Τετάρτη 18 Απριλίου 2012

Βαδίζουμε προς μία γερμανική Ευρώπη;



Είναι η Ευρώπη που αναδύεται από την κρίση του ευρώ μία γερμανική Ευρώπη; Στη διάρκεια της κρίσης του ευρώ, η εξουσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει να συγκεντρώνεται στις εθνικές πρωτεύουσες και συγκεκριμένα σε μία: το Βερολίνο. Αλλά με μία εσωστρεφή Γερμανία, μία υποβαθμισμένη Γαλλία και μία σχεδόν αποστασιοποιημένη Βρετανία, η μεγάλη ιστορία στην ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική είναι ότι ήρθε η ώρα για τον μικρό με τις μεγάλες ιδέες.



Σε αυτή την Ευρώπη, οι σημαντικές κινήσεις πολλές φορές γίνονται στη Στοκχόλμη ή τη Βαρσοβία, όχι μόνο στο Βερολίνο, το Παρίσι ή το Λονδίνο. Και με σημαντικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής στο γεωγραφικό κατώφλι της Ευρώπης - είτε στην Αίγυπτο, είτε στη Λευκορωσία είτε τώρα στη Σύρια - οι χρήσιμες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες είναι καλοδεχούμενες, ανεξαρτήτως από το πού αυτές προέρχονται.



Η Γερμανία, όσον αφορά στην εξωτερική πολιτική και την οικονομία, μπορεί να ασκήσει αποφασιστική ηγεσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση - όταν το επιθυμεί. Για παράδειγμα, μαζί με την Πολωνία, ηγήθηκε μίας προσπάθειας συντονισμένης προσέγγισης της Ρωσίας και «έδειξε τα δόντια της» στη Σερβία. Αλλά σε άλλα ζητήματα - όπως για παράδειγμα στη Λιβύη - η Γερμανία δεν ηγήθηκε αλλά χρησιμοποίησε τον χώρο της για να ελιχθεί ακολουθώντας τις δικές της επιλογές ενάντια στα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ. Συνεπώς η απάντηση σήμερα στο περίφημο ερώτημα του Χένρι Κίσινγκερ για τον ποιον πρέπει να καλέσει όταν θέλει να μιλήσει στην Ευρώπη, δεν είναι απαραίτητα «τον Γερμανό καγκελάριο».



Ενώ το Βερολίνο επιβάλει ολοένα περισσότερο τις οικονομικές του επιλογές στους υπόλοιπους της ευρωζώνης, το ίδιο δεν είναι προετοιμασμένο να χρησιμοποιήσει τη στρατιωτική ισχύ ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής, όπως αποδείχθηκε στην περίπτωση της Λιβύης. Επιπλέον η Γερμανία, όπως φαίνεται, καθίσταται μία «γεω - οικονομική δύναμη» οδηγούμενη από τις ανάγκες του τομέα των εξαγωγών της. Χρησιμοποιώντας οικονομικά μέσα προκειμένου να επιτύχει στόχους εξωτερικής πολιτικής, η Γερμανία σταδιακά γυρνάει την «πλάτη» της στους ευρωπαίους εταίρους.



Η Γαλλία, στο μεταξύ, καθώς βιώνει μία απώλεια ισχύος σε σχέση με τη Γερμανία στα οικονομικά ζητήματα, εξακολουθεί να διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική. Ηγήθηκε της επιχείρησης στη Λιβύη και κάνει ακριβώς το ίδιο όταν προσπαθεί να επιβάλει σκληρότερες κυρώσεις στο Ιράν και να υποστηρίξει τα Ηνωμένα Έθνη στην Ακτή Ελεφαντοστού. Αλλά η Γαλλία με τη μονομερή της προσέγγιση συχνά έρχεται σε σύγκρουση με τους ευρωπαίους εταίρους της. Και ακόμη και όταν ηγείται, δεν το κάνει πάντα με εποικοδομητικό τρόπο.



Η Βρετανία, πέρα από τον αποφασιστικό ρόλο που διαδραμάτισε μαζί με τη Γαλλία στη Λιβύη, περιθωριοποιείται ολοένα περισσότερο στις ευρωπαϊκές αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής. Ακόμη και πριν ασκήσει βέτο στο σχέδιο δημοσιονομικής ένωσης των κρατών της ευρωζώνης στη σύνοδο τον Δεκέμβριο του 2011, είχε ήδη πάψει να αναλαμβάνει τον παραδοσιακά ηγετικό της ρόλο στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ.



Καθώς οι «μεγάλοι τρεις» (Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία) επιδιώκουν όλο και περισσότερο να εξυπηρετούν τα δικά τους στενά προσδιορισμένα εθνικά συμφέροντα, άλλα κράτη μέλη της ΕΕ αναδύονται ως ηγέτες σε σημαντικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Για παράδειγμα η Σουηδία συχνά αναλαμβάνει πρωτοβουλίες μεγαλύτερες του ειδικού της βάρους. Τον περασμένο χρόνο αύξησε την ετήσια βοήθεια προς τη Βόρειο Αφρική κατά 11,1 εκ. ευρώ, πρότεινε μία ευρωπαϊκή αποστολή στη Τυνησία μία εβδομάδα μετά το ξέσπασμα της επανάστασης προκειμένου να ενθαρρύνει τις δημοκρατικές φιλοδοξίες εκεί, και υπήρξε ένα γρήγορος και σθεναρός υποστηρικτής της εξέγερσης στη Λιβύη.



Η Πολωνία επίσης αναδύεται ως μία ηγέτιδα δύναμη στην εξωτερική πολιτική. Ο πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ και ο υπουργός Εξωτερικών Ράντεκ Σικόρσκι σφυρηλάτησαν την ευρωπαϊκή στρατηγική προς τη Ρωσία, με την Πολωνία να ξεπερνάει τις διαφορές της με τη Γερμανία και τώρα να βρίσκεται στο προσκήνιο των προσπαθειών για μία αυθεντικά συνεκτική προσέγγιση. Επίσης έχει αναλάβει ηγετικό στον τομέα της άμυνας της ΕΕ, αν και αρνήθηκε να συμμετέχει στην επέμβαση στη Σύρια. Αυτό αποδεικνύει τη δύναμη της πολωνικής οικονομίας, η οποία αναμένεται να μεγαλώσει πάνω από 3% μέσα στο 2012.



Η Γερμανία μπορεί να τραβάει όλη την προσοχή σε αυτή την περίοδο της κρίσης, αλλά η Ευρώπη είναι πιο αποτελεσματική και ισχυρή όταν μικρές χώρες λαμβάνουν δράση και ενώνουν τις δυνάμεις τους - ή ηγούνται - με τις μεγαλύτερες. Για παράδειγμα στο Ιράν (με εξαιρέσεις όπως η Ελλάδα) οι Ευρωπαίοι ενώθηκαν γύρω από μία ξεκάθαρη πολιτική και συλλογικές θέσεις, όπως το εμπάργκο στο πετρέλαιο. Λοιπόν, Πολωνία και Σουηδία: η Ευρώπη χρειάζεται την ηγεσία σας. Αλλά αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό σε μία Ευρώπη 500 εκ. κατοίκων. Άλλα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα τους προκειμένου να καταστήσουν την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική πραγματικά αποτελεσματική και ισχυρή.






Η κυρία Vaira Vike - Freiberga είναι πρώην πρόεδρος της Λετονίας. Ο κ. Antonio Vitorino είναι πρώην υπουργός Αμυνας της Πορτογαλίας και στέλεχος του πορτογαλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος.


www.tovima.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: