Σε ομηρία η αγορά μαρμάρου στην Ήπειρο.

Η Κίνα έχει ζητήσει μάρμαρα από την Ελλάδα και μάλιστα ετοιμάζεται να καταβάλλει 500 εκατομμύρια ευρώ. Από τη σπουδαία αυτή συμφωνία δυστυχώς δεν επωφελούνται οι γιαννιώτικες επιχειρήσεις μαρμάρου, αλλά αυτές της Μακεδονίας. Ενώ στην περιοχή μας υπάρχουν κοιτάσματα μαρμάρου και μάλιστα πλούσια οι ντόπιοι επιχειρηματίες αναγκάζονται να φτιάχνουν λατομεία σε γειτονικές χώρες γιατί στην Ήπειρο δεν εξασφαλίζουν άδειες!Τα μαρμαράδικα στα Γιάννενα στενάζουν κι αυτά κάτω από την πίεση της οικονομικής κρίσης. 

Οι επιτυχημένες δεκαετίες του '70, του '80 αλλά και του '90, τότε που η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων μαρμάρου στην περιοχή ήταν εντατική και η ευρύτερη περιοχή των Ιωαννίνων είχε εξελιχθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα ελληνικά κέντρα παραγωγής και κατεργασίας μαρμάρων, έχουν περάσει. Η νέα χιλιετία ανέδειξε την αδυναμία των επιχειρήσεων μαρμάρου, για διάφορους λόγους, να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό των τούρκικων κυρίως μαρμάρων, με αποτέλεσμα τα μπεζ μάρμαρα Ιωαννίνων να χάσουν μεγάλο μέρος του μεριδίου στην εγχώρια αγορά. Κατόπιν, ήρθε η κρίση και η πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας που σχεδόν βάζει ταφόπλακα στις επιχειρήσεις αυτές.

Από τα 140 ενεργά λατομεία μπεζ μαρμάρων (των περίφημων γιαννιώτικων μαρμάρων) με τους εκατοντάδες εργαζόμενους που υπήρχαν λοιπόν κάποτε, φτάσαμε σήμερα στο σημείο να υπάρχουν μόλις 10 επιχειρήσεις που απασχολούν συνολικά 120 άτομα και με τον τζίρο τους να αγγίζει περίπου στα 13,5 εκατ. ευρώ. Η παραγωγή των μαρμάρων αντιστοιχεί δε μόλις στο 4,3% της εγχώριας παραγωγής. Την ερήμωση των μαρμαράδικων τη βιώνουν περισσότερο, όπως είναι αναμενόμενοι, οι τοπικές κοινωνίες, όπως είναι αυτή της Κληματιάς. «Πολύς κόσμος εργαζόταν σε αυτές τις επιχειρήσεις. Τώρα πια τα πράγματα έχουν αλλάξει τραγικά» τονίζει στον «Ηπειρωτικό Αγώνα» ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Ζίτσας Πάνος Παππάς.

Κι ενώ οι μαρμαράδες των Ιωαννίνων βλέπουν τις επιχειρήσεις τους να κρατιούνται με το ζόρι παρά τα ανοίγματα αρκετών από αυτών στον εξαγωγικό τομέα και στην εισαγωγή και εμπορία κι άλλων ειδών μαρμάρου, οι αντίστοιχες επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας ελπίζουν για το μέλλον, μετά τη διακρατική συμφωνία Ελλάδας-Κίνας για την προμήθεια ελληνικών μαρμάρων έναντι του ποσού των 500 εκατ. ευρώ. Ανέκαθεν βέβαια η Βόρεια Ελλάδα ήταν δυναμική λόγω της μεγάλης ποσότητας ογκομαρμάρων. Δεν είναι τυχαίο που καλύπτει το 77% της εγχώριας παραγωγής.

Οι γιαννιώτικες επιχειρήσεις μαρμάρου όμως ελπίζουν ότι αυτή η διακρατική συμφωνία θα συμπαρασύρει και τις ίδιες. «Θεωρώ ότι αυτή τη στιγμή ο τομέας μας μπορεί να προτείνει λύσεις για την κρίση. Έχει τη δυναμική. Αν του δοθούν οι δυνατότητες από την πολιτεία, μπορεί να αντεπεξέλθει στην κρίση αλλά και να προσφέρει θέσεις εργασίας. Είναι ένας εξωστρεφής κλάδος με εξαγωγική δραστηριότητα προς χώρες, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία» τονίζει στον «Η.Α.»ο πρόεδρος του συλλόγου των επιχειρήσεων μαρμάρου Παναγιώτης Λιάκος. 

Αυτή τη στιγμή τα ενεργά λατομεία των Ιωαννίνων, αλλά και της Ηπείρου γενικότερα, βρίσκονται στα όριά τους. Τα κοιτάσματα στα λατομεία αυτά εξαντλούνται. Οι ποσότητες που εξορύσσονται δεν είναι πια πολλές. Κάτι που δεν επιτρέπει έναν πιο δυναμικό εξαγωγικό προσανατολισμό. Για τις επιχειρήσεις μαρμάρου η λύση είναι η εξεύρεση νέων κοιτασμάτων και το άνοιγμα νέων λατομείων. Σύμφωνα με παλιότερη μελέτη του Ινστιτούτου Γεωλογικών Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), η Ήπειρος είναι μια αρκετά μαρμαροφόρος περιοχή και υπάρχουν κοιτάσματα αναξιοποίητα. Οι μαρμαράδες τα γνωρίζουν αυτά τα κοιτάσματα και προσπαθούν να τα αξιοποιήσουν, αλλά η χρονοβόρα διαδικασία αδειοδότησης νέων λατομείων και η έλλειψη πολιτικής βούλησης για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξή τους. «Πρέπει να υπάρξει φαστ τρακ στις αδειοδοτήσεις των λατομείων. Σημαντικό είναι επίσης να μεταφερθεί η ιδιοκτησία όλων των λατομικών χώρων στο κράτος και όχι στους Δήμους. Δεν μπορεί να αποφασίζει μια κοινότητα ή ένας δήμος για ένα λατομείο, χωρίς πολλές φορές να υπάρχουν επιχειρήματα» τονίζει στον «Ηπειρωτικό Αγώνα» ο Λάμπρος Νίκου της εταιρίας «ΒΕΕΜ Αφοί Νίκου Α.Ε.». 

Μεγάλα και ενδιαφέροντα κοιτάσματα μαρμάρου έχουν εντοπιστεί στην Ήπειρο σε διάφορες περιοχές, όπως στο Περιστέρι ή στην Ηγουμενίτσα, χωρίς όμως μέχρι στιγμής να είναι εφικτή η αξιοποίησή τους. Αποτέλεσμα; Αρκετοί ντόπιοι επιχειρηματίες ψάχνουν να βρουν λατομεία σε χώρες των Βαλκανίων. «Πώς να κάνουμε εξαγωγές όταν δεν υπάρχουν λατομεία; Αναγκαστήκαμε να πάμε Αλβανία και Σκόπια για να κάνουμε λατομείο. Εδώ υπάρχει υλικό, αλλά δεν μας το δίνουν. Για περιοχή της Ηγουμενίτσας, έχουμε κάνει τα τοπογραφικά διαγράμματα εδώ και καιρό, και οι υπηρεσίες δεν μας απαντούν. Δεν ενδιαφέρονται για τον κόσμο που θα δουλέψει;» μας λέει ο Μπάμπης Γκέλης, ο ένας από τους ιδιοκτήτες της εταιρίας «Τσίμα Αφοί-Χαρ. Γκέλης Ο.Ε.».

Ένας άλλος επιχειρηματίας μαρμάρου, ο Ηλίας Τσιανέλης είναι αρκετά απαισιόδοξος ακόμα και αν λειτουργήσουν νέα λατομεία, καθώς επικαλείται το κόστος εξόρυξης στην Ελλάδα σε σύγκριση με τα μειωμένα κοστολόγια τρίτων χωρών. Το κόστος εξόρυξης, ωστόσο, δεν εμποδίζει αυτή τη στιγμή τις επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας να ανηφορίζουν προς την ανάπτυξη.

Ένα λατομείο περιμένει. 

Ένα από τα πιο ελπιδοφόρα, μεγάλα κοιτάσματα μπεζ μαρμάρου στο νομό Ιωαννίνων βρίσκεται κοντά στο Μεγάλο Περιστέρι. Μάλιστα, το υπουργείο Ανάπτυξης το 2001 έδωσε άδεια εκμετάλλευσης του λατομείου αυτού. Ωστόσο, το λατομείο, δέκα χρόνια μετά, δεν έχει δουλέψει ακόμη. Και αυτό επειδή ο πρώην δήμος Εγνατίας αρνήθηκε, τότε, να δώσει δρόμο πρόσβασης στην ενδιαφερόμενη εταιρία. Τα δύο μέρη μπλέχτηκαν στη συνέχεια σε έναν μεγάλο δικαστικό αγώνα. Ο αγώνας αυτός κατέληξε σε δύο σημαντικές αποφάσεις: Το ένα η αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και το άλλο η παραχώρηση δρόμου πρόσβασης. 

Όσον αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς, το εν λόγω λατομείο φερόταν αρχικά ως ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου. Ο πρώην δήμος Εγνατίας διεκδίκησε την κυριότητα και τελικά την κέρδισε. Η αλλαγή του ιδιοκτήτη δεν επηρέασε την άδεια εκμετάλλευσης του Ελληνικού Δημοσίου, η οποία διατήρησε την εγκυρότητά της. Από την εκμετάλλευση του λατομείου, ο Δήμος θα έχει έσοδα. Συγκεκριμένα, σε αυτόν θα καταλήγει το 8% των τιμολογίων της ποσότητας μαρμάρου που εξορύσσεται. Στο θέμα του δρόμου πρόσβασης, η εταιρία, η «ΒΕΕΜ Αφοί Νίκου Α.Ε.», ξεκίνησε έναν δικαστικό αγώνα που έφτασε μέχρι τον Άρειο Πάγο. Με απόφασή του, το 2010, ο Άρειος Πάγος ορίζει ότι ο νυν πια δήμος Μετσόβου δεσμεύεται να παράσχει δίοδο προκειμένου να γίνει πραγματικότητα η σύμβαση μίσθωσης που έχει γίνει για την εκμετάλλευση του λατομείου.Για να κλείσει οριστικά η υπόθεση, θα πρέπει να γίνει επικύρωση της απόφασης του Αρείου Πάγου από το Εφετείο Ιωαννίνων. Στο μεταξύ, παρά την απόφαση του Αρείου Πάγου, ο δήμος Μετσόβου προχώρησε στην ανανέωση του «όχι» που είχε πει ο πρώην δήμος Εγνατίας.

Κατά της νέας αυτής απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου, η εταιρία προσέφυγε στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας. Με απόφαση της 13ης Δεκεμβρίου του 2011 που υπογράφει η γενική γραμματέας Δήμητρα Γεωργακοπούλου-Μπάστα, γίνεται δεκτή η προσφυγή της εταιρίας και ακυρώνεται παράλληλα η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Μετσόβου για παράβαση του νόμου.Ωστόσο, ο δήμος Μετσόβου επιμένει. «Εμμένουμε στις αποφάσεις μας. Πιστεύω ότι από μέρα σε μέρα θα βγει απόφαση για την άδεια πρόσβασης στο λατομείο. Περιμένουμε την τελική απόφαση του Εφετείου Ιωαννίνων» δηλώνει ο δήμαρχος της περιοχής Νίκος Τσομπίκος. Ο κ. Τσομπίκος αναφέρει, ωστόσο, ότι ως δημοτική αρχή έχει ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την εταιρία για το προσωπικό που θα δουλέψει στο λατομείο. Είναι προφανές ότι η δημοτική αρχή έχει εγκλωβιστεί μεταξύ της πολιτικής της βούλησης και των αντιδράσεων κατοίκων του Μεγάλου Περιστερίου που δεν θέλουν να δουλέψει το λατομείο. Σημειωτέον ότι βάσει της νομοθεσίας τα λατομεία δεν μπορούν να τα αξιοποιήσουν φορείς του Δημοσίου ή των ΟΤΑ.

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ

www.epirusgate.blogspot.gr