Κυπριακή κρίση: μήπως πλησιάζει το τέλος του ευρωπαϊκού ονείρου;

Λίγη ιστορία

Τα πρόσφατα γεγονότα στην Κύπρο οδήγησαν σε υπερβολικό τσουνάμι στα μέσα ενημέρωσης, συχνά μακριά από τη πραγματικότητα . Το νότιο τμήμα του νησιού της Κύπρου (το βόρειο είναι υπό στρατιωτική κατοχή από την Τουρκία από το 1974) έχει πληθυσμό 770.000 κατοίκους, και δεν αντιπροσωπεύει παρά μόνο το 0,3% του ΑΕΠ της ευρωζώνης.

Το νησί, αν και σχετικά άγνωστο στο ευρύ κοινό, τουλάχιστον μέχρι τη παρούσα κρίση, είχε μια πολύ ταραχώδη ιστορία μοιρασμένη ευρέως μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Οι αναγνώστες που ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα μπορούν να επισκεφθούν αυτή τη εικονογραφημένη ιστορία του νησιού, που σταματά το 2004.

Ακριβώς σε αυτή τη ημερομηνία η Κύπρος εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (η χώρα ήταν τότε η πλουσιότερη των νεοεισερχομένων) και το 2008 η Κύπρος εντάχθηκε στη ζώνη του ευρώ. Εκείνη την εποχή το νησί βιώνε ήδη εισροές ρωσικών κεφαλαίων και η φορολογική νομοθεσία ήταν ήδη περίπου η ίδια με τη σημερινή.

Την ίδια χρονιά, η οικονομική κρίση έπληξε το νησί, όπως όλες τις δυτικές χώρες και με την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, τα περιουσιακά στοιχεία των κυπριακών τραπεζών (τα οποία περιείχαν μεγάλο ποσοστό ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου) υποτιμήθηκαν ξαφνικά βάναυσα από την τότε απόφαση του Eurogroup. Και όμως, το 2011, η χώρα είχε ένα χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ χαμηλότερο από ό, τι στη Γαλλία, την Ιταλία και τη Γερμανία.

Ο Jacques Sapir μας υπενθύμισε εξάλλου ότι οι κυπριακές τράπεζες έχουν σήμερα περιουσιακά στοιχεία που είναι ίση με 7,5 φορές το ΑΕΠ της νήσου, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 3,5 φορές, αλλά είναι πολύ λιγότερο, για παράδειγμα από το Λουξεμβούργο του οποίου τα τραπεζικά περιουσιακά στοιχεία ζυγίζουν 22 φορές το ΑΕΠ του!

Ο φορολογικός εκβιασμός: νέα λύση για την επίλυση της κρίσης;

Η Τρόικα (μια συμμαχία της ΕΚΤ, του ΔΝΤ και της ΕΕ) επέλεξε λοιπόν ένα δραστικό μέτρο για να πάρει τα χρήματα που απαιτούνται για τη διάσωση των τραπεζών: τη λήψη χρημάτων μέσω υποχρεωτικής παρακέντησης για όλους τους κατόχους λογαριασμού στο νησί.

Ένα μέτρο άνευ προηγουμένου και πιθανώς σε αντίθεση με όλα τα διεθνή τραπεζικά νομικά πρότυπα, το οποίο οι ρωσικές αρχές περιέγραψαν ως όχι μόνο άδικο και επικίνδυνο, αλλά και που δείχνει ότι το νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο έχει τελείως εξαντληθεί. Ρώσοι αξιωματούχοι μίλησαν ακόμη για μέτρο σοβιετικού τύπου και ο ρωσικός τύπος τιτλοφόρησε για το τέλος της πολιτισμένης Ευρώπης.

Οι Γάλλοι σχολιαστές, όσον τους αφορά, έσπευσαν αυτές τις τελευταίες ημέρες να δικαιολογήσουν αυτόν τον φορολογικό εκβιασμό που επιβλήθηκε στις κυπριακές καταθέσεις από την τρόικα υποστηρίζοντας ότι εν τέλει έπαιρναν βρώμικο και ρωσικό χρήμα, η ρωσικό και συνεπώς βρώμικο, και επομένως ότι το μέτρο ήταν δικαιολογημένο.

