Ο
Σπύρος Μελετζής (20 Ιανουαρίου 1906 - 14 Νοεμβρίου 2003) ήταν
Έλληνας φωτογράφος, γεννημένος στο χωριό Άγιοι Θεόδωροι Ίμβρου. Θεωρείται ο κατ'
εξοχήν φωτογράφος της Εθνικής Αντίστασης 1940-1944. Ο Μελετζής ήταν πρωτότοκος
γιος (από έξι αδέλφια) του Μενελάου Μελετζή και της Καλλιόπης Γιαννάκη. Ο
πατέρας του Μελετζή ήταν φτωχός - ντενεκετζής στο επάγγελμα ενώ η μητέρα του δεν
είχε φοιτήσει σε σχολείο. Ο Μελετζής παρακολούθησε το σχολαρχείο και η
οικογένειά του τον προόριζε για δεσπότη. Όμως επειδή ο πατέρας του Μελετζή
πεθαίνει από επιδημία γρίπης το 1919, σε ηλικία 13 χρονών αναγκάζεται να
βιοποριστεί.
Σε ηλικία 17
ετών, το 1923 (Συνθήκη της Λωζάνης - παραχώρησης της Ίμβρου στους Τούρκους)
έφυγε για την Αλεξανδρούπολη όπου εργάστηκε αρχικά ως υπάλληλος σε
υφασματοπωλείο και αργότερα στον φωτογραφείο του Αλέξανδρου Παναγιώτου (ο οποίος
ήταν συγγενής του Μελετζή). Σταθμός στην φωτογραφική του καριέρα αποτέλεσε η
φωτογραφία του με τα καΐκια στην παραλία της Αλεξανδρούπολης για την οποία
κέρδισε το πρώτο βραβείο στην έκθεση της Θεσσαλονίκης το 1924. Το 1927
εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.
Στην τέχνη
της φωτογραφίας μυήθηκε από άξιους δασκάλους, καλλιτέχνες με υψηλή αισθητική,
γνώσεις και πείρα του σκοτεινού θαλάμου, όπως ο φωτογράφος των ανακτόρων Μπούκας
και ο Γεραλής. Δεν ήταν όμως φτιαγμένος για τον κλειστό χώρο του στούντιο,
γι΄αυτό η πρώτη φωτογραφική επαφή του με τη φύση και ειδικά την ηπειρώτικη γη,
καθόρισε και τη μελλοντική πορεία της δουλειάς του.
Μετά από
περιοδεία και φωτογράφηση 22 μηνών έκανε στα Ιωάννινα, το 1938, την πρώτη του
έκθεση με θέμα τη φύση αυτή της Ηπείρου. Η έκθεση αυτή μεταφέρθηκε και στην
Αθήνα, εντυπωσιάζοντας και αποσπώντας επαινετικές κριτικές. Το 1939 φωτογράφισε
την Κεφαλλονιά. Στην περίοδο της γερμανικής κατοχής, ο φακός του κατέγραψε την
Αντίσταση του ελληνικού λαού. Ο Μελετζής έγινε ο επίσημος φωτογράφος του έπους
του λαϊκου ξεσηκωμού. Οι καταπληκτικές του φωτογραφίες αποτυπώνουν με δραματικό
τρόπο το έπος, τα όνειρα και την ελπίδα του ελληνικού λαού σε μια σκοτεινή
σελίδα της παγκόσμιας ιστορίας.
Θυμάται ο
ίδιος:
« Εγώ ήμουν
ένας καλλιτέχνης φωτογράφος [.] που τότε δεν είχα
συνειδητοποιήσει
ότι θα
"έγραφα" με το φακό μου ιστορία [.] και μια μέρα οι φωτογραφίες μου
αυτές
θα ήταν τα πιο αδιάψευστα, τα πιο αληθινά ντοκουμέντα
που θα φανέρωναν [.] όλη
αυτή τη
δράση και τη δημιουργική πνοή που πραγματοποιούνταν σε όλους
τους
τομείς και σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής στην Ελεύθερη
Ελλάδα .»
