Καλλιθέα (Τσαρακλιμάνι) Φιλιατών Θεσπρωτίας. Δείτε τα video

Δείτε τα video

Καλλιθέα (Τσαρακλιμάνι) Φιλιατών - Θεσπρωτίας
Το χωριό πρέπει να συγκέντρωσε τους πρώτους κατοίκους, όπως και τα περισσότερα από τα χωριά της Μουργκάνας, από τα μέσα του 17ου αιώνα (1650 περίπου), και να απέκτησε πιο συνεκτικό ιστό στο πρώτο μισό περίπου του 18ου αιώνα (1700 - 1750). Σε αυτήν την εκτίμηση, εκτός από τα ιστορικά στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί και καταγραφεί σε βιβλία, όπως σε αυτό των Σκόπα - Χαραμόπουλου για τον Αγώνα των 16 χωριών της Μουργκάνας, συνηγορούν:

α) η εντοιχισμένη πλάκα που βρισκόταν στην παλιά κεντρική εκκλησία του χωριού - δυστυχώς δεν υπάρχει σήμερα - με τη χρονολογία 1745, και

β) γενεαλογικά δέντρα των οικογενειών του χωριού, που πάνε τουλάχιστον οκτώ γενιές πίσω.

Το χωριό μας συμμετείχε στον Αγροτικό Αγώνα (1858 - 1930) των 16 χωριών της Μουργκάνας ενάντια στις προσπάθειες των αγάδων να επιβάλουν καθεστώς τσιφλικιών στην περιοχή. Στο βιβλίο των Σκόπα - Χαραμόπουλου αναφέρεται πως κατά την περίοδο 1866 - 1913 εκπατρίστηκαν 135 οικογένειες από τα χωριά της Μουργκάνας. Ανάμεσα σε αυτά αναφέρεται και το Τσαρακλιμάνι «απ΄ όπου τριάντα οικογένειες μετανάστευσαν κι έχτισαν το χωριό Βροντισμένη στην περιοχή Κουρέντων Ιωαννίνων» (το στοιχείο αυτό το άντλησαν οι συγγραφείς από την ομιλία του Χρ. Παπασταύρου στη σύσκεψη των καταγόμενων και από τα 16 χωριά που έγινε στις 29/ 5/1927). Στις 29 Ιουνίου 1913 έγινε στη Γλούστα γενική συνέλευση όπου πήραν μέρος 127 αντιπρόσωποι και από τα 16 χωριά και «κατέλυσαν το αγαδικόν καθεστώς εν μέσω χαράς και αγαλλιάσεως», όπως έγραψε και ο εκλεγμένος από την ίδια συνέλευση ως ύπατος αρχηγός του αγώνα Χρήστος Χριστοβασίλης, διηγηματογράφος. Στη συνέλευση αυτή από το χωριό μας πήραν μέρος οι: Γεώργιος Ν. Τσέλιος, Κωνσταντής Γ. Φώτος, Γεώργιος Κωνσταντίνου, Κωνσταντής Νικολάου, Γιάννης Κώτσης, Φώτιος Ν. Μαρέτσης και Χρήστος Ι. Καλογήρου, ιερέας. Επίσης, ο Ι. Παπαχρήστου συμμετείχε ως Πρόεδρος της Αδελφότητας στην Προσωρινή Επιτροπή 8 Αδελφοτήτων που συγκάλεσε τη μεγάλη συγκέντρωση στις 29 Μαΐου 1927 στην Αθήνα, η οποία στάθηκε σημαντικός σταθμός προς την οριστική λύση του ζητήματος το 1930.

Η περίοδος μεταξύ του τέλους του 19ου αιώνα και αρχές του 20ου (1910), περίοδος κατά την οποία υπήρχαν πολλοί ξενιτεμένοι στο Βουκουρέστι, ήταν για το χωριό «χρυσή εποχή». Τότε έγιναν σπουδαία έργα, όπως:

* Το διώροφο πετρόχτιστο κτίριο με το πανέμορφο καμπαναριό. Στο ισόγειο υπήρχε το μπακάλικο και ένα δωμάτιο για ξενώνα (μελικό) και από το κάτω μέρος στάβλος για άλογα. Στον 1ο όροφο λειτουργούσε το Σχολείο. Το κτίριο κατασκευάστηκε στα τέλη του 1800, με δωρεά του Δημητρίου Δημόπουλου, μετανάστη στη Ρουμανία, και κατεδαφίστηκε το 1961.

* Ο πέτρινος περίβολος του Νεκροταφείου στον Αϊ - Γιώργη

* Τα καλντερίμια

* Οι βρύσες

Το χωριό έσφυζε από ζωή μέχρι και το 1940 έχοντας, παράλληλα, στην ξενιτιά τους περισσότερους άνδρες και νέους πάνω από 14 ετών. Κατά την προσωρινή εισβολή των ιταλικών στρατευμάτων στο χωριό, διαδραματίσθηκαν σοβαρά γεγονότα σε βάρος των κατοίκων του από Αρβανίτες συνεργάτες τους, ευτυχώς χωρίς θύματα. Η περίοδος της Κατοχής ήταν μια σκληρή δοκιμασία και για τους κατοίκους των χωριών της Μουργκάνας. Υπήρξε μεγάλη έλλειψη, αν και όχι σε τραγικό βαθμό όπως στις πόλεις, βασικών ειδών διατροφής, με πρώτο το ψωμί. Η επούλωση των πληγών του πολέμου δεν πρόφτασε να γίνει αφού ακολούθησε η άδικη αιματοχυσία του Εμφύλιου.

Τότε, το χωριό, όπως και όλα τα άλλα της περιοχής, εγκαταλείφθηκε από το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων του. Έγινε ομαδική μετανάστευση και των γυναικών και των μικρότερων παιδιών σε Αθήνα - Πειραιά, όπου υπήρχε ήδη ένας πυρήνας από ξενιτεμένους

Οικονομική - κοινωνική ζωή:

Ο κάμπος (ποτιστικά χωράφια) του χωριού βρισκόταν στη μικρή κοιλάδα της Λαγκάβιτσας. Η καλλιέργεια του κάμπου μαζί με τη μικρή σχετικά κτηνοτροφία (πρόβατα, γίδια) αποτελούσε την κυριότερη απασχόληση των κατοίκων. Το άριστης ποιότητας καλαμπόκι εξασφάλιζε τη μπομπότα που έψηναν στη γάστρα. Σιτάρι παράγονταν σε ελάχιστες ποσότητες και το φύλαγαν για να κάνουν καμιά μπουγάτσα, υψώματα (πρόσφορα), πίττες, τις τηγανίτες στην πλάκα για τα Χριστούγεννα και τις γκουζιάρες για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά. Οι γκουζιάρες ήταν ψωμί ζυμωμένο σε κουλούρες «κεντημένες» με σχέδια που προορίζονταν για την οικογένεια, αλλά και σαν στεφάνι για τα ζώα - αρχηγούς των κοπαδιών.

Το καλαμπόκι και το σιτάρι αλέθονταν στο νερόμυλο που υπήρχε στη Ριγγίνα. Ο νερόμυλος ανακαινίσθηκε με εισφορές των χωριανών και επιστασία από το Δημοτικό Διαμέρισμα και απομένουν οι εργασίες κατασκευής των αυλακιών.

Ανατολικά του χωριού, στους απέναντι λόφους, απλώνεται το ζωογόνο δάσος από δρυς, τσέρα, γρανίτσες, κ.ά, ο πανέμορφος Λόγγος. Το δάσος αυτό έτρεφε παλιότερα άφθονα άγρια ζώα και αποτελούσε, επίσης, τόπο βοσκής για τα κοπάδια. Ο τόπος αποτελεί ακόμη πόλο έλξης για κυνήγι, κυρίως αγριογούρουνου.

Οι Λάκκοι (χείμαρροι) διαρρέονταν παλαιότερα από αρκετά νερά την περίοδο που είχε βροχές. Όσο υπήρχε νερό, υπήρχανν και αρκετά ψάρια που ανέβαιναν από τη Λαγκάβιτσα: πέστροφες, σμάρια, γκιόσες, τελάνια, κ.ά.

Το ψάρεμα στη Λαγκάβιτσα και στο Λάκκο αποτελούσε πάντα για τους κατοίκους του χωριού μια ευχάριστη ασχολία, αλλά και μέσο πορισμού τροφής στα παλιότερα χρόνια.

Στο ποτάμι το ψάρεμα γίνεται με πεζόβολο, με πόχα ή με καλάθα. Στο Λάκκο γινόταν με την καλάθα και με την πηρούνα. Επίσης, σε ορισμένα σημεία έφτιαχναν και σουλπιά.

Η επιδεξιότητα των κατοίκων του χωριού μας στο ψάρεμα ήταν κοινά αναγνωρίσιμη. Χαρακτηριστικό είναι το πιο κάτω απόσπασμα από το βιβλίο του Βασίλη Τσοπόκη « Και πάλι θ΄ ανταμώσουμε», που εκδόθηκε από την Ομοσπονδία Μουργκάνας το 1997:

« - ... αυτοί είναι φοβεροί και τρομεροί στο ψάρεμα. Αν δεν το΄ βλεπα με τα μάτια μου δεν θα το πίστευα. Πιάναν τις πέστροφες με τα χέρια, τις χάιδευαν στην αρχή και ώπα!  νάτη!

- Αυτό το ψάρεμα, Δονάτο, το κάνουν σχεδόν όλοι οι Τσαρακλίτες, είναι μοναδικοί....»

Πολλοί άνδρες του χωριού, από τα μέσα του 19ου αιώνα (1850 περίπου), ταξίδευαν στη Ρουμανία, στην πρωτεύουσά της το Βουκουρέστι. Εκεί άσκησαν για πολλά χρόνια το επάγγελμα του αρτοποιού και του σημιτοποιού. Εκείνα τα χρόνια, στην Αθήνα, δεν ήταν σχεδόν κανένας Τσαρακλίτης.

Το χωριό, με την παρακμή της παροικίας στο Βουκουρέστι μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μέχρι τη δεκαετία του 1950, πέρασε μια περίοδο στασιμότητας και δυσκολιών. Μετά το ΄50, οι περισσότεροι από τους κατοίκους που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Πρωτεύουσας, ασχολήθηκαν με το επάγγελμα του αρτοποιού!

Το χωριό σήμερα:

Σήμερα στο χωριό μένουν μόνιμα περίπου 20 κάτοικοι, κυρίως ηλικιωμένοι. Πολλοί - μόνιμοι κάτοικοι πια της Πρωτεύουσας - έχουν επισκευάσει τα γονικά σπίτια ή έχουν κτίσει νέα για να μπορούν να επισκέπτονται και να μένουν στο χωριό που αγαπούν, διατηρώντας έτσι τη συνέχεια της ζωής στην περιοχή.

Πολύ μεγάλη προσφορά στο χωριό αποτελούν τα έργα που έκανε η αείμνηστη Χριστοδούλα Κωτσιγιάννη - Παπακώστα (1923 - 2008). Το χωριό την ανακήρυξε Μεγάλη Ευεργέτιδα.

Από ιδιόχειρο σημείωμά της αντιγράφουμε: « ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ του Πατρός μου ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΩΤΣΙΓΙΑΝΝΗ έκανα στο αγαπημένο μας χωριό (ΤΣΑΡΑΚΛΙΜΑΝΙ - ΚΑΛΛΙΘΕΑ) τις μεγάλες δωρεές τον ΞΕΝΩΝΑ, την ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, το ΚΤΗΣΙΜΟ του ΝΕΟΥ ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΟΥ με το υπέροχο ΡΟΛΟΪ που ομορφαίνει περισσότερο την πλατεία του χωριού μας!».

Επίσης, με δωρεές άλλων χωριανών έγιναν μια σειρά από έργα όπως το κιόσκι και το συντριβάνι στην κεντρική πλατεία, η Παιδική Χαρά και το Μνημείο Πεσόντων στους πολέμους.

Όποιος θέλει να επισκεφθεί το χωριό αλλά και την υπόλοιπη περιοχή της Μουργκάνας μπορεί:

* να διαμείνει στον Ξενώνα «Φιλοξενία» που προσφέρει σύγχρονες ανέσεις και τη ζεστή, παραδοσιακή φιλοξενία του τόπου μας

* να γευθεί τα παραδοσιακά φαγητά, να απολαύσει τον καφέ και το τσίπουρο στο «Στέκι», καφενείο - εστιατόριο - μπακάλικο, που λειτουργεί στο ισόγειο του Πολιτιστικού Κέντρου, στην πλατεία.

Εκδηλώσεις στο χωριό:

* Πανηγύρι στις 18 Αυγούστου στην κεντρική πλατεία

* Διήμερο πανηγύρι στις 7 & 8 Σεπτεμβρίου με παραδοσιακό γιαχνί στις 7/9 το βράδυ και εορτασμό στην Παναγία Μαντέλου στις 8/9

* Εορτασμός του ξωκλησιού του Αϊ Βασίλη τη Δεύτερη ημέρα του Πάσχα

* Γιορτή της «φασολάδας» τον Φεβρουάριο

* Γιορτή της «πέστροφας» τον Ιούνιο

www.romiazirou.blogspot.gr