Λίμνη Ζηρού: κρυμμένος θησαυρός!

Μια από τις ωραιότερες λίμνες της Ελλάδας που εντυπωσιάζει με την ηρεμία της τον επισκέπτη. 

Στο «μηδέν» ή στη «λίμνη»; Η λίμνη Ζηρού στη Φιλιππιάδα Πρέβεζας, απαράμιλλης ομορφιάς είναι άγνωστη ακόμη και σε πολλούς Ηπειρώτες. Σε μικρή απόσταση απ΄ τη Φιλιππιάδα, 4,5 μόλις χιλιόμετρα ούτε που φαντάζεται  ο επισκέπτης πως σχεδόν δίπλα στον εθνικό δρόμο, υπάρχει ένα τόσο όμορφο μέρος, που η φύση το έκρυψε και το προστάτεψε.

Η περιοχή της Φιλιππιάδας εικάζεται πως κατοικείται ήδη από τον 8ο και 7ο αιώνα π.Χ. Πρόδρομος της σημερινής πόλης ήταν ο αρχαίος οικισμός Χάραδρον, του οποίου το όνομα παραπέμπει στη βόρεια κοιλάδα (χαράδρα) του ποταμού Λούρου. Στα σύνορα με το νομό Άρτας, στα ανατολικά του δήμου, βρίσκονται ερείπια του οικισμού Όρραον.

H Φιλιππιάδα έπαιξε σημαντικό ρόλο στις επιθέσεις κατά των Οθωμανών, κατά τον Α΄Βαλκανικό Πόλεμο το 1912. Με τη Συνθήκη της Λωζάνης  ιδρύθηκε το 1923 το χωριό της Νέας Κερασούντας, που κατοικήθηκε από Μικρασιάτες πρόσφυγες. 

Η λαϊκή μυθολογία έχει πλάσει και σχετικό μύθο σχετικά με τη δημιουργία της λίμνης: «Ήταν κάποτε δύο αδελφές, μία πλούσια και μία φτωχή και τσακώνονταν. Τα παιδιά της φτωχής ταΐζονταν με τ΄ αποφάγια της πλούσιας. Τελικά,  επήλθε ρήξη των δύο αδελφών και η φτωχή πήρε το δρόμο της ξενιτιάς προς το βουνό. Τότε παρουσιάστηκε άγγελος και της είπε να μη γυρίσει πίσω να δει την καταστροφή γιατί θα μετατραπεί σε στήλη άλατος. Σε λίγο έγινε σεισμός και η περιοχή κατέρρευσε με αποτέλεσμα να καταπιεί το σπίτι και την οικογένεια της πλούσιας αδελφής. Η φτωχή αδελφή τρόμαξε και γυρίζοντας πίσω μαρμάρωσε μαζί με το γάιδαρό της».

  

Πίσω βέβαια απ΄ την όμορφη εικόνα της λίμνης υπάρχει κι η σκοτεινή εικόνα της Παιδόπολης της Φρειδερίκης. Η εν λόγω Παιδόπολη ονομάστηκε «Άγιος Αλέξανδρος», όπως και η ομώνυμη εκκλησία, οι ντόπιοι όμως την ξέρουν ως «Ζηρόπολη». Τα κτήρια έχτισαν Αυστριακοί αρχιτέκτονες  ώστε να θυμίζει μικρό χωριό. Από το 1950 μέχρι το 1975 η «Ζηρόπολη» φιλοξένησε πάνω - κάτω 800 αγόρια, 6-17 ετών κι έδωσε οικονομική ανάσα στην περιοχή, λειτουργώντας ως εκπαιδευτικό κέντρο. Μάλιστα, τα παιδιά της Παιδόπολης ασχολήθηκαν και με τις δενδροφυτεύσεις της λίμνης  ενώ υπήρχαν κι εκτροφές μικρών και μεγάλων αγροτικών ζώων αλλά κι αλιευτικός σταθμός.

Ορισμένα ορφανά παιδιά θυμούνται με αγάπη την Παιδόπολη και τους δασκάλους τους και λένε πως έμαθαν πολλά πράγματα.

Η αλήθεια είναι όμως πίσω απ΄τη χαρούμενη εικόνα και τις κορδέλες των Παιδοπόλεων υπήρξαν πολλές μαύρες ιστορίες  συνδεδεμένες απόλυτα με εμφυλιοπολεμικό μίσος ως φυτώρια καλά  σμιλεμένων αντικομμουνιστικών συνειδήσεων με στόχο η τότε βασίλισσα Φρειδερίκη, που το παρατσούκλι της , ήταν «Φρίκη», από τα έργα και τις ημέρες της, να ελέγξει ιδεολογικά τη νέα γενιά.

