Τί σημαίνει Δεξιά και τί Αριστερά

Όποιος ελέγχει την διαδικασία ανάπτυξης της ιδεολογίας, ελέγχει το μυαλό των ανθρώπων. Και όποιος ελέγχει το μυαλό των ανθρώπων ελέγχει τις κοινωνίες και ορίζει με πολιτικό τρόπο το σωστό και το λάθος, τιμωρώντας συνήθως το υπερβολικά σωστό και ρυθμίζοντας με κανόνα το πολιτικό κόστος της ηγεσίας, το υπερβολικά λάθος.

Σε κρίσεις σαν την Ελληνική δεν περνά κρίση η ιδεολογία, αλλά αυτό καθ' εαυτό το μυαλό των ανθρώπων. Πρόκειται για γενικευμένη σύγχυση που προδηλώνει έντονη κρίση στο προηγούμενο γνωστικό μοντέλο των ελλήνων. Για κρίση στην αντίληψη των ίδιων των γεγονότων που τους αφορούν άμεσα ή έμμεσα. Για κρίση στην αντίληψη της πραγματικότητάς τους. Για σοβαρή διαταραχή στη σχέση πληροφορία-κανόνας-κώδικας-γνώση.

Σε αυτούς τους ανθρώπους, στον βαθμό που απευθύνεσαι πραγματιστικά, αντι-λαϊκιστικά και αντι-ιδεολογικά - με την έννοια που ακόμη και ο Μαρξ πριν από τόσα χρόνια, θεωρούσε την ιδεολογία ως παγίδα των εξουσιαστών εναντίον των εξουσιαζόμενων, που αποσκοπεί στην διασκέδαση του αντικειμενικού, δηλαδή στην παραπλάνηση μέσω αφαίρεσης, στην διασκέδαση των πραγματικών κοινωνικών σχέσεων που ορίζονται από το αντικειμενικό οικονομικό καθεστώς, που δεν είναι απλώς ο οικονομισμός αλλά η αντίληψη και αίσθηση των παραγωγικών σχέσεων εντός ενός πολιτισμικού περιβάλλοντος - οφείλεις να περιγράψεις την μικρή αλήθεια που ορίζει την μεγάλη αυταπάτη τους. Δίχως ένα συγκεκριμένο πολιτισμικό περιβάλλον που διαμορφώνει τις τάξεις των πραγμάτων και τις αξίες όλων των μορφών, είναι αδύνατον να αντιληφθείς τις παραγωγικές σχέσεις που σε ορίζουν ως άτομο ή ως κοινωνία.

Και εδώ έρχεται η ιδεολογία να παίξει τον πολιτικώς διαστροφικό της ρόλο. Επιδρά καταλυτικά στο πολιτισμικό περιβάλλον, το οποίο πλέον δομείται με το σύστημα των προτύπων. Έτσι, η ιδεολογία δεν διδάσκεται ως ιδεολογία, αλλά ως παιδαγωγική βασισμένη σε πρότυπα συμπεριφοράς, με τα ΜΜΕ να διαρθρώνουν τελικώς το μήνυμα τους  στο πλαίσιο προτύπων που είναι κατασκευασμένα και επιλεγμένα έτσι ώστε να εξασφαλίζουν την μεγαλύτερη δυνατή πρόσκτηση και ενσωμάτωση ως «κοινή λογική» των ιδεολογικοποιημένων στοιχείων που ενισχύουν ένα καθεστώς κυριαρχίας.

Όταν το καθεστώς κυριαρχίας, ή ευρύτερα το καθεστώς ηγεμονίας βρίσκεται σε κρίση, επειδή βρίσκεται σε κρίση αντικειμενικά το παραγωγικό και κοινωνικό μοντέλο μιας χώρας, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα, η ιδεολογία που προηγουμένως διαχώριζε φαντασιακά το Δεξιό από το Αριστερό πρότυπο, εμφανίζεται πλέον ισοπεδωτική ως προς αυτά, αρθρώνοντας μια μορφή «Trans-ideology», σύμφωνα με την οποία το δεξιό συμπεριφέρεται ως αριστερό και το αριστερό ως δεξιό, άρα είναι αναχρονισμός η διάκριση μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς.  Αυτή η «Trans-ideology» είναι η κυρίαρχη ιδεολογία σήμερα στην Ελλάδα και αυτήν υποστηρίζει η ακροδεξιά (εθνικοσοσιαλιστική) αφήγηση, παράλληλα με την αφήγηση της «συναίνεσης στο πολιτικό κέντρο», που δομεί τον πολιτικό λόγο της σύμπραξης και συμμαχίας κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς, στο πλαίσιο των κοινωνικών ανισοτήτων και αποκλεισμών της διαδικασίας συντεταγμένης πτώχευσης με εσωτερική υποτίμηση.