«Νομίζω ότι
ο Τιτάνιος αγώνας που έκανε ο Ελληνικός λαός για τη λευτεριά
του
βρήκε ανταπόκριση από το φακό μου [.] Γράφαμε ο καθένας με τον τρόπο του, μια
ιστορία
συγκλονιστική του καιρού μας.»
Ένα φωτοαφιέρωμα στον
Πόλεμο του 1940 με το φακό του Λάζαρου
Ακκερμανίδη, καθώς και στην Κατοχή και
στην Αντίσταση ενάντια στους Γερμανούς κατακτητές, με το φακό του Σπύρου
Μελετζή.
Ελληνοϊταλικός Πόλεμος
 |
| Στα Αλβανικά
Βουνά |
 |
| Ιταλοί
αιχμάλωτοι |
 |
| Ιταλικά λάφυρα. Οι Έλληνες στρατιώτες
πανηγυρίζουν |
Κατοχή
 |
| Κατοχή
Πείνα |
 |
| Πείνα Στο
Δρόμο |
 |
| Στα καροτσάκια οι
πεθαμένοι |
 |
| .. Στο
νεκροταφείο |
 |
| Από το νεκροτομείο
... |
Αντίσταση
 |
| Κλαρίτης στον
Όλυμπο |
 |
| Ο καπετάνιος Μακεδόνας (πρώτος
δεξιά) με τους συναγωνιστές |
 |
| Κλαρίτες στη
Ρουμέλη |
 |
| Αετός στη
Ρούμελη |
 |
| Κλαρίτης στα
Άγραφα |
 |
| Ο Μπάρμπας
Τσεκούρας |
 |
| Αντάρτες στο Ψάρι
Πελοποννήσου |
 |
| Τριφυλία. Ο διοικητής
Παπαδόπουλος με το επιτελείο του |
 |
| Αρκαδία. Η αντάρτισσα
Αννέτα |
 |
| Στο Ξάγναντο. Μάνα και
γιος |
 |
Πρώτο σαμποτάζ στο Μοριά.
Ανατίναξη γέφυρας στο Ίσαρι.
Οι Γερμανοί
ποζάρουν |
 |
| Η καταστροφή του
Δίστομου |
 |
| Εκτέλεση πατριωτών στη
γκρεμισμένη γέφυρα του Γοργοπόταμου |
 |
| Κατοχή. Γυναίκες στις
κρεμάλες |
 |
| Οι κρεμασμένοι της
Φλώρινας |
 |
| Το καμένο
Καρπενήσι |
 |
| Ευρυτανία. Στην κορυφογραμμή του
βουνού Ζαχαράκι |
 |
| Βίνιανη. πρώτη πρωτεύουσα της
ελεύθερης Ελλάδας |
 |
| Εξάωρη πορεία για να τραφούν οι
αντάρτες |
 |
| Αντάρτικη
μπουγάδα |
 |
| Στην έδρα της Π.Ε.Ε.Α. Μετά από
μια συγκέντρωση στελεχών |
 |
| Μιλάει ο Μιλτιάδης
Πορφυρογένης |
 |
| Επιμελητεία του Αντάρτη
(Ε.Τ.Α) |
 |
| Τυπογραφείο στην Ελεύθερη
Ελλάδα |
Δείτε και τα φωτοαφιερώματα
στην Αντίσταση
www.romiazirou.blogspot.gr
1 σχόλιο:
Η φωτογραφία του απαγχονισμού των γυναικών Τοπ΄λαη (μάνα & κόρη) κια της Φιλ. καλαβρού στα Κάτω Λεχώνια Βόλου στις 7-7-1944 μάλλον δεν είναι του Μελετζή. Δεν είναι εξακριβωμένο ποιου ακριβώς είναι.
Δημοσίευση σχολίου