Πανηγύρι χωρίς χορό, εικονοστάσι χωρίς εικόνισμα

Γράφει ο Χρήστος Α. Τούμπουρος

-Άιντε καλή αντάμωση στο πανηγύρ’ του χωριού. Εκεί θα τα πούμε.

Αυτό άκουγες από τους χωριανούς, τους συντοπίτες, τους πατριώτες σε κάθε συνάντηση στην πρωτεύουσα. Το πανηγύρι του Άι Λιος, της Αγίας Παρασκευής, της Παναγίας και πάει λέγοντας. Και δεν λέγαμε τίποτε άλλο παρά μόνο ποιοι πρόκειται να πάνε, ποιος και πώς θα διοργανώσει το πανηγύρι, «ποια λαλούτα θα φέρει». Σημείο αναφοράς. Τα πάντα γύρω από το πανηγύρι. Περιστροφή ολόκληρη και επί τόπου η σκέψη. Το πανηγύρι μας!

Θυμάμαι ο παππούς μου -μαραγκός ήταν- με πόση επιμέλεια έφτιαχνε τους πάγκους και τα τραπέζια για το πανηγύρι. «Θα κάτσει τόσος κόσμος. Πρέπει να τα προσέξουμε», ήταν μόνιμα τα λόγια του. Και η γιαγιά μου σταυροκοπιόταν. «Χριστός κι Απόστολος. Πάλι τα χάλασαν. Αρκούδες κάθονταν απάνω. Τι πράμα κι αυτό. Αμπήδαγαν πάνω στα τραπέζια;»

Φαίνεται πως οι ιθύνοντες έδωσαν οριστικά την απάντηση στη γιαγιά. «Πανηγύρι χωρίς χορό». Έτσι επιβάλλεται. Και «τα σκυλιά δεμένα». Κι ένας καλόπιστος που έχει μια κάποια σχέση με τα πανηγύρια, θα πει πως ή μας κλείνουν το μάτι και μας λένε «τυπικά απαγορεύεται ο χορός, αλλά εσείς δώστε του να καταλάβει στο αμπήδημα» ή είναι παντελώς άσχετοι -Αριστείς εξ Εσπερίας προερχόμενοι- και δεν γνωρίζουν ποσώς την οποιαδήποτε πανηγυριάτικη συμπεριφορά.

Αν το άκουγε αυτό η γιαγιά, να τι θα έλεγε: «Δεν γίνεται πανηγύρι χωρίς χορό. Βγαίνει το κούτσκο χωρίς να δουλέψει ο οργωτής και να ποτίσει το χωράφι; Δε βγαίνει». Άμα το φις δεν μπει στην πρίζα δεν μεταφέρεται ο ηλεκτρισμός. Αλλά μάλλον θα πρόκειται για την περίπτωση της «ατομικής ευθύνης». «Μακριά από μας κι όπου θέλει ας μπει».

Ένα είναι σίγουρο. Καθιστοί μόνο στα μνημόσυνα. Το πανηγύρι είναι γιορτάσιο! Και οι γιορτές δεν είναι μνημόσυνα.

Και είναι αλήθεια πως τα πανηγύρια μας γίνονται «μνημονικά ξωκλήσια», αφού σ’ αυτά -με χορό και με τραγούδι- αποτυπώνονται ο καημός, η ψυχή, τα βάσανα, η φτώχεια, ο αγώνας, η προκοπή, οι σχέσεις, οι χαρές και οι λύπες… Κι όλα αυτά συνυπάρχουν μαζί με την ηπειρώτικη ψυχή και συμφύρονται σε μια μαγική σκηνή με πρωταγωνιστές όλους και μάγους τους μουσικούς μας, που απλόχερα, όλο το βράδυ μας κερνούν τη μουσική τους, φωτίζοντας κάθε κρυφή κι αθέατη γωνιά της παραδοσιακής ηπειρώτικης πανδαισίας. Χίλιων λογιών μουσικές, χίλιων εικόνων πινελιές.

Δεν καταλαβαίνετε το νόημα του πανηγυριού.

Μην το αλώνεται με τέτοια…

«Πανηγύρι χωρίς χορό είναι τσαντίλα χωρίς τυρί». Τώρα είναι κάτι χειρότερο. «Τυρί τομάρι από λύκο».

Χρήστος Α. Τούμπουρος