Ειδικό βραβείο για τον Marc Fiorentino για τον οποίον «δεν πρέπει να χεστούμε(sic) με αυτή τη χώρα» (...) «στη οποία οι άνθρωποι δεν πληρώνουν τους φόρους τους (...) χτυπώντας το χρήμα της ρωσικής μαφίας». Οι Κύπριοι θα το απολαμβάνουν…

Για τον Christophe Barbier (L’Express) το μέτρο στοχεύει «το μη καθαρό χρήμα της Κύπρου», γεγονός που ενδέχεται να μη καταλάβουν χιλιάδες νέοι εργαζόμενοι που κινδυνεύουν να βρεθούν χωρίς δουλειά.

Οι πολιτικοί δεν αποτελούν εξαίρεση.

Για τον υπουργό εκπρόσωπο του υπουργού Εξωτερικών Bernard Cazeneuve «είναι φυσιολογικό να πληρώσουν οι Ρώσοι ολιγάρχες», για τον Alain Lamassoure «είναι φυσιολογικό να σταματήσει το πλυντήριο βρώμικου χρήματος που είναι η Κύπρος και να πληρώσουν οι Ρώσοι ολιγάρχες», ενώ για τον Daniel Cohn-Bendit «το ό, τι φορολογούν έναν Ρώσο ολιγάρχο δεν θα τον εμποδίσει να χωνέψει ό, τι έφαγε απόψε».

Όσον αφορά τον François d'Aubert, επιβεβαιώνει «δεν υπάρχει κανένας λόγος οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι να χρηματοδοτήσουν τις καταθέσεις των Ρώσων ολιγαρχών».

Θα μ’ άρεσε να ακούσω τους ίδιους σχολιαστές για τις ρωσικές επενδύσεις στην Αγγλία, αυτή η χώρα που χορηγεί το δικαίωμα διαμονής για ένα μεγάλο αριθμό ολιγαρχών για τους οποίους πολύ αμφιβάλλω ότι έχουν κάνει τη περιουσία τους νόμιμα, ή ακόμα, για να έρθουμε πιο κοντά, για πολλές ρωσικές επενδύσεις ιδιαίτερα στη Γαλλία, στη Côte d'Azur, στα τέλη της δεκαετίας του '90.

Ο Romaric Gaudin βάζει σχετικά τα ρολόγια στην ώρα υπενθυμίζοντας «οι Ευρωπαίοι, που σπεύδουν να κλαίνε πάνω από την ελάχιστα ζηλευτή τύχη του Mikhail Khodorkovsky, ξεχνούν ότι ο ίδιος είχε χτίσει την αυτοκρατορία του με την Τράπεζα Menatep, η οποία εδρεύει στη… Κύπρο» ή ακόμα όταν λέει «Όταν το ρώσικο χρήμα πηγαίνει στη Κύπρο, είναι κατ 'ανάγκην βρώμικο. Αντίθετα, όταν το ρωσικό χρήμα χτίζει έναν αγωγό κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα προς τη Γερμανία, η επενδύει στο βρετανικό ποδόσφαιρο, τότε γίνεται σεβαστό».

Οι μύθοι για τη Κύπρο έχουν σκληρή πέτσα

Στη Κύπρο, αν το εξετάζουμε πιο στενά, η κατάσταση δεν είναι ακριβώς όπως περιγράφεται στο γαλλικό τύπο.

Σύμφωνα με την οικονομολόγο Ναταλία Ορλόβα, το ποσό των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες ανέρχεται στα 90 δισεκατομμύρια € (ιδιώτες και εταιρείες), εκ των οποίων μόνο το 30% κατέχεται από πρόσωπα (νομικά ή φυσικά) που δεν προέρχονται από την ζώνη του Ευρώ. Οι ρωσικές καταθέσεις στη Κύπρο, κατά την ίδια, εκτιμούνται σε περίπου 20 δισεκατομμύρια και 13 δισεκατομμύρια αντιστοιχούν σε ελληνικές, αγγλικές καταθέσεις αλλά και από τη Μέση Ανατολή. Η εγγραφή εταιρειών συνέβαλαν εξάλλου στην τύχη της Κύπρου, η οποία,είναι αλήθεια, προσφέρει ένα νομικό και φορολογικό πλαίσιο αποτελεσματικό και ευέλικτο. Πολλές εταιρείες εγκαταστάθηκαν έτσι λογικά και νόμιμα στη Κύπρο, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ανάμεσά τους πολλές ρωσικές εταιρείες με έντονη οικονομική δραστηριότητα με την ΕΕ, απολαβαίνοντας στη Κύπρο ένα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς (IS 10%) και συμφωνία αποφυγής διπλής φορολογίας, έτσι ώστε μπορούν να επαναπατρίσουν τα κέρδη τους στη Ρωσία χωρίς να φορολογηθούν δύο φορές.

Τα επιχειρήματα που βασίζονται στη «βούληση καταπολέμησης» κατά του ξεπλύματος ρωσικού και βρώμικου χρήματος η ρωσικού και επομένως βρώμικου, έχουν μετατραπεί σε γκροτέσκη καρικατούρα αφού, αν οι ρωσικές καταθέσεις στη Κύπρο ανέρχονται σε περίπου 20 δισ. ευρώ, για σύγκριση πέρυσι, καταγράφηκαν 120 δισεκατομμύρια ευρώ ρωσικών κινήσεων κεφαλαίων προς τη Κύπρο, αλλά επίσης και πάνω από 130 δισεκατομμύρια ευρώ κινήσεων κεφαλαίων από τη Κύπρο προς τη Ρωσία.

Από το 2005, οι επενδύσεις της Κύπρου στη Ρωσία είναι υψηλότερες από της επενδύσεις της Ρωσίας στη Κύπρο!

Σύμφωνα με τον Μάριο Ζαχαριάδη, καθηγητή Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου: «το ποσοστό των ξένων παρανομών συμμετοχών στη Κύπρο δεν είναι υψηλότερο από ό, τι είναι στην Ελβετία ή το Λουξεμβούργο», χώρα η οποία εξάλλου υπέγραψε πριν από λίγο μια συνθήκη αποφυγής διπλής φορολογίας με τη Ρωσία, όπως και η Κύπρος.

Μια πραγματικότητα που επιβεβαιώνεται και από τον Γερμανό υφυπουργό Οικονομικών, Στέφαν Kampeter ο οποίος δήλωσε ξεκάθαρα ότι «δεν υπήρχε κανένα σημάδι στη Κύπρο για παράνομες καταθέσεις και ότι οι ισχυρισμοί του ξεπλύματος χρήματος κατά της Κύπρου δεν μπορούν να αποδειχθούν».

Το κυπριακό κοινοβούλιο καταψήφισε το αρχικό σχέδιο της Τρόικα, το οποίο προέβλεπε την υποχρεωτική εισφορά από όλες τις καταθέσεις του νησιού και μια συμφωνία βρέθηκε μόνο τη νύχτα Κυριακή προς Δευτέρα, ήτοι την κατάσχεση 100% των στοιχείων του ενεργητικού άνω των 100.000 ευρώ σε όλους τους τραπεζικούς λογαριασμούς στη πιο άρρωστη τράπεζα του νησιού, και ποσοστό (30-40%) που δεν έχει καθοριστεί ακόμα σε όλους τους λογαριασμούς πάνω από 100.000 ευρώ της δεύτερης μεγάλης τράπεζας της χώρας.

Με άλλα λόγια, η σκέτη και καθαρή εκβιαστική υφαρπαγή του κυπριακού και μη (ρωσικού, της Ανατολικής Ευρώπης, αγγλικού και ανατολικού) χρήματος που αποθηκευόταν μαζικά στις δύο κύριες τράπεζες του νησιού.

Είναι φυσιολογικό να πληρώσουν την ελληνική κρίση ξένα νομικά περιουσιακά στοιχεία;

Μπορείτε να φανταστείτε τις γαλλικές ή αμερικανικές εταιρείες στη Ρωσία να φορολογούνται με το 40% του ενεργητικού τους για να πληρώσουν το χρέος μιας χώρας της Ευρασιατικής Ένωσης που θα βρισκόταν σε κακή κατάσταση;

Μπορούμε να φανταστούμε την αμερικανική αντίδραση σε μια τέτοια κατάσταση!

