Θα μείνουν τρία Ταμεία κύριας ασφάλισης και ένα επικουρικό. Εξίσωση προϋποθέσεων συνταξιοδότησης και παροχών προς τα κάτω φέρνει το νέο Ασφαλιστικό

Τρία ταμεία κύριας ασφάλισης (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ και ΟΓΑ) με ταυτόχρονη ενοποίηση όρων και προϋποθέσεων συνταξιοδότησης έτσι ώστε να οδηγηθούμε στην καθιέρωση ενιαίων όρων ασφάλισης για όλους περιλαμβάνει η νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση την οποία πρόκειται να φέρει η κυβέρνηση στη Βουλή για ψήφιση εντός του ερχομένου φθινοπώρου.

Το περιεχόμενο της αναλογιστικής μελέτης του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Μελετών (ΚΕΠΕ), το οποίο αποκάλυψε «Το Βήμα της Κυριακής» (20.7.2014), είναι καταλυτικό για τους τομείς στους οποίους θα πρέπει να στραφεί ο νομοθέτης εν όψει των νέων ασφαλιστικών ρυθμίσεων.  

Η μελέτη την οποία παρήγγειλε το υπουργείο Εργασίας διαπιστώνει «κατακερματισμό και διοικητική πολυδιάσπαση των Ταμείων αλλά και "εσωτερική Βαβέλ" παροχών». Ταυτοχρόνως χαρακτηρίζει «επιφανειακές, πρόχειρες, αναποτελεσματικές και δημοσιονομικά επιβλαβείς» τις ως τώρα ενοποιήσεις Ταμείων χρησιμοποιώντας τον ενδεικτικό χαρακτηρισμό   «πρόκειται για ενοποιήσεις θυρωρείων και όχι των υπηρεσιών».

Δικαιολογώντας τις απόψεις αυτές η μελέτη σημειώνει ότι ως τώρα έγιναν «επιφανειακές ενοποιήσεις» μετά τις οποίες διατηρούνταν «διαφορετικά λογιστήρια», «μη συμβατά  πληροφοριακά συστήματα», ακόμη και η δυνατότητα «επιλογής παροχών» με το παλαιό ή το νέο σύστημα.

Την ίδια ώρα η μελέτη διαπιστώνει «πολυνομία και διαφορετικότητα και στις παροχές», καθώς καταγράφονται «επιδόματα  πολλών ταχυτήτων ακόμη και εντός του ίδιου Ταμείου».

«Το κύριο βάρος της μεταρρύθμισης θα πέσει στη διοικητική ενοποίηση των Ταμείων» σημειώνει προς «Το Βήμα» ο υπουργός Εργασίας κ. Ι. Βρούτσης, ωστόσο δεν αποκλείει να υπάρξει και ενοποίηση όρων ασφάλισης και παροχών.  

Σύμφωνα με πληροφορίες, το νέο ασφαλιστικό τοπίο περιλαμβάνει τρία μεγάλα ταμεία: το ΙΚΑ (ταμείο μισθωτών), τον ΟΑΕΕ (ταμείο αυτοαπασχολουμένων) και τον ΟΓΑ (ταμείο αγροτών), ενώ για ένα διάστημα θα διατηρηθεί ως αυτόνομο το ΝΑΤ (ναυτικών). Προς τον ΟΑΕΕ οδεύει το ΕΤΑΑ (γιατροί, μηχανικοί, δικηγόροι), ενώ πιθανότητα στο ΙΚΑ θα ενταχθεί το ταμείο Τύπου (ΕΤΑΠ ΜΜΕ), παρότι υπάρχουν και απόψεις για ενοποίησή του με τον ΟΑΕΕ.

Μάλιστα στις προτάσεις περιλαμβάνεται και η ενσωμάτωση στο ΙΚΑ, ως ειδικών λογαριασμών, όλων των αντίστοιχων ταμείων επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας των μισθωτών. Οι ενοποιήσεις θα ολοκληρωθούν σε τρία στάδια.

Το πρώτο βήμα θα αφορά τη διοικητική αναδιοργάνωση των τριών ταμείων ΙΚΑ, ΟΑΕΕ και ΟΓΑ. Στόχος της εσωτερικής ενοποίησης είναι κυρίως διάφοροι κλάδοι ασφάλισης του ΙΚΑ όπου υπάρχει πολυκερματισμός. Αυτό θα επιφέρει αλλαγές και στους όρους ασφάλισης. Με την ολοκλήρωση των αλλαγών στο ΙΚΑ θα ασφαλίζονται όλοι όσοι απασχολούνται με σχέση μισθωτής εργασίας - σε δημόσιο, ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Το δεύτερο βήμα προβλέπει την απορρόφηση των φορέων επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας. Με βάση τον σχεδιασμό στο ΙΚΑ θα ενταχθούν η επικουρική ασφάλιση και η πρόνοια των μισθωτών, ενώ θα δημιουργηθούν χωριστοί και απολύτως διακριτοί κλάδοι στο εσωτερικό και των υπολοίπων μεγάλων Ταμείων. Με τον τρόπο αυτόν το ΙΚΑ - που θα μετεξελιχθεί σε φορέα όλων των μισθωτών - θα έχει τρεις κλάδους: για την κύρια σύνταξη, για την επικουρική και για το εφάπαξ.

Τέλος, ακολουθεί η δημιουργία ενός Εθνικού Φορέα Απονομής Σύνταξης που θα καλύπτει όλα τα Ταμεία. Στον φορέα αυτόν θα υπαχθούν όλα τα Ταμεία. Με την ηλεκτρονική καταγραφή όλων των ενσήμων και την «ψηφιοποίηση» των λογαριασμών ασφάλισης αναμένεται να επιταχυνθεί η διαδικασία έκδοσης της συνταξιοδοτικής απόφασης. Προς την κατεύθυνση αυτή βοηθά και ο ενιαίος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων που θα ισχύσει από 1ης Ιανουαρίου 2015 (νόμος Λοβέρδου - Κουτρουμάνη).

Ενιαίες παροχές

Τις διοικητικές ενοποιήσεις Ταμείων θα ακολουθήσουν ενοποιήσεις  παροχών. Στον σχεδιασμό περιλαμβάνεται η καθιέρωση ενιαίων εισφορών αλλά και ενιαίων παροχών στο σύνολο των ασφαλισμένων, είτε απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα είτε σε ΔΕΚΟ, τράπεζα ή σε επιχειρήσεις του δημόσιου τομέα. Δηλαδή, συζητείται η κατάργηση των ειδικών διατάξεων που διατηρούνταν μετά την ένταξη π.χ. των ειδικών ταμείων στο ΙΚΑ και προέβλεπαν διαφορετικές εισφορές και διαφορετικές παροχές.

Στόχος είναι η καθιέρωση ενιαίων εισφορών και παροχών για όλους τους ασφαλισμένους, ωστόσο θεωρείται βέβαιον ότι η «ενιαιοποίηση» όλων αυτών θα γίνει επί τα χείρω, δηλαδή με την εξομοίωση των υψηλότερων παροχών με τις χαμηλότερες.

Τέλος, τα σενάρια μέτρων που εξετάζονται περιλαμβάνουν και την πλήρη κατάργηση όλων των συνταξιοδοτήσεων για ηλικίες κάτω των 62 ετών. Σε αυτή την περίπτωση θα αυξηθούν άμεσα τα όρια ηλικίας που ισχύουν σήμερα για τη συνταξιοδότηση σε Δημόσιο και ΔΕΚΟ αλλά και θα καταργηθούν όλες οι ευνοϊκές διατάξεις που παραμένουν σε ισχύ στο ΙΚΑ για τις μητέρες με ανήλικα παιδιά.

