Η ομιλία του κ. Χρήστου Παπακίτσου στην εκδήλωση της Αδελφότητας Μαζαρακιτών Ηπείρου Αθήνας, με θέμα: '''Ηπειρος. 400 χρόνια Ελληνικής Ιστορίας και Πολιτισμού'', την Κυριακή 16 Μαρτίου 2014.

ΘΕMΑ: ΗΠΕΙΡΟΣ, 4.000 ΧΡΟΝΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.

(ΟΜΙΛΗΤΗΣ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΡ. ΠΑΠΑΚΙΤΣΟΣ. ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ, 16-3-2014)

Κυρίες και κύριοι,

«Ελλάδα αρχαία» αποκαλεί την Ήπειρο ο Αριστοτέλης. «Αρχέγονη Ελλάδα» την ονομάζει ο Κλαύδιος Πτολεμαίος (2^ος μ. Χ. αι.)! «Έλληνες εισίν Ηπειρώται καλούμενοι», λέει ο Θουκυδίδης.

Αυτό δηλώνουν και τα πάμπολλα αρχαιολογικά μνημεία, που μαρτυρούν ζωή και πολιτισμό 4.000 χρόνων. Εκεί πρωτοεγκαταστάθηκαν οι Δωριείς. Από εκεί άρχισε ο Ελληνικός Πολιτισμός.

Το Μαντείο της Δωδώνης είναι το αρχαιότερο ιερό προς τιμήν του Δωδωναίου Δία. Από τους ιερείς αυτού του Μαντείου, που ονομάζονταν ΣΕΛΛΟΙ, κατά μιαν ισχυρή εκδοχή, πήραν το όνομά τους οι Έλληνες και η Ελλάδα.

Από αυτό το αρχαίο Ιερό τέμενος ο Αχιλλέας ζήτησε την εύνοια του Δία και εκεί προσέφυγε ο Οδυσσέας, για να πάρει την ευχή των θεών.

Στα Αθαμανικά όρη, τα σημερινά Τζουμέρκα, κατέφυγε ο μυθικός Αθάμας, κυνηγημένος από τη μέγαιρα σύζυγό του, την Ινώ και έδωσε το όνομά του στην περιοχή και ανέπτυξε τον θαυμαστό πολιτισμό των Αθαμάνων.

Από την Ήπειρο άρχισε να διαμορφώνεται η ελληνική συνείδηση. Αυτή η συνείδηση οδήγησε και τους Ηπειρώτες στην εκστρατεία εναντίον της Τροίας!!

Κατά την ιστορική περίοδο οι Ηπειρώτες, είτε ως Μολοσσοί είτε ως Αθαμάνες κτλ, εμφανίζονται τον 5^ο π.Χ. αιώνα να μετέχουν ενεργά στα έργα πολιτισμού της Ακρόπολης των Αθηνών και αργότερα ιστορούνται με τη συμμετοχή τους στον Ιερό Πόλεμο εναντίον τω Φωκέων το 355 π. Χ. και λίγο αργότερα, το 336 στο Πανελλήνιο Συνέδριο της Κορίνθου, όπου αποφασίστηκε ο πόλεμος κατά των Περσών, υπό την αρχηγία του Φιλίππου Β, του Μακεδόνα, συζύγου της Ηπειρώτισσας, Ολυμπιάδας, μητέρας του Μ. Αλεξάνδρου, ο οποίος τελικά έκανε και την εκστρατεία.

Αργότερα, ο Πύρρος, ο Βασιλιάς της Ηπείρου (281-274 π. Χ) ένωσε και συνήγειρε τους Ηπειρώτες, και εκστράτευσε για την απελευθέρωση των ελληνικών κτήσεων στην κάτω Ιταλία και τη Σικελία, διακηρύσσοντας ότι: «Είναι πατροπαράδοτο για τους Ηπειρώτες να αγωνίζονται όχι μόνο για την Πατρίδα τους, αλλά και για τους φίλους και συμμάχους τους». Από τότε σφυρηλατήθηκε η συνέπεια, ο λόγος τιμής των Ηπειρωτών, η «μπέσα» του Ηπειρώτη και η αλληλεγγύη του!! Οι κοινοί αγώνες, οι κοινοί κίνδυνοι και οι κοινές συμφορές ενώνουν και εξανθρωπίζουν .

Ίσως, γι’ αυτήν την εκστρατεία του Πύρρου στην Ιταλία κατέστρεψαν οι Ρωμαίοι ολοσχερώς την Ήπειρο το 167 π. Χ. ισοπεδώνοντας 40 πόλεις και οδηγώντας 150 χιλ. νέους Ηπειρώτες στα τότε σκλαβοπάζαρα της Ρώμης. Εξαφάνισαν τον πολιτισμό που είχαν αναπτύξει ο Βασιλιάς Αμύνανδρος (220-184 π.Χ.) και στη συνέχεια το «Κοινό των Αθαμάνων» (184-167 π.Χ.).

