πρέπει να σας αναφέρουμε πως αυτή κτίσθηκε επάνω στον αρχαίο δρόμο που από τους Γόμφους και μέσω της Αργιθέας - Κάστρου Χαϊντούτη- Δρασκού - Κουτσοκαμάρας οδηγούσε στην Αμβρακία(Άρτα). Η Γέφυρα Κοράκου συνδέεται με την ιστορία της Αργιθέας και της Τετραφυλίας (Ραδοβίσδια) και με την Εθνική Ιστορία άρρηκτα. Επί Τουρκοκρατίας συνδέθηκε με πολλές μάχες. - Μετά το σουλτανικό διάταγμα του 1714 με το οποίο διατάσσονταν ο Οσμάν Πασάς για την αποκατάσταση της διασαλευθείσας τάξεως μεταξύ των άλλων και στην περιοχή Μουζακίου φαίνεται πως στη Γέφυρα Κοράκου ήρθαν με Τουρκαρβανίτες ο Βοεβόδας με τον Κατή για να εγκαταστήσουν εδώ φρουρά. Τα παλικάρια όμως του Γιάννη Μπουκουβάλα τους συνέτριψαν και οι Βοεβόδας και Κατής έπεσαν νεκροί όπως προκύπτει και από το δημοτικό τραγούδι: Τι έχεις καημένε κόρακα και σκούζεις και φωνάζεις; Μήνα διψάς για αίματα, για τούρκικα κουφάρια; Αν εδιψάς για αίματα για τούρκικα κουφάρια πέτα ψηλά κατ' τ' Άγραφα στου Άσπρου το γιοφύρι. - Το 1765 έχουμε σύγκρουση δυνάμεων του Γιάννη Μπουκουβάλα με τους Τουρκαρβανίτες στην ποταμιά του Λιασκόβου και στη Γέφυρα Κοράκου με σπουδαία νίκη των Ελλήνων. - Στη δεκαετία του 1770 στη γέφυρα Κοράκου έχουμε πάλι συμπλοκές των Μπουκουβαλαίων με τους Αρβανίτες και τραυματίζεται ο μικρός Θανάσης Μπουκουβάλας. - Το 1804 οι ελάχιστοι από τους Σουλιώτες της Μονής του Σέλτσου που γλίτωσαν πέρασαν από αυτή στην Αργιθέα. - Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης πολλές φορές έστησε προφυλακές στη γέφυρα από το 1822 και μετά. Μάλιστα δε αρκετές φορές στη διαμάχη του με το Ράγκο ήρθαν σε σύγκρουση για την κυριαρχία της. - Στις 18 Δεκεμβρίου 1862 λεηλατήθηκε η Αγία Σωτήρα Βραγκιανών και εσφάγησαν οι μοναχοί από τον Τουρκαλβανό Τσέτσα μετά από συνεννόηση με ασεβείς Βραγκιανίτες. Σχετικό ποίημα αναφέρει: Ο Άσπρος να κατέβαζε κι ο Κόρακας να έπεφτε να μην περάσουν τα σκυλιά, αυτός ο σκύλο Τσέτσας που πάτησε την Παναγιά και την Αγιά Σωτήρα. Έσφαξε τον Κωνστάντινο και τον Παπαοικονόμου. - Στην επανάσταση του 1866-67 με επικεφαλής τον Αλεξανδρή και άλλους ελέγχονταν η γέφυρα. Μετά από μάχη στις 18.1.1867 καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Στις 2 Μαρτίου 1867 η Προσωρινή Κυβέρνηση Ηπείρου-Θεσσαλίας από το Μεζήλο που είχε την έδρα της έστειλε κατά της Τουρκικής φρουράς στη Γέφυρα Κοράκου τους Αντρέα Ζαχαράκη, Δημήτριο Αλεξανδρή, Κων/νο Κρίκα και Γεώργιο Ντρούβα με αρκετές δυνάμεις οι οποίες σε συνεργασία με τις Ραδοβυζινές δυνάμεις, μετά πεισματώδη και πολύνεκρη μάχη ανακατέλαβαν τη Γέφυρα και επανασύνδεσαν τα δυο στρατόπεδά τους. - Στην Επανάσταση του 1877-78 οι αδερφοί Γιωργάκης και Δημήτριος Αλεξανδρής οργάνωσαν τον αγώνα για την απελευθέρωση. Οι Τουρκικές φρουρές Βραγκιανών και Λιασκόβου πανικοβλήθηκαν και μετά συμφωνία έφυγαν δια παντός. Οι αδερφοί Αλεξανδρή συγκέντρωσαν δύναμη 360 αντρών και μαζί με τον Οπλαρχηγό του Ραδοβυζίου Ματσούκη ανέλαβαν τη φρούρηση της Γέφυρας. Η ΓΕΦΥΡΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ Για τη γέφυρα Κοράκου έγραψαν κυρίως ξένοι συγγραφείς. Η Γέφυρα επηρέασε σημαντικά τον πολιτισμό της περιοχής μας, τη λογοτεχνία και την ποίηση, ως πηγή δε λαογραφικού υλικού και μέσα από την ποίηση έδωσε στην Πατρίδα μας. Αναφέρεται σε ιστορίες, θρύλους και ποιήματα. Ο Αργιθεάτης ποιητής και συγγραφέας ΠΑΝΟΣ ΤΣΙΝΑΣ γράφει: ΤΟ ΓΙΟΦΥΡΙ ΤΟΥ ΚΟΡΑΚΑ Κι αν πάς Γιωργή μ' κατ' Άγραφα, κι αν πάς κατ' τα Τζουμέρκα χαιρέτα μ' τα ψηλά βουνά και τις κοντοραχούλες και πέστους, μούπε, να σας πω το 'ξόριστο παιδί σας να στείλετε με τα πουλιά τη χάρη, την πνοή σας, τη Βλάχα τη φλογέρα σας για να σας τραγουδήση. Βροχή σαν τύχει Γιώργη μου και βαριομπουμπουνίζει μην 'ποφασίσεις να διαβείς το κορακογιοφύρι οντάναι νύχτα σούρουπο σιμά σιμά να φέξη, γιατί έχει δράκους και στοιχειά σαν είν' κατεβασμένος... ΚΟΥΛΙΕΣ(Καζάρμες-Φυλάκια) Τη γέφυρα φρουρούσαν δυο Κούλιες. Από τη μεριά της Συκιάς, πριν τη γέφυρα και επάνω στο δρόμο είναι κτισμένη η περίφημη Κούλια (Τούρκικο φυλάκιο - τελωνείο που λέγεται και Καζάρμα) - ένα διώροφο πέτρινο κτίσμα με καταπληκτική αρχιτεκτονική που το ισόγειό του έχει είσοδο- έξοδο τοξοειδούς κατασκευής και μέσα από τις οποίες περνάει ο δρόμος και άρα οι διερχόμενοι με κατεύθυνση προς και από τη γέφυρα, άμεσα ελεγχόμενοι. Στον επάνω όροφο προφανώς εστρατωνίζοντο οι φύλακες Τούρκοι για να την προστατεύουν από δολιοφθορά. Προς τη βόρεια πλευρά του Φυλακίου υπήρχε τζάκι που η βάση του ήταν στο ισόγειο και κατέληγε στη σκεπή. Από τη μεριά των Πηγών Άρτας (Βρεσθενίτσας ή Βρεστενίτσας), στην πλαγιά του Τσολάκη και επάνω στο δρόμο υπήρχε και εκεί Κούλια- φυλάκιο που προφανώς καταστράφηκε μετά από κάποια μάχη. Μέχρι το 1979 που τραβήχθηκε και σχετική φωτογραφία αποδεδειγμένα υπήρχαν απομεινάρια της - η γωνία του δυτικού και βόρειου τοίχου. Από την ίδια μεριά, επάνω στο δρόμο και πριν την είσοδο στη γέφυρα υπήρχε εικόνισμα αφιερωμένο στον ΄Αγιο Βελισσάρη- στον Άγιο Βησσαρίωνα, προφανώς προς τιμήν του Μητροπολίτη Βησσαρίωνα που έκτισε τη γέφυρα. Αυτά κατεστράφησαν από το δρόμο που ανοίχτηκε στην πλευρά αυτή για την προσπέλαση μέσω σήραγγας στα έργα του Φράγματος της Συκιάς.

www.romiazirou.blogsapot.gr