Αυτή η «Trans-ideology» οδηγεί τον αναγνώστη μου που διαβάζει το σημείωμα μου «Ήρθε η ώρα η Αριστερά να επανιδρύσει το ελληνικό κράτος, επανιδρύοντας τον εαυτό της και διαλύοντας το πελατειακό καθεστώς της Δεξιάς και της Κεντροαριστεράς.», να αναρωτιέται «μα που ζει αυτός ο άνθρωπος;». 

Πράγματι δεν ζούμε όλοι οι Έλληνες ούτε εντός του πολιτισμικού περιβάλλοντος που όριζε την αριστερή και δεξιά ιδεολογία με όρους «μεγάλων αληθειών»-δογμάτων και διπολισμού, ούτε εντός αυτού που έχει αποκρυσταλλωθεί την τελευταία εικοσαετία στην χώρα μας, διαπνεόμενο από την ««Trans-ideology», τους τρανσ-πολιτικούς, τα τρανσ-πρότυπα των ΜΜΕ της διαπλοκής και της ακροδεξιάς προπαγάνδας!

Αν ξέφευγες λοιπόν από το φάσμα της ιδεολογίας, θα μπορούσες να καταλάβεις με αντικειμενικούς όρους τί σημαίνει σήμερα Δεξιά και τί Αριστερά στην Ελλάδα μας. Και ενδεχομένως, τί ακριβώς σημαίνει αυτό για εσένα προσωπικά, αναγνώστη μου.

Δεξιά σημαίνει την περίοδο της άνθισης της οικονομίας και του  δικομματισμού (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) με την μορφή της συναίνεσης στο δήθεν ουδέτερο ιδεολογικά πολιτικό κέντρο, τα έσοδα του κράτους από τη φορολογία να ακολουθούν αντιστρόφως ανάλογη τροχιά σε σχέση με την ταχύτατη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Και Δεξιά σημαίνει, όταν το ΑΕΠ κατακρημνίζεται στο πλαίσιο ενός σχεδιασμού μακρόχρονης ύφεσης για την «κατάψυξη» της υπερθερμασμένης ελληνικής οικονομίας, τα έσοδα από τους φόρους να εμφανίζουν αύξηση, με την παραοικονομία μάλιστα να μεγεθύνεται αντί να περιορίζεται! Αυτό σημαίνει μεγέθυνση των ανισοτήτων και ειδικά στην περίπτωση μας, φτωχοποίηση των λαϊκών και χαμηλών-μεσαίων στρωμάτων της κοινωνίας, με δραματικό πλήγμα στην εργασία και τους εργαζομένους - με τραγικές για την ανάπτυξη συνέπειες μεσο-μακροπρόθεσμα.

Αριστερά σημαίνει το αντίστροφο. Η Αριστερά ακολουθεί μια ακριβώς αντίθετη οικονομική πολιτική: φορολογεί δίκαια, αναλογικά με την αύξηση του ΑΕΠ και αναδιανέμει από πάνω προς τα κάτω, κατασκευάζοντας ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος ευημερίας, ακριβώς την περίοδο της υψηλής κερδοφορίας. Ένα κράτος - και όχι ιδιωτικές τσέπες - που θα αντέξει την περίοδο της ύφεσης. Ένα τέτοιο κράτος θα μειώσει την φορολογία στην περίοδο της ύφεσης, ενισχύοντας ωστόσο τα έσοδά του από την πάταξη της παραοικονομίας, δίνοντας έναν ανένδοτο αγώνα εναντίον της φοροδιαφυγής, φοροκλοπής και εισφοροδιαφυγής.   

Η αριστερή πολιτική μειώνει τις ανισότητες στην κοινωνία, ενώ η δεξιά τις αυξάνει, καθώς έτσι ισχυρίζεται πως αναπτύσσεται ορθολογικότερα η οικονομία. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, ορίζει ιδεολογικά την μεγέθυνση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, που ονομάζει οικονομική ανάπτυξη, αντιστρόφως ανάλογα με την κοινωνική ανάπτυξη. Αυτό στο επίπεδο της σχέσης πολιτισμός - οικονομία σημαίνει την ανάδειξη της λεγόμενης οικονομικής ελευθερίας σε ύψιστο αγαθό, το οποίο σε μια περίοδο δομικής καπιταλιστικής κρίσης, όπως η ελληνική, έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την προσωπική και κοινωνική ελευθερία, που ορίζονται αντίστοιχα από τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα.

Στον βαθμό που το ιδεολόγημα της «οικονομικής ελευθερίας» αποκτήσει την μορφή καθολικού προτύπου σε μία κοινωνία, τότε μιλάμε για την πολιτισμική αποκρυστάλλωση της ολοκληρωτικής αγοράς, που πολλοί αποκαλούν νεοφιλελευθερισμό. Αυτός έρχεται να προτείνει για την επίλυση μίας κρίσης σαν την ελληνική, μία μορφή μείωσης της φορολογίας, που στην πραγματικότητα έρχεται να ενισχύσει την κερδοφορία του κεφαλαίου με έμμεση αναδιανομή από κάτω προς τα πάνω. Έρχεται, δηλαδή, να μεγεθύνει τόσο το εύρος των κοινωνικών ανισοτήτων, όσο και τον αποκλεισμό εκείνων που ήδη υφίστανται τις συνέπειες του καθεστώτος ανισοτήτων που διαμορφώθηκε κατά την προηγούμενη φάση ανάπτυξης της οικονομίας (στην Ελλάδα μόνον την περίοδο 1998-2008 είχαμε αύξηση του ΑΕΠ περίπου 45%).

Αυτό σημαίνει Δεξιά! Και όποιος υπερασπίζεται αυτήν την πολιτική που διακρίνεται από έντονα ιδεολογικά χαρακτηριστικά, αποκαλείται Δεξιός και όχι «ουδέτερος ορθολογιστής», ή «υπερβατικός οικονομιστής». Ακροδεξιός είναι εκείνος που επιχειρεί δια του φυλετικού και θρησκευτικού, ή άλλου ρατσιστικού χαρακτήρα εθνικισμού, να διασκεδάσει την ουσία και το περιεχόμενο των ανισοτήτων που προκαλεί η απόλυτη κυριαρχία της ελευθερίας του κεφαλαίου επί στοιχειωδών ανθρώπινων και κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Ο Αριστερός αγωνίζεται διαρκώς για την πραγματιστική μείωση των ανισοτήτων (δημοκρατικός σοσιαλισμός, ριζοσπαστικός - πλουραλιστικός εκδημοκρατισμός, κλπ), ή για μια μορφή επαναστατικής κυριαρχίας της εργασίας επί του κεφαλαίου (:εξάλειψη των ανισοτήτων), που υπαινίσσεται είτε μία αναρχοσυνδικαλιστική οργάνωση της κοινωνίας, είτε μία γραφειοκρατικού χαρακτήρα δικτατορία του προλεταριάτου.

Αυτό, λοιπόν, το οποίο βρίσκεται πράγματι σε κρίση, δεν είναι η σχέση της Δεξιάς με την Αριστερά σε πολιτικο-ιδεολογικό επίπεδο, αλλά η διάκριση μεταξύ συντηρητικών και προοδευτικών. Εδώ πράγματι υπάρχει «μπλέξιμο», καθώς η τάση επικράτησης του ολοκληρωτικού καπιταλισμού ισοπεδώνει τις γνήσια φιλελεύθερες αρχές και τα αντίστοιχα πρότυπα που διέκριναν παραδοσιακά τον προοδευτικό από τον συντηρητικό.  

Άρθρο του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου

Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.

www.activistis.com