Και, όμως, οι Ηπειρώτες τον «ανέστησαν» και πάλι! Λαμπρά είναι τα μετέπειτα μνημεία του πολιτισμού της Νικόπολης, της Αμβρακίας, της Απολλωνίας, του Διρραχίου κτλ.

Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους και ειδικά κατά την περίοδο του Δεσποτάτου της Ηπείρου (13^ος αι. μ.Χ), με πρωτεύουσα την Αμβρακία (Άρτα), η Ήπειρος ακμάζει και πάλι. Θαυμασμό προκαλούν και σήμερα τα μνημεία πολιτισμού που κοσμούν την Ήπειρο και ιδιαίτερα την Άρτα!!!

Ακολούθησαν τα χρόνια της Τουρκοκρατίας… Κατάμαυρη και ατέλειωτη ήταν η νύχτα που απλώθηκε σε όλη την Ελλάδα και την Ήπειρο. Διαρκείς οι αγώνες και οι θυσίες!... Ποταμοί τα αίματα των αγωνιστών!...

Συγκλονιστική η περίπτωση του επαναστάτη σοφού Αρχιερέα Διονυσίου, του «Σκυλόσοφου, όπως τον ονόμαζαν περιπαικτικά και με εμπάθεια οι Τούρκοι. Το 1612 τον έγδαραν ζωντανό μαζί με πολλούς συντρόφους του…

Γνωστοί είναι οι αγώνες των Σουλιωτών, κατά την περίοδο του Αλη-Πασά και πριν και μετά από αυτήν!... Γνωστά: το Ζάλογγο, το Κούγκι και το Σέλτσο!!! Γνωστές οι επαναστάσεις των Τζουμερκιωτών και των Ραδοβυζινών, των Θεσπρωτών, των Πρεβεζιάνων, των Βορειοηπειρωτών.

Γνωστή είναι η συμβολή των Ηπειρωτών στην Εθνεγερσία του 1821 με τους: Κατσαντώνη, Τζαβελλαίους, Μποτσαραίους, Καραϊσκάκη, Μακρυγιάννη και πολλούς άλλους.

Όμως, η σκλαβιά, οι διωγμοί, η πείνα και οι συμφορές ανάγκασαν πολλούς Ηπειρώτες να αφήσουν τον τόπο τους και να διασκορπιστούν σε όλα τα μέρη της Ελλάδος, σε όλα τα μέρη της γης.

Στη Ρωσία, στη Μολδοβλαχία, στην Αίγυπτο, στην Ιταλία , στην Αμερική, παντού. Και όπου εγκαταστάθηκαν εργάστηκαν σκληρά και τίμια και οι πιο πολλοί μεγαλούργησαν!! Πλούτισαν!!!

Τον πλούτο δεν τον κράτησαν για τον εαυτό τους, για τις οικογένειές τους. Τον διέθεσαν και στον τόπο που τους φιλοξενούσε, αλλά κυρίως στην πατρίδα τους, την Ελλάδα, για την μόρφωση των Ελληνοπαίδων και για την ενίσχυση των απελευθερωτικών αγώνων της Πατρίδος!

Δεν είναι τυχαίο ότι δυο από τους τρεις βασικούς ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας ήταν οι Ηπειρώτες! Ο Σκουφάς, από το Κομπότι της Άρτας και ο Τσακάλωφ από το Μέτσοβο των Ιωαννίνων. Η πατριωτική φλόγα θέριευε μέσα τους και μέσα στις ψυχές των φτωχόπαιδων της Ηπείρου που έγιναν μεγάλοι Εθνικοί Ευεργέτες! Πρόκοψαν στο εξωτερικό και διέθεσαν την περιουσία τους, για τον εξοπλισμό του αγωνιζόμενου έθνους και τον εξωραϊσμό της Πατρίδας μας με περίλαμπρα κτίρια, Σχολεία, Νοσοκομεία, πλατείες και Στάδια.

Αυτοί οι Ευεργέτες έκαναν τα «Γιάννινα πρώτα στ’ άρματα στα γρόσια και τα γράμματα». Γνωστά είναι τα λαμπρά σχολεία των Ιωαννίνων με τους σοφούς δασκάλους τους. Εκεί αναπτύχθηκαν αρχικά οι έννοιες της ευποιΐας, της ευεργεσίας και της αλληλεγγύης. Μακάρι να ήταν τόσο αναπτυγμένες και σήμερα και μακάρι και τώρα να είχαμε τέτοιους ευεργέτες…

Οι απελευθερωτικοί αγώνες δεν σταμάτησαν ποτέ στην Ήπειρο. Αγωνιζόμενοι φτάσαμε στο 1881, που ελευθερώθηκε η Άρτα με το ορεινό τμήμα της, τα Τζουμέρκα και τα Ραδοβύζια (24-6-1881) .

Όμως και τότε οι ελάχιστοι ελεύθεροι Ηπειρώτες, δεν επαναπαύτηκαν στη δική τους λευτεριά. Δεν την απολάμβαναν, βλέποντας σκλαβωμένες τις δυτικά του Αράχθου περιοχές της Ηπείρου…

Εθελοντικές ομάδες πάσχιζαν ασταμάτητα για την απελευθέρωση ολόκληρης της Ηπείρου, με την ενίσχυση πατριωτικών ηπειρωτικών συλλόγων και των ευεργετών. Ο ατυχής πόλεμος του 1897 στέρησε τη λευτεριά επί 15 χρόνια στο μεγαλύτερο μέρος της Ηπείρου. Τελικά, η Ήπειρος πλην, δυστυχώς, της Β. Ηπείρου, απελευθερώθηκε με την εθνική εξόρμηση του 1912-13, κατά την οποία υπερδιπλασιάστηκε η Ελλάδα μας.

Η άμυνα των Τούρκων στα Γιάννινα κρατούσε γερά. Η καλά οχυρωμένη πόλη με τα απόρθητα οχυρά του Μπιζανίου, δεν έπεφτε. Οι Τούρκοι είχαν σύμμαχό τους και τη βαρυχειμωνιά του 1913. Χαρακτηριστικό είναι το τραγούδι των Ελλήνων: «Δεν με φοβίζουν, μάνα μου, οι σφαίρες τα κανόνια. Μόνο με φοβίζουν οι βροχές του Μπιζανιού τα χιόνια». Εκατοντάδες τραγούδια και ποιήματα γράφηκαν από το λαό, για εκείνη την εποποιία!

Μετά από σκληρές και πολύνεκρες μάχες, εναντίον των εχθρών και των αντίξοων καιρικών συνθηκών, το Μπιζάνι έπεσε την 21 Φεβρ. 1913! Τελικά, «Τα πήραμε τα Γιάννινα»! Ο Εσάτ Πασάς ταπεινωμένος παρέδιδε το ξίφος του στον Αρχιστράτηγο-Διάδοχο Κωνσταντίνο!!! Ο φρενήρης ενθουσιασμός των Γιαννιωτών, των Ηπειρωτών, όλων των ελευθερωτών και προπάντων των εθελοντών, όσων επέζησαν, κράτησε πολλές μέρες.

Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων και της Ηπείρου, ήταν ο θρίαμβος της ενότητας, της ομόνοιας και της ομοψυχίας της πολιτειακής, πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του τόπου μας. Ανελλιπώς παρών στα πεδία των μαχών ο Αρχιστράτηγος-Διάδοχος Κωνσταντίνος, και ευκαιριακά ο Πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος.

Παρόντες μαχητικά ως απλοί πολεμιστές, Βουλευτές και Υπουργοί, εθελοντές στην πρώτη γραμμή! Βουλευτής ήταν ο ποιητής Λορ. Μαβίλης, που άφησε την τελευταία του πνοή στο Δρίσκο, αγναντεύοντας τα Γιάννινα! Δίπλα του, βαριά τραυματισμένος, και ο Πρόεδρος της Βουλής Ρώτας.

Γύρω από τα Γιάννινα θριάμβευσαν ο εθελοντισμός και η εθελοθυσία. Έλληνες εθελοντές από την Κρήτη, από την Κύπρο, από τα Δωδεκάνησα, από τις Κυκλάδες, αλλά και νέοι από την Ευρώπη και Αμερική, από κάθε γωνιά της γης, έσπευσαν στο μέτωπο με έναν όρκο: Να ελευθερώσουν τα Γιάννινα, να ελευθερώσουν τις σκλαβωμένες περιοχές της Ελλάδος. Και οι περισσότεροι από αυτούς έπεσαν ηρωικώς στα πεδία των μαχών.

Αλλά και γυναίκες Ηπειρώτισσες έδωσαν το αίμα τους. Έγιναν καπετάνισσες και ηγήθηκαν ένοπλων γυναικείων εθελοντικών ομάδων, όπως η Ναστούλη κ. ά. Αλλά και οι μη ένοπλοι, γυναίκες και άντρες, βοηθούσαν παντοιοτρόπως τους αγωνιζομένους και πλήρωσαν με βασανιστήρια και με τη ζωή τους αυτή την εθνική προσφορά τους.

Και αυτήν την πολεμική αρετή και την εθελοθυσία τους, οι Ηπειρώτες και οι Ηπειρώτισσες, προπαντός αυτές, αυτά «τα ξαφνιάσματα της φύσης», την επέδειξαν και στο έπος του 1940 και στην Εθνική Αντίσταση.

Αυτή είναι περιληπτικά η προσφορά της Ηπείρου και των Ηπειρωτών στην Ελληνική Ιστορία και τον πολιτισμό δια μέσου των αιώνων.

ΖΗΤΩ Η ΑΘΑΝΑΤΗ ΗΠΕΙΡΟΣ!!!

……………………………………………………………