Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2012

Ελλάδα. Οικονομική διάσωση κατά της δημοκρατίας.



Τη στιγμή που ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε (Wolfgang Schäuble) πρότεινε, ως όρο για τη χορήγηση περαιτέρω βοήθειας προς την Ελλάδα, την αναβολή των βουλευτικών της εκλογών, ήξερα πως το παιχνίδι της διάσωσης της Ελλάδας βαίνει προς το τέλος του. Φτάσαμε πια στο σημείο που η επιχείρηση σωτηρίας της Ελλάδας γίνεται ασύμβατη με τη δημοκρατία...

Ο υπουργός οικονομικών της Γερμανίας σκοπεύει να αποτρέψει μια «λανθασμένη» δημοκρατική επιλογή. Ανάλογη είναι η παρότρυνση να γίνουν μεν εκλογές, αλλά η χώρα να συνεχίσει να κυβερνάται από έναν ευρώ συνασπισμό, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος. Η ευρωζώνη επιθυμεί να επιβάλει τις επιλογές της για τη διακυβέρνηση της Ελλάδας, την πρώτη της αποικία. Κατανοώ το δίλημμα του κ. Σόιμπλε. Λογοδοτεί κι εκείνος στο κοινοβούλιό του και του ζητείται να υπερασπιστεί ένα πρόγραμμα για την αποτελεσματικότητα του οποίου πολύ αμφιβάλλει. Η εκταμίευση των κεφαλαίων λίγο πριν τις εκλογές είναι ριψοκίνδυνη. Τι μπορεί να σταματήσει τη νέα ελληνική κυβέρνηση και το νέο ελληνικό κοινοβούλιο να αλλάξουν μονομερώς τη συμφωνία;

