Eίναι γνωστό ότι μετά
την σταδιακή απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Οθωμανούς, επικρατούσε μια
κατάσταση αναρχίας, ιδίως στην περιφέρεια. Ληστές, συμμορίες και «κατσιαπλιάδες»
(Νταβέλης, Γιαγκούλας, Ρεντζαίοι, κλπ) λυμαίνονταν την ύπαιθρο και τα αστικά
κέντρα. Στην ιστορία έχει μείνει η «Σφαγή στο Δήλεσι», που παρ
ολίγον θα προκαλούσε την εισβολή της Αγγλίας στην Ελλάδα, αλλά και η
«Ληστεία της Πέτρας Πρέβεζας», με απολογισμό εννέα νεκρούς.
Μέσα σ' αυτήν την κατάσταση χάους το νεοσύστατο κράτος προσπαθούσε
σιγά-σιγά να οργανώσει χωροφυλακή και να επιβάλλει την αστυνόμευση. Μια
αντίστοιχη κατάσταση επικρατούσε τότε και στην Ήπειρο.
Από τα γεγονότα
της προπολεμικής εποχής θα αναφερθούμε σε αυτά που έγιναν στην
Κρανιά, μια ορεινή δημοτική ενότητα του Δήμου ΖΗΡΟΎ στην
περιφερειακή ενότητα Πρέβεζας. Ίσως αρκετοί από εσάς να έχετε ακούσει τη φράση
«Βασίλειο της Κρανιάς» αλλά ενδεχομένως να αγνοείτε την προέλευσή της. Πώς
λοιπόν γεννήθηκε αυτό το βασίλειο;
Η φράση «Βασίλειο της
Κρανιάς» αποδίδεται σε ένα ληστή της προπολεμικής εποχής τον
Αναστάσιο Παπαδιώτη, από την Κρανέα Πρέβεζας, αλλά δυστυχώς οι
πληροφορίες που συνέλεξα για το θέμα, είναι αντικρουόμενες. Κατά προσέγγιση λίγο
πρίν το έτος 1930, ένα αστυνομικό απόσπασμα χωροφυλακής από την Πρέβεζα με
δύναμη 10 ανδρών, μετέβη στην κοινότητα Κρανιάς, με σκοπό να συλλάβουν τον ληστή
«Τασούλα Γιώργ'ς».
Το πραγματικό όνομα του καταζητούμενου ήταν
Αναστάσιος (=Τασούλας) Παπαδιώτης του Γεωργίου, αλλά στά χωριά
επικρατούσε η συνήθεια να αποκαλούν τα άτομα με το υποκοριστικό του μικρού τους
ονόματος, συν το υποκοριστικό του μικρού ονόματος του πατέρα τους.
Το
απόσπασμα της χωροφυλακής έφτασε στο καφενείο του χωριού Κρανέα και οι
χωροφύλακες ρώτησαν τους θαμώνες ποιός είναι ο καταζητούμενος. Κατά σύμπτωση
αυτός παρευρισκόταν στό καφενείο και φυσικά ουδείς τόλμησε να τον
«καρφώσει» γιατί θα είχε υπογράψει τη θανατική του καταδίκη.
Οι
συγχωριανοί του δεν τολμούσαν να τον καταδώσουν, γιατί τον φοβούνταν. Οι
χωροφύλακες συνέχισαν την έρευνα και μετά από λίγο, ο Παπαδιώτης, αφού πήγε
σπίτι του για να πάρει την καραμπίνα του, επέστρεψε στο καφενείο. Ακολούθησε
συμπλοκή με τους χωροφύλακες, κατά την οποία τραυμάτισε δύο ενώ συνέλαβε άλλους
έξι. Αυτούς τους αφόπλισε και τους διέταξε να βγάλουν τις στολές
τους, με αποτέλεσμα να μείνουν ημίγυμνοι με τα εσώρουχα (σκελέες).
Στη συνέχεια ο Παπαδιώτης τους άφησε να επιστρέψουν στην Πρέβεζα, με
την εντολή να διαβιβάσουν στο Διοικητή τους το μήνυμα ότι «Εδώ είναι το Βασίλειο της Κρανιάς, και να πείτε
στον καπετάνιο ότι αρχηγός εδώ είναι ο Τασούλα Γιώργ'ς».
Λίγες
μέρες μετά, η Διοίκηση Χωροφυλακής Πρέβεζας έστειλε μεγαλύτερο απόσπασμα για τη
σύλληψη του ληστή, αλλά αυτή τη φορά ήταν οργανωμένος και καλύτερα αρματωμένος
με συνεργάτες. Ακολούθησε φονική μάχη με ανταλλαγή πυροβολισμών
στην οποία, κατά μαρτυρίες, σκοτώθηκαν ορισμένοι χωροφύλακες, με το ληστή να
διαφεύγει με τη γυναίκα και τα παιδιά του - σύμφωνα με μαρτυρίες μετανάστευσαν
στην Αμερική. Μεταγενέστερες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο φυγόδικος
επέστρεψε στο χωριό ως επισκέπτης σε μεγάλη ηλικία μάλλον κατά
τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας (1967-1970).