Ο οικονομικός πόλεμος, μεταξύ της ενέργειας και της ορθοδοξίας

Η Κύπρος εμφανίζεται στην πραγματικότητα όλο και περισσότερο σαν ένα κρίκο (ένα πιόνι για τον Τιερί Μεϊσάν) στην καρδιά μιας γεωπολιτικής έντασης που αντιβάλλει όλο και πιο άμεσα και μετωπικά τη Ρωσία και τη Δύση.

Το γιούρογκρουπ μάλλον εκπλήρωσε τους πραγματικούς στόχους του.

Πρώτα να δοκιμάσει ένα μέτρο σε μια μικρή χώρα και που χρησιμοποιήθηκε χωρίς αμφιβολία ως εργαστήριο.

Ήδη η Ισπανία και η Νέα Ζηλανδία δήλωσαν έτοιμες να περάσουν παρόμοιο μέτρο για να καλύψουν το κενό των τραπεζικών συστημάτων τους. Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι ο κατάλογος θα επιμακρυνθεί.

Οι συνέπειες πιθανώς θα είναι πολύ βαριές και μπορούν να αποστασιοποιούσουν πολλούς κάτοχους λογαριασμών στη ζώνη του ευρώ.

Παρά το γεγονός ότι το γιούρογκρουπ επαναλαμβάνει συνεχώς ότι η Κύπρος είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση, πολλοί Ευρωπαίοι μπαίνουν στον πειρασμό να κινήσουν τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία τους αλλού, και κατά πάσα πιθανότητα πέρα από τον Ατλαντικό, αποδυναμώνοντας όλο και περισσότερο την Ευρώπη και τη ζώνη του ευρώ.

Οι Κύπριοι πολύ καλά το κατάλαβαν και βγήκαν στους δρόμους κουνώντας τα πλακάτ «Δεν θα είμαστε τα πειραματόζωα σας», ενώ οι δρόμοι της Λευκωσίας είναι γεμάτοι από μηνύματα προς τους Ρώσους ορθόδοξους αδελφούς τους και στις διαδηλώσεις των τελευταίων ημερών ανθίζουν οι ρωσικές σημαίες.

Μετά την πτώχευση της Ελλάδας, η Ρωσία δεσμεύτηκε εδώ και σχεδόν ένα χρόνο για την εξαγορά της ελληνικής κοινοπραξίας για το φυσικό αέριο ΔΕΠΑ / ΔΕΣΦΑ από την Gazprom.

Οι διαπραγματεύσεις αυτές έλαβαν χώρα λίγους μήνες μετά την πτώση του καθεστώτος της Λιβύης (και την σημαντική συνδεδεμένη οικονομική απώλεια για την Μόσχα), αλλά σταμάτησαν εμφανώς πριν από ένα μήνα, όταν το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ προειδοποίησε πολύ απλά την Αθήνα κατά της ενεργειακής συνεργασίας με τη Μόσχα και αποσυμβούλεψε τη πώληση της ΔΕΠΑ στην Gazprom που «θα επέτρεπε στη Μόσχα να ενισχύσει τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά ενέργειας της περιοχής».

Είναι σήμερα η αποτροπή μιας μεγαλύτερης οικονομικής ολοκλήρωσης μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας πραγματικά προς το συμφέρον της Ευρώπης, ενώ ο Πρόεδρος της Κίνας έκανε πρόσφατα την πρώτη διεθνή επίσκεψή του στη Μόσχα, έχοντας στο χέρι το κλειδί για μια ισχυρή εντατικοποίηση της πολιτικής και στρατιωτικής συνεργασίας , αλλά επίσης και κυρίως ενεργειακής μεταξύ των δύο χωρών;

Τιμωρώντας άμεσα τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στις τράπεζες της Κύπρου, προφανώς στοχεύεται και επηρεάζεται η Ρωσία.

Φυσικά, οι Ρώσοι έχουν λογικά και στοχεύσεις και αυτές είναι πολύ πιο σημαντικές από την απλή εκμετάλλευση του υπεράκτιου φυσικού αερίου, από την οποία αποκλείστηκε αρκετά ανεξήγητα η ρωσική κοινοπραξία Novatek.

Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα διεθνών σχέσεων Nouriel Roubini, η Ρωσία απλά στοχεύει στην εγκατάσταση μιας ναυτικής βάσης στο νησί (γεγονός που γνωρίζουν οι αναγνώστες της RIA Novosti από τον περασμένο Σεπτέμβριο) και μπορεί οι Ρώσοι να προσπαθήσουν να το προωθήσουν σε αντάλλαγμα για μια οικονομική βοήθεια στη Λευκωσία.

Σε αυτά τα πλαίσια, οι κυπριορωσικές διαπραγματεύσεις δεν απέτυχαν, σε αντίθεση με αυτό που πολλοί αναλυτές κατέληξαν βιαστικά. Αλλά η Κύπρος πιθανόν δεν βρίσκεται αρκετά στη ρωσική σφαίρα επιρροής, δεδομένου του μεγέθους τέτοιων διακυβευμάτων.

Αυτό θα απαιτούσε να αφήσει την ΕΕ και να ενταχθεί στην Ευρασιατική Οικονομική Κοινότητα, όπως το ανέφερε σαφώς ο Σεργκέι Glazyev, σύμβουλος του προέδρου Πούτιν.

Πρέπει να σας υπενθυμίσω ότι ο Σεργκέι Glazyev είχε, στη αρχή αυτού του έτους, καταγγείλει τον «ολοκληρωτικό οικονομικό πόλεμο των δυτικών χωρών εναντίον της Ρωσίας σήμερα».

Ένας οικονομικός πόλεμος που φαίνεται να επιβεβαιώνεται με τις τελευταίες απειλές της ΕΚΤ προς τη Λετονία, να μη αποδέχεται πιθανά ρωσικά κεφάλαια που ενδεχομένως να θέλουν να φύγουν από τη Κύπρο.

Στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής, η Κύπρος παραμένει ένας κρίσιμος κρίκος για τη Ρωσία, στο πλαίσιο της επιστροφής της στη Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο, αλλά επίσης και στο πλαίσιο των σχέσεων της με τη Δύση.

Στο εγχώριο μέτωπο, η ρωσική εξουσία μπορεί επιτέλους να επιδείξει ότι είναι αποφασισμένη να μάχεται κατά της υπερακτοποιήσης της ρωσικής οικονομίας, που ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανέφερε ως βασικό σημείο στην ομιλία του στο τέλος του έτους 2012.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ρωσική δημόσια Rosneft ανάγγειλε ότι θα επαναπατρίσει, από πολλά μέρη του κόσμου με υπεράκτια φήμη, περιουσιακά στοιχεία που κληρονόμησε από την εξαγορά της αγγλικής ανταγωνίστριας TNK-BP, μεταξύ άλλων της Κύπρου και της Καραϊβικής.

Στην καρδιά του ορθόδοξου κόσμου, το τέλος του ευρωπαϊκού ονείρου;

Όμως, ενώ η Δύση και η Ρωσία συγκρούονται μέσω παρεμβαλλόμενων εδαφών στην καρδιά της Μεσογείου (Ελλάδα, Συρία, Κύπρος ...), ο Κυπριακός λαός και δεκάδες χιλιάδες Βρετανούς εργαζομένους και μετανάστες από την Ανατολική Ευρώπη στη Κύπρο θα πληρώσουν το λογαριασμό και πιθανώς θα περάσουν μερικά δύσκολα χρόνια, ο Jean-Luc Mélenchon, για παράδειγμα, ήδη υποσχέθηκε τη κόλαση στους Κύπριους.

Ενώ η Βουλγαρία διέκοψε πρόσφατα τις διαπραγματεύσεις ένταξης της στο ευρώ, η Ελλάδα εξακολουθεί να βυθίζεται στη λιτότητα.

Στη Κύπρο σήμερα, σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, το 67% των κατοίκων επιθυμούν τώρα η χώρα τους να εγκαταλείψει τη ζώνη του ευρώ, την ΕΕ και να προσεγγίσουν τη Ρωσία πιο κοντά, μια θέση που υποστηρίζεται ενεργά από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρος.

Στην καρδιά της Μεσογείου και του Ορθόδοξου Κόσμου, το ευρωπαϊκό όνειρο φαίνεται να πλησιάζει στο τέλος του.

Alexandre Latsa.

Ο Alexandre Latsa είναι Γάλλος δημοσιογράφος που ζει και εργάζεται στη Ρωσία. Διατηρεί το ιστολόγιο DISSONANCE, με σκοπό να δοθεί «άλλο βλέμμα επάνω στη Ρωσία»

www.RIANovosti.com