Το μανιφέστο ενός αριστεροδέξιου...

Ο φιλελευθερισμός σου δείχνει πώς να ζεις έστω και με άσχημο τρόπο. Ο σοσιαλισμός πώς να πεθαίνεις όμορφα, με τιμή και αξιοπρέπεια. Επαφίεται στην κοσμοαντίληψη και την αισθητική του καθενός ποιες προτεραιότητες θα βάλει. Δε μπορείς να ζεις σαν άρχοντας και να πεθαίνεις σαν ήρωας. Ούτε μπορείς να ζεις ταυτόχρονα σαν ήρωας και σαν άρχοντας. Ή θα γίνεις πόρνη και θα ζήσεις, ή θα πεθάνεις χαρούμενος που δεν πρόλαβες να γίνεις. Ο ορθός λόγος και ο θετικισμός, το απολλώνειο  στοιχείο του φιλελευθερισμού, έχουν σαν στόχο τους το διονυσιακό επί γης, τον ηδονισμό εδώ, τώρα. Ο ρομαντισμός, η επανάσταση, οι αγώνες και τα πάθη του αριστερισμού (όπως και του φασισμού-εθνικισμού), το πλατωνικό στοιχείο, έχουν σαν κατάληξή τους τη δικαίωση σε κάποιον άλλο κόσμο, κάπου αλλού, στην ουτοπία. Γι' αυτό αποτελούν και την πλήρη άρνηση της υπάρχουσας ανθρώπινης υπόστασης μέσα στο χωροχρόνο, γι' αυτό οδήγησαν και στις μαζικότερες εξοντώσεις.

Οι παραπάνω όροι που χρησιμοποίησα βέβαια, η πόρνη, ο ήρωας, ο άρχοντας, η τιμή, η αξιοπρέπεια, δεν είναι άλλο από άνευ ουσίας λέξεις, οι οποίες όμως, προκαλούν τη διέγερση συγκεκριμένων συναισθηματικών αντανακλαστικών. Είναι η πρόσδεση με τις εικόνες και ιδέες που ανακαλούνται στη μνήμη και προσδίδουν στις λέξεις τη φόρτιση που τις ζωντανεύει. Αυτή η φόρτιση είναι που μας κάνει να απευχόμαστε το παρόν και το εδώ, επιδιώκοντας την τελείωση, καθ' εικόνα του προτύπου που έχουμε.

Σε αντίθεση με τελολογικές ιδεολογίες όμως, το μόνο πρότυπο που υπάρχει, ή θα έπρεπε λογικά να υπάρχει, είναι το παρόν. Όλα τα άλλα είναι φαντασία και πιθανότητες. Η πρόοδος που η αριστερά ενστερνίζεται, νοείται ως αυτή που εξυψώνει τον άνθρωπο και προϋποθέτει την κατάταξή του, ή την εν δυνάμει κατάταξή του σε μία συνομοταξία διάφορη της ύλης και της φύσης. Μιλώντας για αλλοτρίωση του ανθρώπου από το δημιούργημά του, καταλήγει στην αλλοτρίωση του ανθρώπου από την φυσική του υπόσταση. Βεβαίως ο άνθρωπος είναι κάτι πολυπλοκότερο άλλων ειδών και σαφώς, αξίζει περισσότερα, τουλάχιστον όπως πρέπει να νοείται αυτή η αξία προσδιοριζόμενη από τον ίδιο τον άνθρωπο. Αλλά δεν υπάρχει κανένας που να υπαγορεύει, να υποδεικνύει, ή να αποδεικνύει την ύπαρξη ενός αντικειμενικά ορθού δρόμου.

Νομίζω η πρόοδος, αλλά και η «αξία» του ανθρώπου, έγκειται στην ίδια την ελευθερία του. Η εν λόγω ελευθερία, κατά τη συνήθη υπαρξιστική τοποθέτηση, δε μπορεί να είναι απόλυτη, αλλά νοούμενη βάσει κάποιου αντικειμένου, ελευθερία από κάτι. Από την άλλη, το υποκείμενο, στην προσπάθειά του να ορίσει την ελευθερία του, θα πρέπει πρώτα να προσδιορίσει την  ταυτότητά του. Ο ορισμός της ταυτότητας, η απόκτηση της συνείδησης, είναι νομίζω ο καθοριστικότερος παράγοντας διαμόρφωσης της έννοιας της ελευθερίας και των περιορισμών της.

Όπως ο Μαρξ υπέδειξε ότι η κατάργηση των τάξεων είναι ένα φυσικό επακόλουθο του ιστορικού προτσές, κατά ανάλογο τρόπο μπορούμε να δούμε την ιστορική συνέχεια και εξέλιξη της πορείας των ανθρώπινων ορισμών της ταυτότητας και κατά συνέπεια της ελευθερίας. Τη δημιουργία της οικογένειας σαν ομάδας, σαν συνόλου, ακολούθησε η δημιουργία της αγέλης, του χωριού, της πόλης, του λαού, της θρησκείας, του έθνους, της κοινωνικής τάξης. Η σειρά αναφοράς δε δηλώνει και κατ' ανάγκη τη σειρά εμφάνισης των εν λόγω σχηματισμών στην ιστορία, αλλά παρόλα αυτά μπορούμε να διακρίνουμε την τάση ολοένα και μεγαλύτερων και συμπαγέστερων σχηματισμών, στους οποίους βέβαια, μικρότερα δομικά στοιχεία, όπως η οικογένεια, συνεχίζουν και επιβιώνουν.

Το φυσικό επακόλουθο βέβαια αυτού του φαινομένου, είναι η συνεχής γενίκευση αυτών των συνόλων που προσδίδουν ταυτότητα, μέχρι ένα σύνολο να ταυτιστεί με την παγκόσμια κοινότητα και να μην υποδιαιρεί τον άνθρωπο σε ευδιάκριτα και επαρκώς μεγάλα σύνολα που καθορίζουν την ιστορία. Η συνέχιση βέβαια μικρότερων σχηματισμών όπως η οικογένεια και η δημιουργία νέων, όπως οι υποκουλτούρες, δε θα διέπονται με κανένα τρόπο και δε θα είναι φορείς ιδεών που καθώς ωριμάζουν, τροφοδοτούν μεγάλα υποσύνολα εμποτίζοντας τα με το κατάλληλο ιδεολογικό υπόστρωμα που αλλοτριώνει τον άνθρωπο από τη φύση του.

Η εστίαση στην ατομική ύπαρξη, η ανάδειξη της ευθύνης του καθενός ανεξαρτήτως θέσης, η εξύψωση της ατομικής ελευθερίας και η υποβάθμιση του ρόλου των εθνών, των θρησκειών και των τάξεων στις ιστορικές εξελίξεις, θα αποδομήσουν κάθε έννοια σύγκρισης, γνώμονα αξιολόγησης, κάθε αρχή και μέθοδο επεξήγησης της ιστορίας. Οποιαδήποτε ανισότητα και αδικία δε θα υφίσταται, ακριβώς επειδή, ενώ θα υφίστανται οι ανομοιομορφίες και οι ιδιαιτερότητες, δε θα είναι δυνατό να προσαρμοστούν σε κλίμακες και διαβαθμίσεις αισθητικής χροιάς, όπως, καλύτερος, χειρότερος, πλουσιότερος, φτωχότερος.

Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, ρόλος της οικονομικής επιστήμης, δε θα είναι να διαμορφώνει πρότυπα συμπεριφορών, αλλά ούτε και να πραγματοποιεί τις αξιολογήσεις της και έρευνές της είτε βάσει ιδεολογικών αγκυλώσεων, είτε στηριζόμενες σε αόρατα δικαιώματα και σε μεγιστοποιήσεις κέρδους και οφέλους, αλλά να παρέχει προτάσεις, να προτείνει λύσεις και να αξιολογεί την εν λόγω ελευθερία, όχι απαραίτητα μέσα στα στενά ποσοτικά πλαίσια. Οι μεγιστοποιήσεις του οφέλους και η ποσοτική αξιολόγηση, θα μπορούσαν να διευρυνθούν ώστε να περιλαμβάνουν περισσότερες διαστάσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας, κυρίως χαλαρώνοντας τους ορισμούς και τις υποθέσεις και προβαίνοντας σε μια διεύρυνση των υπαρχουσών εννοιών, όπως ευδαιμονία, ευημερία, φτώχεια, ανισότητες.

Η αλλαγή προς την κατεύθυνση μιας αναρχικής κοινωνίας, ξεκινάει από το άτομο, από το μέρος, από το ειδικό. Κανένας κοινωνικός μηχανικός, καμία κοσμοθεωρία, ιδεολογία, σύστημα αξιών και ιστορική επεξήγηση δεν είναι ικανά να αλλάξουν το σύνολο, αν πρώτα δεν αρχίσει να αλλάζει το μέρος.

www.ramnousia.com