Αναπαράσταση μιας «Αναπαράστασης». Η θρυλική ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου μέσα από το βλέμμα ενός κομπάρσου από το χωριό Μονοδένδρι Ζαγορίου, όπου γυρίστηκε το 1969.

Ο Λευτέρης Ρίζος βλέπει και θυμάται την «Αναπαράσταση» του Θόδωρου Αγγελόπουλου

Το 1969 είναι μια σημαδιακή χρονιά για τον ελληνικό κινηματογράφο. Στο Μονοδένδρι των Ιωαννίνων ο Θόδωρος Αγγελόπουλος αποφασίζει να γυρίσει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, την «Αναπαράσταση». Εμβληματική ταινία, κατά πολλούς η καλύτερη του δημιουργού της, αντιμετώπισε με ματιά πολύ διαφορετική ως τότε την ελληνική επαρχία, μέσα από μια ιστορία φόνου.

Σαράντα τέσσερα χρόνια αργότερα, το καλοκαίρι του 2013, ο ντοκιμαντερίστας Βασίλης Λουλές θα βρισκόταν στο Μονοδένδρι μαζί με τους σπουδαστές του Εργαστηρίου Ντοκιμαντέρ της «7ης ΑNIMART - Σχολείο Βιωματικών Τεχνών 2013» προκειμένου να κάνουν μια επιτόπια έρευνα για πρόσωπα και τόπους της ταινίας που γύρισε εκεί ο Αγγελόπουλος. «Θέλαμε να βρούμε τα ίχνη αυτής της ταινίας» είπε στο «Βήμα» ο σκηνοθέτης. «Να βρούμε ό,τι είχε απομείνει από αυτόν τον θρύλο».

Στην πραγματικότητα, αυτό που ο Λουλές είχε κάνει ήταν να αναθέσει στους σπουδαστές μια άσκηση. Ωστόσο, ένα τυχαίο γεγονός θα επρόκειτο να φέρει στο φως μια πολύ όμορφη ιστορία και το θέμα του 12λεπτου ντοκιμαντέρ «Η θηλειά» που προβάλλεται στο πλαίσιο του φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Εικόνες 21ου αιώνα που αυτές τις μέρες πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη.

Αναζητώντας ανθρώπους που γνώριζαν στοιχεία για την «Αναπαράσταση», ενδεχομένως και να είχαν δουλέψει σε αυτήν, ο ίδιος ο Λουλές, εντελώς τυχαία, έπεσε πάνω στον Λευτέρη Ρίζο, μόνιμο κάτοικο του χωριού, ο οποίος υπήρξε βοηθητικός ηθοποιός στα γυρίσματα της ταινίας. «Ανέβαινα ένα δρομάκι και έπεσα πάνω του» είπε ο Λουλές. «Τον ρώτησα αν ήξερε κάποιον του χωριού που να είχε δουλέψει στην "Aναπαράσταση" και μου απάντησε "μα εγώ."».

Στο διάρκειας 12' φιλμ που εν τέλει ακολούθησε, ο κ. Ρίζος μιλά για τη θηλιά που του είχαν περάσει στον λαιμό για τις ανάγκες των γυρισμάτων. Ταυτόχρονα όμως, η «Θηλειά» (την οποία ο Λουλές συνυπογράφει με τους μαθητές του) γίνεται ένα μικρό υπαρξιακό σχόλιο αφού καταγράφει τις αντιδράσεις του χωρικού κατά τη διάρκεια της προβολής της «Αναπαράστασης» μπροστά του, 44 χρόνια μετά τη συμμετοχή του σε αυτήν. «Η θηλιά της ταινίας, η ηθική των ηρώων της, η ζωή του Λευτέρη με το κινηματογραφικό συνεργείο, η εμπειρία που τον σημάδεψε, τα σχόλια για τη δική του προσωπική ζωή και ηθική, οι φίλοι που έφυγαν. Ολα αποκτούν για τον ίδιο ένα άλλο νόημα τώρα, κοιτάζοντάς τα ξανά, με τη σοφία, την πικρία και το χιούμορ των 92 του χρόνων» σχολιάζει ο Λουλές.

Στη «Θηλειά» οι σπουδαστές έκαναν τη φωτογραφία και την ηχοληψία, ενώ ένα ζήτημα που συζητήθηκε εντόνως μετά τα γυρίσματα, όταν το υλικό βρισκόταν στη διάθεσή τους, ήταν η γραμμή που θα ακολουθηθεί στο μοντάζ. Είναι πολύ ευχάριστο που η ομάδα δεν δούλεψε με τσιγκουνιά στην αφαίρεση, αφού τα 12 λεπτά διάρκειας της «Θηλειάς» προέκυψαν μετά από επεξεργασία τριών περίπου ωρών κινηματογραφημένου υλικού (στα 12' μάλιστα της διάρκειας της «Θηλειάς» εμπεριέχονται οι σκηνές της «Αναπαράστασης» του Θ. Αγγελόπουλου που χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες της μικρού μήκους). «Ολα αυτά διήρκεσαν τέσσερις μόλις μέρες, τέσσερις πολύ μακρές μέρες και νύχτες» κατέληξε ο Β. Λουλές, ο οποίος στο φεστιβάλ θα παρουσιάσει ένα ακόμη ντοκιμαντέρ του, το «Πέρασα κι εγώ από 'κεί κι είχα παπούτσια από χαρτί» που ασχολείται με την ιστορία των παραμυθιών.

www.HeliosPlus.gr