Δασικοί Χάρτες: Πώς χαρακτηρίζεται μια περιοχή δασική

Οι δασικοί χάρτες καταρτίζονται με την οριοθέτηση των δασικών εκτάσεων από τη φωτοερμηνεία ιστορικών και πρόσφατων αεροφωτογραφιών, σύμφωνα με τις διατάξεις τις δασικής νομοθεσίας.

Τα αποτελέσματα της οριοθέτησης αυτής εμφανίζονται σε υπόβαθρα (ορθοφωτογραφίες) πρόσφατης απεικόνισης. Στους δασικούς χάρτες εμφανίζονται οι δασικές και οι μη δασικές εκτάσεις δύο περιόδων:

• της ιστορικής – παλαιότερης περιόδου, (κατά κανόνα είναι του έτους 1945).

Αεροφωτογραφία 1945

• της σημερινής – πρόσφατης περιόδου, η οποία στηρίζεται στη φωτοερμηνεία των πλέον πρόσφατων αεροφωτογραφιών (οι τελευταίες, μέχρι σήμερα, λήφθηκαν κατά τα έτη 2008 – 2009)

Αεροφωτογραφία 2008

Στην ουσία, έχουμε την οπτικοποίηση – απεικόνιση δύο χρονικών στιγμών. Του 1945 και του 2008.

Σύμφωνα με τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, για να χαρακτηριστεί μία έκταση ως Δασική, θα πρέπει:

• να έχει χαρακτηριστεί ως δάσος τουλάχιστον σε μία από τις δύο περιόδους που εξετάζονται κατά τη σύνταξη των Δασικών Χαρτών, ή
• να έχει χαρακτηριστεί με τελεσίδικη πράξη χαρακτηρισμού ως «Δασική», ή
• τέλος, να έχει κηρυχτεί ως αναδασωτέα, με απόφαση της Δασικής Υπηρεσίας της περιοχής.

Εκτός από την οριοθέτηση των δασικών εκτάσεων, (φωτοερμηνευτική απόδοση) στους Δασικούς Χάρτες απεικονίζονται και ορισμένες διοικητικές πράξεις, οι οποίες εκδίδονται από διάφορες υπηρεσίες. Αυτές οι πράξεις – όρια είναι:

• Τα όρια των εκτάσεων που έχουν κηρυχθεί δασωτέες ή αναδασωτέες από την αρμόδια Δασική Υπηρεσία της περιοχής.
• Τα όρια των τελεσίδικων πράξεων χαρακτηρισμού, που έχουν εκδοθεί από την αρμόδια Δασική Υπηρεσία της περιοχής.
• Τα όρια των οριοθετημένων οικισμών και εγκεκριμένων πολεοδομικών μελετών και ρυμοτομικών σχεδίων από τις αρμόδιες υπηρεσίες δόμησης (πολεοδομικά γραφεία).
• Τα όρια των εποικιστικών εκτάσεων (διανομές), από τα τμήματα εποικισμού των διευθύνσεων αγροτικής ανάπτυξης.

Η πιστοποίηση και ακριβής οριοθέτηση, σύμφωνα με τις προδιαγραφές περί κατάρτισης δασικών χαρτών, των ανωτέρω διοικητικών πράξεων, είναι αποκλειστική ευθύνη των επιμέρους υπηρεσιών όπως περιγράφηκαν παραπάνω. Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή δεν υπάρχει η πιστοποίηση και η οριοθέτηση, τα όρια αυτά δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν κατά τη σύνταξη του δασικού χάρτη και για μια συγκεκριμένη περιοχή εμφανίζεται μόνο η φωτοερμηνευτική απόδοση.

Χάρτης Νομού Ηλείας (1945)

Έχοντας όλα αυτά κατά νου, συντάχθηκε και αναρτήθηκε στις 13-1-2017 ο δασικός χάρτης Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Ηλείας για το σύνολο της ΠΕ. Ο δασικός χάρτης καλύπτει μια συνολική έκταση 2.620.652,52 στρ.

Χάρτης Νομού Ηλείας (2008)

Από την επεξεργασία των στοιχείων του χάρτη προκύπτει ότι:
Το 55% είναι αγροτικές εκτάσεις (ΑΑ), το 30% δασικές (ΔΔ), το 7% δασωμένοι αγροί (ΑΔ) και το 8% εκτάσεις που ήταν δασικές και σήμερα άλλαξαν χρήση (ΔΑ). Οι εκτάσεις αυτές (ΔΑ) αντιστοιχούν σε 202.772 στρέμματα και δεν είναι όλες παράνομες εκχερσώσεις. Πολλές είναι εκτάσεις που παραχωρήθηκαν από το υπουργείο Οικονομικών και την Δασική Υπηρεσία μετά το 1945 προς καλλιέργεια. Μια χωρική ανάλυση των παραπάνω μεταβολών αποδεικνύει ότι την μεγαλύτερη πίεση στα δάση είχαμε στα χαμηλά υψόμετρα και σε περιοχές μεγάλης αξίας, ενώ από τα 400 μ. υψόμετρο και άνω, πολλές καλλιέργειες εγκαταλείφθηκαν και δασώθηκαν.

Επεξεργασία : Τμήμα Δασ. Χαρτογραφήσεων Δ/νσης Δασών Ηλείας

Θα πρέπει να τονιστεί ότι ένας χάρτης δεν διαπραγματεύεται ούτε αποτυπώνει ιδιοκτησίες και ιδιοκτησιακά θέματα, παρά μόνο χαρακτήρα έκτασης.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι ο δασικός χάρτης αποτυπώνει με αρκετά μεγάλη ακρίβεια το τι έχει συντελεστεί στην ελληνική ύπαιθρο από το 1945 έως σήμερα. Τα όποια προβλήματα παρουσιάζονται, δεν δημιουργούνται από τον Δασικό χάρτη, απλώς έρχονται στην επιφάνεια με τρόπο σαφή, που λόγω έκτασης τρομάζουν και που όλοι λίγο πολύ τα ξέραμε αλλά κανένας δεν ομολογούσε. Είναι ευκαιρία, τώρα, με την ανάρτηση των δασικών χαρτών αλλά και με την κτηματογράφηση αργότερα, η επίσημη πολιτεία να δει όλα τα προβλήματα που αναδεικνύονται και να δώσει λύσεις, έτσι ώστε τόσο το κράτος αλλά και οι πολίτες του να ξέρουν τι έχουν και τι διαχειρίζονται.

Αριστείδης Μίχος, Δασολόγος,
Προϊστάμενος Τμήματος Δασικών Χαρτογραφήσεων της Δ/νσης Δασών Ηλείας

www.ypaithros.gr