Πέρα απ΄ τις κοινωνικές αλλαγές που συνέβαιναν το 1965 με τον ισχυρό σεισμό, πολλά πετρόχτιστα κτίρια καταστράφηκαν κι έτσι ήρθε σιγά σιγά η παρακμή. Το 1986 η Παιδόπολη Ζηρού σταμάτησε να λειτουργεί, αλλά λίγα χρόνια αργότερα το 1992, οι εγκαταστάσεις της χρησιμοποιήθηκαν για την στέγαση 2.000 Αλβανών οικονομικών προσφύγων.

Ορισμένοι μελετητές πιθανολογούν πως τ΄ όνομά της προέρχεται από τη σλαβική λέξη Ozero , δηλαδή λίμνη, αφού κι άλλα μέρη της Ηπείρου έχουν σλαβικά ονόματα. Οι εκτιμήσεις για το πως δημιουργήθηκε η λίμνη πολλές. Μια απ΄ αυτές είναι πως η λίμνη - καθώς δεν έχει μεγάλο βάθος - πως ήταν λιμναίο σπήλαιο, που πριν 10.000 χρόνια κατέρρευσε στην οροφή κι έμεινε μόνη της η  λίμνη.

 

Την πρώτη φορά που την επισκεφθήκαμε πριν χρόνια με το φωτογράφο Σπύρο Τσακίρη από τα καλά χρόνια της Ελευθεροτυπίας για το Γεωτρόπιο εντυπωσιαστήκαμε πραγματικά με την ομορφιά της. Δεν είχε βέβαια ούτε να κάτσεις ούτε να πιεις έναν καφέ, μόνο να τη γυρίσεις όσο μπορούσες με τα πόδια και να την απολαύσεις.

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο απ΄ όλα ήταν η ηρεμία που εξέπεμπε. Δεν υπήρχε η λέξη η κύμα. Ήταν σα να ζούσες σ΄ ένα κάδρο.  Ήταν τόσο εντυπωσιακά ήρεμη, που δεν τολμούσες να πετάξεις βότσαλο γιατί ήταν λες και θα θρυμματιζόταν και θα έσπαζε.

Πολύ αργότερα ρωτώντας πληροφορηθήκαμε πως τα νερά της επικοινωνούν με τον υδροφόρο ορίζοντα που αφορά στον ποταμό Λούρο. Με διαστάσεις 900 μέτρων με 600 μέτρα το βάθος της κυμαίνεται από 9 ως 70 μέτρα. Η θερμοκρασία του νερού κυμαίνεται χειμώνα καλοκαίρι από 9,6οC - 21,2οC.

Πολλοί κατά καιρούς θέλησαν να προβούν σε «αξιοποίηση» της , όμως οι δράσεις που πρότειναν, ήταν πολύ μακριά απ΄ αυτό που προσέφερε από μόνο του τοπίο, με κίνδυνο, να χαλάσει μια για πάντα (προπονήσεις σκι, φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής κ.ά.).

Φαίνεται όμως πως η ενδόμυχη ευχή μας για έναν καφέ ευοδώθηκε κι έτσι κάπου ανάμεσα σε πλατάνια, βελανιδιές και λεύκες υπάρχει ωστόσο απ΄το 2002  το μονοπάτι για το αναψυκτήριο, που δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη για ν΄ απολαύσει την ηρεμία της λίμνης.

Υπάρχουν κι άλλες προτάσεις ώστε να χαρακτηριστεί «Εθνικός Δρυμός Λίμνης Ζηρού» με μη κερδοσκοπικό ίδρυμα ΝΠΔΔ.  Στην ετήσια Γενική Συνέλευση του Δικτύου Πόλεων με Λίμνες, που πραγματοποιήθηκε στη Λίμνη Πλαστήρα, στις 7 και 8 Νοεμβρίου, η δημοτική σύμβουλος, Ελένη Γεωργάνου μετέφερε το αίτημα του δήμου Ζηρού για ένταξη και συμμετοχή στο Δίκτυο Πόλεων με λίμνες κι έγινε αποδεκτό.  

Το   Δικτύου Πόλεων με Λίμνες (φυσικές και τεχνητές) ιδρύθηκε το 2012 με πρωτοβουλία δημάρχου Δωρίδος  Γιώργου Καπεντζώνη, με σκοπό την αμοιβαία ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών, στον τομέα της διαχείρισης των λιμνών, στο επίπεδο του πολιτισμού, της κοινωνίας, της οικονομίας αλλά και στη συλλογική διεκδίκηση και αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων για τις λίμνες των μελών του δικτύου. Κατά την ετήσια γενική συνέλευση του δικτύου στην Λίμνη Πλαστήρα παρουσιάστηκε το μητρώο λιμνών της Ελλάδας, ενώ διερευνήθηκε και η διαδικασία αξιοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων, μεταξύ αυτών το «Balkan Med» και το «Europe for citizens», ώστε να προστατευθεί αποφασιστικά η πανέμορφη λίμνη Ζηρού. 

'Αννα Στεργίου

www.agrocosmos.com