Η Ελλάδα έχει φτωχό ιστορικό στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στις οποίες έχει συμφωνήσει. Η δυσπιστία είναι κατανοητή. Αλλά για να ξεπεραστεί, η ευρωζώνη απαιτεί εγγυήσεις που είναι απίστευτα ακραίες.
Εδώ και λίγο καιρό, οι προκλήσεις προς την Ελλάδα δεν παύει να κλιμακώνονται. Η πρώτη ήταν η εμπρηστική πρόταση να επιβληθεί στην Αθήνα ένας δημοσιονομικός kommissar, με δικαίωμα βέτο στις οικονομικές αποφάσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Όταν αυτό απορρίφθηκε, προτάθηκε να υπάρξει ένας δεσμευμένος λογαριασμός που θα έδινε στην ευρωζώνη το δικαίωμα να αποσύρει χρήματα ώστε να κατοχυρωθεί σε κάθε περίπτωση να πληρώνονται οι δανειστές της Ελλάδας. Αλλά η πιο ακραία πρόταση ήταν να αναβληθούν οι εκλογές και να παραμείνει στην εξουσία για πολύ καιρό ακόμα η κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου.
Ένα πράγμα είναι να αναμειγνύονται οι δανειστές στην πολιτική διαχείριση μιας χώρας· είναι εντελώς διαφορετικό να τους ζητείται να αναβάλουν τις εκλογές τους ή να θέτουν τις πολιτικές τους επιλογές στο απυρόβλητο της δημοκρατικής διαδικασίας.
Παρόμοιες απαιτήσεις, που παραβαίνουν την «κατηγορική επιταγή» του Ιμάνουελ Καντ (Immanuel Kant), η Γερμανία δε θέλει να τις επιβάλει παντού. Δε θα μπορούσαν καν να εφαρμοστούν στην ίδια τη Γερμανία -θα ήταν αντισυνταγματικές. Πολύ πρόσφατα το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο αποφάσισε πως η κυριαρχία του γερμανικού κοινοβουλίου είναι απαραβίαστη, πως το κοινοβούλιο δεν μπορεί να παραχωρεί διαρκώς δικαιοδοσίες του σε διεθνείς θεσμούς και πως το κάθε κοινοβούλιο δεν μπορεί να δεσμεύει την ελευθερία των αποφάσεων του επομένου. Οι γερμανικές προτάσεις λοιπόν παραβιάζουν τις ίδιες τις συνταγματικές αρχές της Γερμανίας. Κοντολογίς, είναι ανήθικες.
Όπως μου εκμυστηρεύθηκε ένας κορυφαίος Γερμανός αξιωματούχος, προσωπική του άποψη είναι να εξαναγκασθεί η Ελλάδα σε άμεση χρεοκοπία. Ως εκ τούτου, την πρόταση του κ. Σόιμπλε περί αναβολής των εκλογών μπορώ να την κατανοήσω μόνο ως στοχευμένη πρόκληση, που αποσκοπεί στην ακραία αντίδραση της Αθήνας. Αν ήταν αυτός ο στόχος του, φαίνεται πως τον πέτυχε. Ο Έλληνας πρόεδρος Κάρολος Παπούλιας αντέδρασε με βιαιότητα στις «λοιδορίες» του κ. Σόιμπλε. Ο υπουργός οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε πως ορισμένες δυνάμεις επιθυμούν να πιέσουν την Ελλάδα εκτός ευρωζώνης. Οι θεωρίες συνωμοσίας αφθονούν. Σπάνια περνάει μια μέρα χωρίς να εμφανισθεί σε κάποια ελληνική εφημερίδα γελοιογραφία που εμφανίζει τους κ.κ. Μέρκελ (Merkel) ή Σόιμπλε με ναζιστική στολή. Οι Γερμανοί βουλευτές δηλώνουν αγανακτισμένοι με την αγανάκτηση των Ελλήνων. Η μαζικής κυκλοφορίας λαϊκή εφημερίδα «μπιλντ» ζητάει να αποβληθεί η Ελλάδα «κλοτσηδόν» από την ευρωζώνη. Τρέμω στη σκέψη μιας βίαιης ενέργειας κατά Γερμανών στην Ελλάδα ή Ελλήνων στη Γερμανία. Έχουμε εδώ μια κατάσταση που εύκολα μπορεί να εκτραχυνθεί.
Πράγμα που υπογραμμίζει πόσο ευάλωτη πολιτικά είναι η τρέχουσα επιχείρηση διάσωσης της ευρωζώνης. Ας ξεχάσουμε για λίγο την οικονομία κι ας επικεντρωθούμε στην πολιτική. Όποιος επιθυμεί να αυξηθούν τα πακέτα διάσωσης, να θυμάται πως η επίδειξη αλληλεγγύης σε διακυβερνητική βάση έχει λίγο-πολύ φτάσει στα όριά της. Κι αυτό ίσχυε πριν καν διασχίσει τα σύνορα το πρώτο σεντ -κι είναι και το καλύτερο επιχείρημα υπέρ της οικονομικής ενοποίησης της ευρωζώνης. Όποιος σκοπεύει να αρχίσει να γυρίζει δισεκατομμύρια ευρώ στην ευρωζώνη, να ξέρει πως αυτό απλά δε γίνεται σε διακυβερνητική βάση, με τη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Φιλανδία να βάζουν το χέρι στην τσέπη για την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία. Για να το κάνεις αυτό, χρειάζεται ομοσπονδοποίηση. Όχι για λόγους οικονομικής αποτελεσματικότητας, αλλά για να αποφευχθεί μια ελληνογερμανική σύγκρουση. Αν θεωρούμε πως η νομισματική ένωση έχει καταντήσει πολιτικά απαράδεκτη, το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να παραδεχτούμε πως είναι πια αδύνατη και η μεταφορά κεφαλαίων με σκοπό τη εξασφάλιση των υπερχρεωμένων κρατών-μελών.
Ο λόγος που το ισχύον σύστημα καταρρέει, είναι η αμοιβαία έλλειψη εμπιστοσύνης, που στενεύει τις πολιτικές επιλογές κάθε προσπάθειας επίλυσης της κρίσης. Η δυσπιστία είναι ο λόγος που το δεύτερο πακέτο διάσωσης καθυστέρησε ως την υστάτη στιγμή ή που οι τελευταίες προτάσεις είναι τόσο γεμάτες από πικρά χάπια: χρονοδιαγράμματα εφαρμογής, δεσμευμένοι λογαριασμοί, διαρκής παρουσία στην Ελλάδα αντιπροσώπων των δανειστών και του «διεθνούς νομισματικού ταμείου» (ΔΝΤ). Σύντομα, θα ζητηθεί κι άλλη λιτότητα. Κάποια στιγμή, κάποιος θα σπάσει.
Η γερμανική στρατηγική φαίνεται να συνίσταται στο να γίνει τόσο αβάσταχτη η ζωή των Ελλήνων που να εγκαταλείψουν οικειοθελώς την ευρωζώνη. Είναι βέβαιο πως η κ. Μέρκελ δε θέλει να συλληφθεί «στα πράσα», με το όπλο του εγκλήματος στο χέρι. Επιλέγει λοιπόν μια στρατηγική υποβοηθούμενης αυτοκτονίας της Ελλάδας, που είναι φοβερά επικίνδυνη και ανεύθυνη. 



του Wolfgang Munchau 
Ο Wolfgang Munchau είναι συντάκτης των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» 

www.epikairo.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: