Η υπεραλίευση αφανίζει τα δελφίνια στον Αμβρακικό και το Ιόνιο. Απειλούνται με εξαφάνιση

Δελφίνια εντοπίζονται συχνά δίπλα σε αλιευτικά να... ζητιανεύουν ψάρια για να επιβιώσουν.

Για αιώνες έζησε αρμονικά με τον άνθρωπο στα ελληνικά νερά. Ισως δεν υπήρξε άλλος λαός που να τα θαύμαζε, να τα λάτρευε και να τα εξύψωνε όσο οι αρχαίοι Ελληνες. Το προδίδουν οι τοιχογραφίες στη μινωική Κρήτη, στη Θήρα, οι αμέτρητοι μύθοι και θρύλοι, τα νομίσματα, οι θεωρίες του Πλούταρχου, οι έρευνες του Αριστοτέλη, τα πειράματα του Πυθαγόρα. Μερικές δεκαετίες ωστόσο της σύγχρονης Ιστορίας ήταν αρκετές για να το φέρουν αντιμέτωπο με την απειλή της εξαφάνισης. Το λεγόμενο κοινό δελφίνι (Delphinus delphis), ένα από τα τέσσερα είδη δελφινιών που φιλοξενούν οι ελληνικές θάλασσες, μόνο κοινό δεν είναι πια στη χώρα μας, καθώς κινδυνεύει με εξαφάνιση σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας.

«Ενα είδος που κάποτε ήταν πολύ κοινό στις θάλασσές μας καταφέραμε μέσα σε τρεις γενιές να το καταστήσουμε απειλούμενο», τονίζει ο Θοδωρής Τσιμπίδης, διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος». Ενδεικτικά είναι τα αποτελέσματα της έρευνας του Ionian Dolphin Project που έχει υλοποιήσει το ιταλικό Ινστιτούτο Tethys Research Institute στο εσωτερικό αρχιπέλαγος του Ιονίου, μία από τις σημαντικότερες περιοχές για τη διασπορά του είδους στη Μεσόγειο. Η μείωση υπήρξε δραματική, καθώς τα περίπου 150 δελφίνια που υπήρχαν το 1995 μειώθηκαν σε 15 μέχρι το 2007. Από τότε πολύ λίγες καταγραφές έχουν αναφερθεί.

Προσπάθεια παρακολούθησης που έγινε τα επόμενα χρόνια (2008-2011) έδειξε πως ελάχιστα από τα ζώα παραμένουν ακόμα στην περιοχή, ενώ πιθανότερο φαντάζει πως περιφέρονται σε μια ευρύτερη περιοχή, επισκεπτόμενα περιστασιακά τον παλιό τους παράδεισο. Οπως αναφέρει το Tethys Research Institute, το βραχύρυγχο κοινό δελφίνι αποτελούσε το πιο κοινό είδος κητώδους στη Μεσόγειο. Ωστόσο από το 1960 ο πληθυσμός τους έχει υποστεί δραματική μείωση. Από το 2003 ο πληθυσμός της Μεσογείου θεωρείται απειλούμενος στην Κόκκινη Λίστα της IUCN.

Ως βασικότερη αιτία για την κατάρρευση των πληθυσμών ενοχοποιείται η υπεραλίευση. «Οι θάλασσές μας αδειάζουν κι αυτό επηρεάζει την ισορροπία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και φυσικά τα δελφίνια που είναι οι ανώτεροι θηρευτές και αντιμετωπίζουν βασικό πρόβλημα επιβίωσης, όπως άλλωστε και οι παράκτιοι ψαράδες», παρατηρεί η υδροβιολόγος του «Αρχιπελάγους», Αναστασία Μήλιου. Ενδεικτικό της κατάστασης, λένε οι ειδικοί, είναι πως το κοινό δελφίνι «συλλαμβάνεται» πλέον συχνά να... ζητιανεύει τροφή πίσω από μηχανότρατες. «Λόγω της έλλειψης τροφής, το είδος αυτό αλλάζει τη συμπεριφορά του τα τελευταία χρόνια. Ενώ παλαιότερα δεν προσέγγιζε τα αλιευτικά εργαλεία, τώρα το βλέπουμε όλο και πιο συχνά δίπλα στον σάκο της μηχανότρατας», παρατηρεί ο κ. Τσιμπίδης. Οπως λέει ο ίδιος αυτό εγκυμονεί κινδύνους, όπως να μπλέξουν τα δελφίνια στα δίχτυα κ.λπ. Οι κύριοι, άλλωστε, λόγοι για τη δραματική μείωση του πληθυσμού είναι η υπεραλίευση των θηραμάτων τους και η παρεμπίπτουσα θνησιμότητα σε αλιευτικά εργαλεία.

«Κοινά δελφίνια απαντώνται σήμερα κυρίως στο ανατολικό και το βόρειο Αιγαίο, όπως και στον Κορινθιακό Κόλπο. Πιθανώς υπάρχουν κι άλλοι μικροί πληθυσμοί, αλλά οι αναφορές είναι σποραδικές», εξηγεί ο κ. Τσιμπίδης. Το «Αρχιπέλαγος» τα τελευταία 14 χρόνια παρακολουθεί έναν από τους σημαντικότερους εναπομείναντες πληθυσμούς κοινού δελφινιού στο ανατολικό Αιγαίο.

Μέσω της φωτοταυτοποίησης (δηλαδή την αναγνώριση του κάθε ατόμου με χαρακτηριστικά του πτερυγίου του) καταγράφονται οι αλλαγές στον πληθυσμό. «Είναι ελπιδοφόρο πως ο συγκεκριμένος πληθυσμός δεν έχει παρουσιάσει σημάδια μείωσης», σημειώνει η κ. Μήλιου. Ωστόσο η πραγματικότητα απαιτεί εγρήγορση, όπως τονίζουν οι ειδικοί, καθώς το αποτύπωμα του σύγχρονου ανθρώπου στις θάλασσές μας είναι πολύ βαρύ...

www.ethnos.gr