Ανομίες... πανεπιστημιακού επιπέδου.

Αναγκαζόμαστε να μιλάμε για δια - γ - νοούμενους κι όχι για διανοούμενους.

Το αρχαιότερο επάγγελμα στην πορεία του ανθρώπινου γένους είναι αυτό που συνδέεται με τη μετάδοση των εμπειριών, την υπόσχεση για το διαρκώς καλύτερο. Γι' αυτό η δύναμη της πείρας, του πικρότερου δηλαδή τρόπου ενέργειας του ανθρώπου, σύμφωνα με τον Κομφούκιο, αποτελεί παράγοντα ώθησης του ανθρώπου. Εξάλλου η αρχική γνώση, η πείρα, ως ο καρπός, από τη μία της σκληρής πάλης του ανθρώπου με τα στοιχεία της φύσης και από την άλλη της προσπάθειας διαφύλαξης των εμπειρικών κεκτημένων, εκφράστηκε είτε ως παράσταση στα σπήλαια, είτε ως όρχηση και ρυθμός, είτε ως διαδικασία παραγωγής αγαθών, είτε - πολύ αργότερα - ως γλώσσα, που αποτελεί προϊόν του λόγου.

Πέρασαν εκατομμύρια χρόνια και ο άνθρωπος, σε μία μεγαλειώδη πορεία, απαλλάχτηκε από τους κυνόδοντες, από το πυκνό τρίχωμα από την ανάγκη χρησιμοποίησης και των τεσσάρων άκρων για να κινείται, κι έφτασε στη μεγαλύτερη κατάκτηση, την άρθρωση του λόγου. Χωρίς γλώσσα η μοίρα του ανθρώπου θα ήταν ίδια μ' αυτή των άλογων όντων, των ζώων. Έτσι από τον πρωτόγονο, ηλικιακά, σοφό περάσαμε στον μάγο, τον γόη, τον μύστη, τα ιερατεία, τις λαμπρές στιγμές της ελεύθερης σκέψης στην αρχαία Ελλάδα, στον έλεγχο της γνώσης από τις σκοτεινές εκκλησιαστικές δομές της Ευρώπης και σήμερα στο κατεστημένο της γνώσης. 

Λέγεται ότι η μέγιστη των εξουσιών είναι η πνευματική. Παρόλο που το γλυκόν της μεταβολής αφήνει υποσχέσεις δυστυχώς, χαρακτηρολογικά και ηθικά, ο άνθρωπος δεν εξελίχθηκε όσο υλικοτεχνικά. Ενώ πολλαπλασίασε τις γνώσεις του και έφτασε σε καταπληκτικά επιτεύγματα, τεχνικά, τεχνολογικά και επιστημονικά, ο ίδιος παραμένει σκληρός, βίαιος, ανάλγητος και εγωπαθής. Μεγαλειώδης η πορεία του ανθρώπου αλλά το εποικοδόμημα σαθρό. Από την σαθρότητα αυτή δεν μπόρεσε να ξεφύγει ούτε το κατεστημένο της γνώσης, ούτε βέβαια και το σύγχρονο Πανεπιστημιακό κατεστημένο της Ελλάδας. Το κατεστημένο αυτό, λοιπόν, με την τεράστια ερειστική του προσφορά στην οικονομική και επομένως την πολιτική και την κοινωνική εξουσία, λειτουργεί στη βάση κανόνων που χαλκεύτηκαν από τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς, ανά τους αιώνες, στην προσπάθεια διαχείρισης και ιδιοποίησης των κοινωνικών αγαθών. Μεθοδεύσεις ίντριγκες, διαβολές, σκόπιμη προβολή, αποδόμηση ικανών πανεστημιακών, βόλεμα, προώθηση ημετέρων, και τόσα άλλα στους ιερούς χώρους των Μουσών (!).

«Αν είχα μείνει στην Ελλάδα δεν θα γινόμουν ούτε βοηθός .» ισχυρίστηκε η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, Πρύτανης στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Σίγουρα η τοποθέτηση αυτή αφορά στο πανεπιστημιακό κατεστημένο. Οι Έλληνες δεν είναι ούτε πιο έξυπνοι, ούτε πιο ικανοί από τους άλλους, όμως, μπορούν και αυτοί να πετύχουν. Αυτοί οι χαρακτηρισμοί εκπορεύονται από τα σύνδρομα της αποκλειστικότητας. Η επιτυχία δεν είναι μόνο ζήτημα οξύνοιας και ατομικών καταβολών. Κυρίως είναι το αποτέλεσμα των συνθηκών για εργασία και έρευνα και της υπέρβασης αγκυλώσεων, όπως αυτής της επιλογής του ενός και μοναδικού συγγράμματος. Έτσι πολλοί εμβριθείς επιστήμονες, αηδιάζοντας πολλές φορές καταφεύγουν στο εξωτερικό, τα καταφέρνουν περίφημα και γίνονται εκτός από αξιόλογοι επιστήμονες και σημαντικοί πρεσβευτές της χώρας. Και στην Ελλάδα, βέβαια, υπάρχουν αρκετοί αξιόλογοι πανεπιστημιακοί, εμβληματικές προσωπικότητες, άοκνοι εργάτες στο χώρο της έρευνας και της γνώσης και κυρίως άφθαρτοι άνθρωποι.

Είναι δεδομένο ότι η επιπολάζουσα σήψη αγγίζει και το χώρο των πανεπιστημιακών. Εδώ, όμως, δεν υπάρχουν δικαιολογίες. Οι τιμονιέρηδες ορίζουν την πορεία της ομάδας. Δεν είναι σίγουρα όλοι οι πανεπιστημιακοί διαπλεκόμενοι. Οι γενικεύσεις δεν κρύβουν μόνο τον κίνδυνο της αδικίας, αλλά και τον κίνδυνο της υπερεκτίμησης για κάποιους. Όμως δεν είναι κι όλοι οι πανεπιστημιακοί αξιόλογοι. Δυστυχώς είναι πάρα πολλοί οι ανάξιοι. Η πρώτη στρέβλωση στο χώρο της ανώτερης και ανώτατης παιδείας είναι ο διογκούμενος, με μορφή γεωμετρικής προόδου αριθμός πανεπιστημιακών. Ίσως, αναλογικά, να είμαστε η πρώτη χώρα σε πανεπιστημιακούς. Όμως είμαστε και ουραγοί στο χώρο της έρευνας και της παραγωγής γνώσης! Το ζητούμενο είναι η ποιότητα των πανεπιστημιακών. Αναγκαζόμαστε να μιλάμε για δια - γ - νοούμενους κι όχι για διανοούμενους.

Πριν δύο χρόνια καταγγέλθηκε ότι στο πανεπιστήμιο της Πελοποννήσου 13 ή 15 πανεπιστημιακοί ήταν συγγενείς εξ αίματος και εξ αγχιστείας. Ο παπικός νεποτισμός στο μεγαλείο του. Έτσι, αδελφοί, παιδιά, γαμπροί  γίνονται πανεπιστημιακοί «ελέω πατρός και μητρός και των διαπλεκομένων απάντων .». Κι όλα αυτά με τα εχέγγυα των ψευτοσεμιναρίων, των έτοιμων διατριβών και της καλής μαρτυρίας !!! Θα μπορούσε να μιλήσει κάποιος για πολλά απαράδεκτα και ύποπτα. Να μιλήσει για προγράμματα που δεν έγιναν ποτέ, για έρευνες με τις οποίες γέμισαν οι τσέπες κάποιων επιτήδειων, για καταχρήσεις, για τη βιομηχανία των μεταπτυχιακών, για ακαδημαϊκούς με πρωτεϊκές ιδιότητες, για αγοραία αντίληψη και για ατελείωτη σύμβαση, για διατριβές κατά παραγγελία κ.α. Είναι δυνατόν να θεωρηθούν πανεπιστημιακοί και περισσότερο δάσκαλοι οι «δια - κοσμούντες» τα τηλεπαράθυρα και οι θυμίζοντες τα κάδρα της Μαρίας της Πενταγιώτισσας που κοσμούσαν τους τοίχους των σπιτιών στην αμέσως μετά το 1821 εποχή; Αυτοί που, με τη συμβολή των κομψευόμενων τηλεπαρουσιαστών, αναπαράγουν τη σκόπιμη τρομολαγνία;

Το τραγικό είναι ότι οι προφέσορες, με τις περγαμηνές και τις ατσαλάκωτες τηβέννους δικών επιμηθέως, μας «φωτίζουν» με τις θεωρίες τους για την πραγματικότητα που βιώνουμε. Οι ταγοί, όμως, ποτέ δεν λειτουργούν ως επιμηθείς. Οι ταγοί κινούνται από τον Προμηθεϊκό οίστρο. Είναι αυτοί που χαράσσουν την εποχή της και είναι υπεύθυνοι για όσα έπραξαν και όσο δεν έπραξαν. Το έλλειμμα της πνευματικής ηγεσίας - δεν θεωρούνται κατ΄ανάγκην πνευματικοί ηγέτες οι πανεπιστημιακοί - επιβεβαιώνεται από την καταφυγή τους στα μονοπάτια του αναχωρητισμού. Ο πνευματικός άνθρωπος δεν δικαιούται να επιδιώκει τη μοναξιά της ατομικής επιλογής. Γιατί ο σεβασμός χτίζεται από τις συνιστώσες της κοινωνικής μας παρουσίας και της πολιτείας μας και αποτελεί την απόληξη της κοινωνικής αποδοχής. Δυστυχώς οι σύγχρονοι σοφοί - εκείνες οι περίφημες επιτροπές σοφών δεν μπόρεσαν να μας σώσουν - αναλώθηκαν και αναλώνονται στην προσμέτρηση ωφελειών από την οποιαδήποτε παρουσία τους. Αντί να βοηθήσουν τον απλό άνθρωπο, φωτίζοντας το χώρο, φρόντισαν να λειτουργούν κάτω από το πέπλον της σκοτοδίνης και να κινούνται στην αχλύ του προσδοκώμενου της οικονομικής καταξίωσης. Είναι αυτοί που κατείχαν και κατέχουν πέντε με έξι χρυσοφόρες θέσεις δηλαδή οι πανεπιστημιακοί, οι ειδικοί σύμβουλοι, οι νομικοί σύμβουλοι, οι πρόεδροι και οι ιθύνοντες οργανισμών και ιδρυμάτων, οι υπεύθυνοι προγραμμάτων οι . οι . οι . Προπάντων είναι αυτοί που διαγκωνίζονται στις αίθουσες παρουσίασης βιβλίων, χειροκροτώντας τους επίδοξους «συγγραφείς» πολιτικούς δημοσιογράφους, οικονομολόγους που προσπάθησαν να μας σώσουν με «έργα» ευτελέστατης αξίας.

Αλήθεια, γιατί με την αποδόμηση των πολιτικών και του πολιτικού συστήματος περιορίστηκε στο ελάχιστο η συγγραφή «μανιφέστων» για την πολιτική και τις εξελίξεις; Ευτυχώς βέβαια που απαλλαχτήκαμε από τους Κειτούκειτους της οικονομικής σκέψης και τους αρλεκίνους της πολιτικής ανάλυσης και καλύτερα να μην ξαναγραφεί τέτοιο βιβλίο γιατί αυτό που σήμερα φαίνεται ανεκτό αύριο θα αποτελέσει το κόκκινο πανί για τον χειμαζόμενο λαό. 

Το χρέος των πνευματικών ανθρώπων είναι χρέος συνείδησης και αυτοσυνείδησης. Είναι η ευθύνη για την έξοδο από τη σύγχυση που σκιάζει κάθε προοπτική ξαστεριάς στο πλαίσιο της ελληνικής πραγματικότητας. Η ξαστεριά όμως και το φως συνάδουν με τις αρχές της εντιμότητας, της καθαρότητας, της κοινωνικής αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς. Η έννοια του πνευματικού ανθρώπου είναι έννοια με σύνθετο περιεχόμενο. Πνευματικός άνθρωπος είναι εκείνος που καταξιώνεται με την αξία και τη ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑ της πνευματικής του παραγωγής και ταυτόχρονα αυτός που αρθρώνοντας πολιτικό και κοινωνικό λόγο, ξυπνά τις συνειδήσεις, δημιουργεί συνειδήσεις και ορίζει την κοινωνική πορεία.

Του Σπύρου Μπεκιάρη 

www.periodista.gr