Ενστολοι. «Θέλετε εφάπαξ, κάντε δικό σας επικουρικό ταμείο»

Τη δυνατότητα να συστήσουν δικά τους Ταμεία για το εφάπαξ δίνει η κυβέρνηση στους ενστόλους (αστυνομικούς, λιμενικούς, πυροσβέστες, στρατιωτικούς) ύστερα από την απόφαση να ενταχθούν τα υφιστάμενα Ταμεία στο ΕΤΕΑ. Η απόφαση αυτή οδηγεί αναπόφευκτα σε περικοπές του εφάπαξ λόγω της εφαρμογής της αρχής του μηδενικού ελλείμματος και της βιωσιμότητας του ενιαίου επικουρικού ταμείου. Με ειδική διάταξη που ολοκλήρωσε την Παρασκευή το βράδυ το υπουργείο Εργασίας και θα συμπεριληφθεί στο πολυνομοσχέδιο, προβλέπεται ότι οι παραπάνω κλάδοι μπορούν να συστήσουν δικά τους Ταμεία που θα λειτουργούν με τη μορφή νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου και να φύγουν από την ομπρέλα του Δημοσίου.

Προφανώς η κυβέρνηση δίνει τη διέξοδο αυτή στους ενστόλους για να αποφύγουν το μειωμένο εφάπαξ καθώς με το πολυνομοσχέδιο θα καταργηθεί σειρά φόρων υπέρ τρίτων που αποτελούσαν βασικό πόρο για τα υπάρχοντα επικουρικά.

Απώλειες πόρων 470 εκατομμυρίων ευρώ

Επανάκριση όλων των κοινωνικών πόρων (φόρων υπέρ τρίτων) που χρηματοδοτούν ως σήμερα το ασφαλιστικό σύστημα και κατάργηση δεκάδων εξ αυτών από 1ης Ιανουαρίου 2015 προβλέπει το νομοσχέδιο.

Πρόκειται για μια μακρά λίστα επιβαρύνσεων των καταναλωτών οι οποίες στη συντριπτική τους πλειονότητα δεν έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα για τον ίδιο αλλά χρηματοδοτούν κάποιο ασφαλιστικό ταμείο.

Η κατάργηση των κοινωνικών πόρων θα σημάνει νέο «χρηματοδοτικό κενό» για το ασφαλιστικό σύστημα, το οποίο δεν έχει ξεκαθαριστεί πώς θα καλυφθεί. Οι απώλειες εσόδων προσδιορίζονται σε 470 εκατ. ευρώ ετησίως και κυρίως πλήττονται επικουρικά, μετοχικά ταμεία και οι φορείς πρόνοιας (π.χ., δικηγόρων, μηχανικών, ενστόλων, αρτοποιών, χημικών κ.ά.).

Ορισμένοι από τους φόρους που θα καταργηθούν είναι:

Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ). Εσοδα του ΤΕΑΔΥ από συμμετοχή του ΟΤΕ σε ποσοστό 2/5 για παροχή συντάξεων του Ειδικού Λογαριασμού Πρόνοιας Φυματικού Προσωπικού.

ΕΤΑΑ - Τομέας Πρόνοιας Δικηγόρων Αθηνών. Ποινικά έσοδα. Το 0,85% από τα ποσά των επιβαλλομένων σε χρήμα ποινών.

Τομέας Πρόνοιας Δικηγόρων Αθηνών. Σε οποιαδήποτε δημοσίευση-τροποποίηση καταστατικού εταιρείας καταβάλλεται εισφορά υπέρ του τομέα.

Τομέας Πρόνοιας προσωπικού εταιρειών τσιμέντου. Η εισφορά 2% στην τιμή πώλησης τσιμέντου.

Τομέας Πρόνοιας Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων. Η κράτηση 2% στα ενοίκια δήμων και δημοτικών ιδρυμάτων και σε έργα.

www.tovima.gr