Στις 13 Απριλίου 2005, ο
Σκανδάλης Γεώργιος (γεννηθείς το 1949) δήλωσε στον υπογράφοντα
το άρθρο τα εξής: «Το έτος 1971 είδα τον
Αναστάσιο Παπαδιώτη, γέρο πιά να έχει έρθει στο χωριό από την Αμερική. Είχε
ντύσιμο Χατζηχρήστου με καρώ κουστούμι, ρεπούμπλικα καπέλο, μαντήλι άσπρο και
αλυσίδα και στυλό χρυσό-πιστόλι». Ανάλογες πληροφορίες έδωσαν σε
προσωπική συνέντευξη οι εξής: Πάντος Σπυρίδων (κάτοικος
Κρανιάς, γεννηθείς το 1922), Αλέξανδρος Τασούλας (γεννηθείς το
1915 στην Κρανέα, αυτόπτης μάρτυρας) και η Παπαδιώτη Ελευθερία
(γεννηθείσα το 1943,μεταφορά πληροφοριών από τον πατέρα της).
Ειδικότερα η κυρία Σκανδάλη Αικατερίνη (έτος γεννήσεως
1924) δήλωσε στον υπογράφοντα τα εξής: «Ο
Αναστάσιος Παπαδιώτης με τον κουνιάδο του Παναγιώτη (Πάνο) Καλόγηρο (ήταν και
νονός μου), έκαναν ληστείες και απαγωγές παιδιών ζητώντας λύτρα. Είχαν κρυφή
συμμορία. Δεν τους ήξερε κανένας. Υπολογίζω να ήταν 3-4 άτομα. Κάποια στιγμή ο
Αναστάσιος Παπαδιώτης αντελήφθη ότι ο κουνιάδος του Πάνος Καλόγηρος τον πρόδωσε
και τον σκότωσε στα χωράφια (πιθανώς τον αποκεφάλισε). Στη συνέχεια υποχρέωσε τη
σύζυγό του Μάνθα Καλογήρου, να κουβαλήσει το νεκρό αδελφό της εν αγνοία της
(νύχτα) και να τον πετάξουν σε κάποια τρύπα. Τέτοια τρύπα υπάρχει στην θέση
Σκρεβένικο στη θέση «Βρύση Καρνακοκούλα».
Μαθεύτηκε όμως η δολοφονία , προφανώς από την ίδια
την Μάνθα Καλογήρου πού τον κατέδωσε (λέγεται ότι ο Παπαδιώτης της έκοψε τη μύτη
για εκδίκηση) και ο Αναστάσιος Παπαδιώτης συνελήφθη από χωροφύλακες και
παρεπέμφθηκε σε δίκη στην Αρτα για ανθρωποκτονία. Εκεί φέρεται ότι δήλωσε στην
απολογία του ότι «στο Βασίλειο της Κρανιάς κάνει ότι θέλει». Στη δίκη αυτή η
Μάνθα Καλογήρου, χήρα πιά είπε «σύζυγο βρίσκω, αδελφό δεν βρίσκω». Κατά τη
δεύτερη αυτή εκδοχή ο Αναστάσιος Παπαδιώτης καταδικάσθηκε άγνωστο σε πόσα χρόνια
κάθειρξη και όταν αποφυλακίσθηκε έφυγε μετανάστης στην Αμερική.
Επανήλθε
γέρος το 1971 και πέθανε στο χωριό από γεράματα φτωχός».
Άλλη
εκδοχή λέει ότι πέθανε στην Αθήνα και μεταφέρθηκε και θάφτηκε στην Κρανιά. Εχει
αφήσει μία κόρη η οποία διέμενε στην Αθήνα (άγνωστο αν ζεί) και η οποία «έκοψε
σχέσεις» με το χωριό λόγω των εγκλημάτων του πατέρα της.
Όπως
παρατηρούμε, οι πληροφορίες είναι αντιφατικές. Άλλοι δηλώνουν
ότι ο ληστής διέφυγε στις ΗΠΑ (μέσω Αλβανίας) χωρίς να συλληφθεί και άλλοι ότι
συνελήφθη, καταδικάσθηκε στην Άρτα, φυλακίσθηκε, αποφυλακίσθηκε και μετά
μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Το βέβαιο είναι ότι κάποτε επανήλθε σε μεγάλη ηλικία.
Καλό θα ήταν ένας επαγγελματίας ιστορικός να ερευνήσει το θέμα μεθοδικά στην
κοινότητα της Κρανιάς, γιατί έχει ενδιαφέρον.
Του Δρ. Χαράλαμπου
Γκούβα.
Ορθοπεδικός χειρούργος και Διευθυντής του
Ιδρύματος "Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Πρέβεζας"
Το
παρόν άρθρο έχει δημοσιευθεί σε τοπικές εφημερίδες της Πρέβεζας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου