Πρωταθλητές της φοροδιαφυγής οι πολυεθνικές

Η Ολλανδία χαρακτηρίζεται ως ένα από τα βασικότερα κέντρα νόμιμης αποφυγής φόρων των ευρωπαϊκών πολυεθνικών, ύψους σχεδόν 10 δις ευρώ ετησίως – με 800 γερμανικές βιομηχανίες να διατηρούν εκεί εταιρείες γραμματοκιβωτίων..

«Ένα κράτος που φορολογεί υπερβολικά τους Πολίτες του, με την ελπίδα να ευημερήσει, μοιάζει με εκείνον που, ενώ έχει τα πόδια του μέσα σε έναν κουβά, προσπαθεί να σηκωθεί τραβώντας το χερούλι του>>.

Η οικονομία της Γερμανίας ευημερεί, αναπτύσσεται, ανθεί και παράγει συνεχώς περισσότερα – εις βάρος φυσικά των «εταίρων» της στην Ευρωζώνη, οι οποίοι την ενισχύουν, μεταξύ άλλων με την από κοινού μαζί της υιοθέτηση του ευρώ.

Το συγκεκριμένο νόμισμα, όταν είναι υπερτιμημένο σε σχέση με τα υπόλοιπα ανταγωνιστικά νομίσματα (δολάριο, γεν κλπ.), βοηθάει τη Γερμανία όσον αφορά την αγορά ενέργειας, πρώτων υλών και εμπορευμάτων από τρίτες χώρες – με αποτέλεσμα να παράγει φθηνότερα ή/και να πουλάει ακριβότερα, στα άλλα κράτη της ζώνης του ευρώ.

Από την άλλη πλευρά, όταν υποτιμάται, βοηθάει τη Γερμανία να εξάγει περισσότερα προϊόντα σε τρίτες χώρες, εκτός της Ευρωζώνης – με αποτέλεσμα να έχει ένα διαρκώς αυξανόμενο πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο, εισάγοντας θέσεις εργασίας και εξάγοντας ανεργία.

Το τεράστιο ύψος του εμπορικού της πλεονάσματος, σε σχέση με το ΑΕΠ (γράφημα), τεκμηριώνει την ανοησία των εταίρων και συνεργατών της, σε ολόκληρο το μεγαλείο της – η οποία φυσικά έχει ημερομηνία λήξης, αφού τέτοιου μεγέθους ασυμμετρίες δεν είναι για πολύ καιρό διατηρήσιμες.

.

.

Φυσικά οι γερμανικές επιχειρήσεις ευημερούν ανάλογα – πόσο μάλλον αφού, σε αντίθεση με αυτές των υπολοίπων χωρών, έχουν σχετικά εύκολη πρόσβαση στη φθηνή χρηματοδότηση τους (άρθρο). Επομένως, λειτουργώντας αθέμιτα ανταγωνιστικά, κερδίζουν ένα παιχνίδι, στο οποίο ουσιαστικά δεν υπάρχει αντίπαλος – ενώ οι ελάχιστοι ανταγωνιστές τους θα εκλείψουν εντελώς, πολύ σύντομα.

Το ίδιο συμβαίνει και με τη βιομηχανία της Γερμανίας – μία βασική αιτία της επιτυχίας της οποίας είναι το καλά εκπαιδευμένο, πειθήνιο και υπάκουο εργατικό δυναμικό της χώρας (άρθρο).

Πόσο μάλλον όταν το ανθρώπινο αυτό δυναμικό δεν απαιτεί ανάλογο «μερίδιο» στην αύξηση της παραγωγικότητας του – αρκούμενο σε χαμηλότερες αμοιβές (γράφημα). Ένας επόμενος λόγος είναι το αρκετά «αποδοτικό» σύστημα εκπαίδευσης, καθώς επίσης οι εξαιρετικές υποδομές της χώρας – παράγοντες βέβαια οι οποίοι χρηματοδοτούνται, στο μεγαλύτερο μέρος τους, από τη φορολογία.

.

Από την όλη διαδικασία ωφελούνται επίσης οι πολυεθνικοί όμιλοι, οι οποίοι έχουν έδρα τη Γερμανία – ενώ στις μεγάλες επιχειρήσεις παρέχονται παράλληλα τεράστιες δυνατότητες νόμιμης φοροδιαφυγής, με αποτέλεσμα να οδηγούνται απίστευτα μεγάλα ποσά εκτός της χώρας, παρακάμπτοντας τη φορολογία.

Ορισμένες από αυτές τις εταιρείες είναι, για παράδειγμα, η Air Berlin, η Daimler Benz (Mercedes), η Axel Springer, ακόμη και η γνωστή μας Volkswagen – παρά το ότι ανήκει κατά 20% στο ομοσπονδιακό κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας (πηγή: NDR Plus minus).

Φυσικά η νόμιμη φοροδιαφυγή είναι εις βάρος των εργαζομένων, καθώς επίσης των μικρών επιχειρήσεων της χώρας, οι οποίες δεν μπορούν να ωφεληθούν λόγω του μικρού μεγέθους τους – ενώ καλούνται να αναπληρώσουν τα ποσά που χρειάζεται η Εφορία, για να παρέχει τις ιδανικές συνθήκες λειτουργίας στις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις. 

Εταιρείες γραμματοκιβωτίου

Με βάση μία πρόσφατη έρευνα δύο δημοσιογράφων, υπάρχουν περίπου 800 γερμανικές εταιρείες γραμματοκιβωτίων στην Ολλανδία – επιχειρήσεις δηλαδή που δεν έχουν ούτε καν γραφεία, αλλά είναι τυπικά εγκατεστημένες στη χώρα, διαθέτοντας μόνο μία διεύθυνση αλληλογραφίας.

Ο λόγος της εγκατάστασης τους είναι η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που τους παρέχει η Ολλανδία, με στόχο την εξοικονόμηση φόρων – τη νόμιμη φοροδιαφυγή δηλαδή. Οι δυνατότητες αυτές είναι βέβαια εντός των πλαισίων του (αθέμιτου) φορολογικού ανταγωνισμού των ευρωπαϊκών χωρών μεταξύ τους.

Περαιτέρω το γεγονός ότι, με την ίδρυση μίας εταιρείας χαρτοφυλακίου (Holding) στην Ολλανδία διευκολύνονται οι γερμανικές επιχειρήσεις, όσον αφορά τη δήλωση λιγότερων κερδών, οπότε την εξοικονόμηση φόρων, είναι προφανώς εν γνώσει της κυβέρνησης της Γερμανίας. Πρόκειται λοιπόν για μία έμμεση ενίσχυση τους από την ηγεσία της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης, η οποία προσδοκά πολλαπλά οφέλη – τόσο για την ίδια, όσο και για την ελίτ της χώρας.

Ολοκληρώνοντας, σύμφωνα με τους ολλανδούς δημοσιογράφους, οι οποίοι μελετούσαν για πολλά χρόνια τις χρηματοπιστωτικές ροές, οι οποίες διέρχονται από τη χώρα τους, με στόχο την αποφυγή των φόρων, πρόκειται για ποσά που κυμαίνονται μεταξύ 8 δις € και 10 δις € ετησίως – με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζεται η Ολλανδία ως to κυριότερο «χρηματοπιστωτικό διαμετακομιστικό κέντρο» της ΕΕ. Διαπιστώνονται δε τα παρακάτω φορολογικά τεχνάσματα:

ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΝΟΥΜΕΡΟ 1: Το μοντέλο των πνευματικών δικαιωμάτων (License)  

Ένας γερμανικός όμιλος ιδρύει μία εταιρεία χαρτοφυλακίου (Holding) στην Ολλανδία, η οποία έχει ως αντικείμενο την έκδοση αδειών για πνευματικά δικαιώματα - για παράδειγμα, έχει στην ιδιοκτησία της τα δικαιώματα της χρήσης ενός επαγγελματικού λογοτύπου (σήματος) της εταιρείας ή κάποιων προϊόντων της, ενός σχεδίου (design) ή μίας ιδέας.

Όταν ο όμιλος που είναι εγκατεστημένος στη Γερμανία χρησιμοποιεί το πνευματικό δικαίωμα, τότε πληρώνει χρήματα στην δική του εταιρεία χαρτοφυλακίου, η οποία έχει έδρα την Ολλανδία. Τα ποσά τώρα, με τα οποία πληρώνονται τα δικαιώματα, μειώνουν τα κέρδη του ομίλου στη Γερμανία – οπότε τη φορολογία του.

Από την άλλη πλευρά, αυξάνονται τα προς φορολόγηση κέρδη του στην Ολλανδία – στην οποία όμως τα κέρδη, τα οποία προκύπτουν από πνευματικά δικαιώματα, έχουν έναν πολύ μικρό φορολογικό συντελεστή. Με τον τρόπο αυτό, ο όμιλος εξοικονομεί ένα μεγάλο μέρος των φόρων που θα πλήρωνε στη Γερμανία.

ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΝΟΥΜΕΡΟ 2: Το μοντέλο των επιτοκίων

Ο γερμανικός όμιλος ιδρύει μία χρηματοπιστωτική εταιρεία χαρτοφυλακίου στην Ολλανδία. Η εταιρεία αυτή δανείζει τη μητρική της επιχείρηση στη Γερμανία για τη διενέργεια επενδύσεων, χρεώνοντας τόκους. Οι τόκοι μειώνουν ανάλογα τα κέρδη του γερμανικού ομίλου, οπότε τη φορολογία του.

Η ολλανδική εταιρεία χαρτοφυλακίου αυξάνει με τον τρόπο αυτό τα κέρδη της – τα οποία φορολογούνται κανονικά, με συντελεστή 25%. Επειδή όμως η Ολλανδία θέλει να προσελκύει πολυεθνικούς ομίλους στο εσωτερικό της, διαπραγματεύεται κρυφά με τις πολυεθνικές τον πραγματικό συντελεστή φορολόγησης – καταλήγοντας συχνά να φορολογείται ένα πολύ μικρό μόνο μέρος των κερδών με συντελεστή 25% «για τα μάτια», ενώ για τα υπόλοιπα πληρώνονται πολύ λιγότερα χρήματα.

ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΝΟΥΜΕΡΟ 3: Το μοντέλο της τρίτης χώρας

Οι Ολλανδοί έχουν συνάψει διμερείς συμφωνίες, με πολλές χώρες του κόσμου, μέσω των οποίων οι επιχειρήσεις μπορούν να εξοικονομούν φόρους. Για παράδειγμα, εάν η θυγατρική ενός γερμανικού ομίλου κερδίζει σε μία άλλη (τρίτη) χώρα, με την οποία δεν υπάρχει διμερής συμφωνία με τη Γερμανία, μεταφέροντας τα κέρδη της απ’ ευθείας στη Γερμανία, τότε ο συντελεστής φορολόγησης τους είναι 20%.

Εάν όμως η θυγατρική μεταφέρει τα κέρδη της από μία τρίτη χώρα στην Ολλανδία, τότε ο φορολογικός συντελεστής είναι πολύ χαμηλότερος – για παράδειγμα, 10%. Επομένως, ο γερμανικός όμιλος ιδρύει στην Ολλανδία μία εταιρεία χαρτοφυλακίου, με στόχο τη φορολόγηση των κερδών των διεθνών θυγατρικών του εκεί, με πολύ χαμηλότερο συντελεστή.

Η φορολογική ζημία της Γερμανίας

Με βάση τους υπολογισμούς των ειδικών, με τα παραπάνω τεχνάσματα η Γερμανία εισπράττει λιγότερους φόρους ετήσια, ύψους πολλών δις € – εις βάρος φυσικά των φορολογουμένων Πολιτών της, καθώς επίσης των μικρών επιχειρήσεων.

Οι μικρές αυτές επιχειρήσεις, τόσο οι γερμανικές, όσο και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές, είναι αδύνατον να ανταγωνιστούν τις πολυεθνικές αφού, λόγω μεγέθους ή έλλειψης διασυνδέσεων, δεν έχουν ανάλογες δυνατότητες «επιθετικής φορολογικής πολιτικής» – όπως ονομάζεται χαριτωμένα η νόμιμη φοροδιαφυγή.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο τώρα, δεν υπάρχει καμία προθυμία επίλυσης του προβλήματος – αφού χώρες, όπως η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο ή η Ιρλανδία, δεν συμφωνούν με την υιοθέτηση κοινών φορολογικών κανόνων ή/και συντελεστών. Η μοναδική χώρα δε που πλήρωσε την αντίθεση της ήταν η Κύπρος – την οποία δολοφόνησε, στυγνά και απροκάλυπτα. η Γερμανία (ανάλυση).

Τα τεχνάσματα της Γερμανίας

Οι κρυφές ουσιαστικά επιδοτήσεις της Γερμανίας σε ορισμένες επιχειρήσεις της, τις οποίες θέλει να ενισχύει για στρατηγικούς κυρίως λόγους, αποτελούν ένα ακόμη σκάνδαλο, παράλληλα με αυτό της νόμιμης φοροδιαφυγής – γεγονός που τεκμηριώθηκε από τα 42 εκ. €, με τα οποία επιδότησε το κράτος το διαδικτυακό κατάστημα Zalando.

Ειδικότερα, τόσο σε ομοσπονδιακό επίπεδο, όσο και σε τοπικό, η υποψήφια βερολινέζικη εταιρεία για εισαγωγή στο χρηματιστήριο, έλαβε τα προηγούμενα έτη 35 εκ. € – γεγονός που αποκαλύφθηκε μετά από έρευνες εξειδικευμένων Γερμανών δημοσιογράφων.

Για παράδειγμα, το ομοσπονδιακό κρατίδιο του Thüringen ενίσχυσε την Zalando με 22,4 εκ. €, επειδή κατασκεύασε εκεί τις εγκαταστάσεις του δικτύου διανομής της. Η πόλη του Βερολίνου της έδωσε 10,6 εκ. € για επενδύσεις, ενώ το κρατίδιο του Brandenburg 2,5 εκ. € για μία άλλη αποθήκη διανομής στην περιοχή του. Συνολικά, αποδείχθηκε πως οι «αθέμιτες» ουσιαστικά επιδοτήσεις της Zalando έφτασαν στα 42 εκ. €.

Σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη η Γερμανία, μέσω της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, απαγορεύει ανάλογα «τεχνάσματα», θεωρώντας τα ως αθέμιτο ανταγωνισμό – γεγονός που μας οδηγεί σε εύλογα συμπεράσματα, σχετικά με την εντιμότητα της Γερμανίας, με την ειλικρίνεια της και με το μέλλον της Ευρώπης.

Επίλογος

Ειδικά όσον αφορά την Ολλανδία, γνωρίζοντας κανείς τον αριθμό και τις δραστηριότητες των ξένων επιχειρήσεων που εγκαθίστανται εκεί, για φορολογικούς λόγους, παύει να απορεί σχετικά με το τεράστιο ύψος των εξαγωγών της (576,8 δις $ έναντι μόλις 30,39 δις $ της Ελλάδας), συγκριτικά με το σχετικά μικρό μέγεθος της (7,9 εκ. εργαζόμενοι, έναντι 4,9 εκ. στην Ελλάδα). Πόσο μάλλον όταν ο σημαντικότερος εξαγωγικός της εταίρος είναι η Γερμανία, με ποσοστό 26,5% – ακολουθούμενη από το Βέλγιο με 13,7% και τη Γαλλία με 8,8%.

Από την άλλη πλευρά, οι συνεχείς κατηγορίες εναντίον της πατρίδας μας, με αντικείμενο τη φοροδιαφυγή των Ελλήνων, από «πρωταθλήτριες στην αποφυγή φόρων χώρες», όπως η Ολλανδία και η Γερμανία, φαίνεται πολύ καθαρά ποιές σκοπιμότητες εξυπηρετούν – μεταξύ άλλων βέβαια, τη λεηλασία της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας της.

Βασίλης Βιλιάρδος, για το Analyst 

Επισκεφθείτε το Blog του συγγραφέα. Πατήστε εδώ.

www.Analyst.gr