Απόκρημνα, απροσκύνητα, επιβλητικά, τα βουνά
των Τζουμέρκων θα σας συνεπάρουν με το παρουσιαστικό τους, θα σας γοητεύσουν με
την αχαλίνωτη φύση τους, θα σας κερδίσουν με τον πολιτισμό και τους ανθρώπους
τους...
Ψηλότερη κορφή των Τζουμέρκων είναι το Καταφίδι
(2.393 μ.) που ορθώνεται πάνω από το χωριό Καταρράκτης, ενώ της Κακαρδίτσας (που
σημειωτέον είναι ξεχωριστό βουνό) η ψηλότερη κορφή αγγίζει τα 2.429 μ. και
διακρίνεται ανατολικά από το χωριό Μελισσουργοί.
Πάντως, σήμερα, λέγοντας Αθαμανικά Ορη εννοούμε
το σύμπλεγμα των Τζουμέρκων μαζί με την Κακαρδίτσα. Ο ορεινός αυτός όγκος
διοικητικά μοιράζεται ανάμεσα στους Νομούς Αρτας, Ιωαννίνων και Τρικάλων.
Ο δρόμος έχει πρόσφατα ασφαλτοστρωθεί και συνδέει
μεταξύ τους τα χωριά του Ασπροπόταμου με αυτά των Τζουμέρκων. Ωστόσο, οι στροφές
είναι πάρα πολλές, ενώ λόγω υψομέτρου το χιόνι και ο πάγος καραδοκούν ακόμη και
τον Μάιο.
Η Πράμαντα αραδιάζει τα αρχοντόσπιτά της σε ύψος
850 μ. στα ριζά της επιβλητικής κορφής Στρογγούλα (2.107 μ.). Οι πρώτοι
οικιστικοί πυρήνες πιθανόν να δημιουργήθηκαν κατά τον 15ο αιώνα από κτηνοτρόφους
που ανέβαζαν το καλοκαίρι τα κοπάδια τους στα πλούσια ορεινά βοσκοτόπια των
Τζουμέρκων και της Κακαρδίτσας, ενώ η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά της Πράμαντας
βρίσκεται σε βενετσιάνικο έγγραφο των αρχών του 17ου αιώνα.
Το χωριό Θεοδώριανα βρίσκεται σε ύψος 950 μ. και
είναι από τα πιο απόμερα του νομού Αρτας, με ελάχιστους κατοίκους τον χειμώνα.
Πίσω ξεχωρίζουν οι χιονισμένες επάλξεις των Τζουμέρκων.
Ο οικισμός, έχοντας το πλεονέκτημα της καίριας
γεωφυσικής θέσης του πάνω στους δύσβατους ορεινούς δρόμους που συνέδεαν τη
Θεσσαλία με την Ηπειρο, εξελίχθηκε γρήγορα σε σπουδαίο εμπορικό και
διαμετακομιστικό κέντρο, που ήταν επίσης γνωστό και για το μεγάλο παζάρι της
Κυριακής, του οποίου η φήμη ξεπερνούσε τα όρια των γειτονικών περιοχών και
έφτανε μέχρι τα Καστανοχώρια, τα χωριά του Ασπροπόταμου και τις πεδιάδες της
Θεσσαλίας και της Αρτας.
Κάτι από αυτήν την ξεθωριασμένη αρχοντιά έχει την
ευκαιρία να ανακαλύψει ακόμα και σήμερα ο επισκέπτης στην περίφημη κεντρική
πλατεία, όπου δεσπόζει η δωρικού ρυθμού βρύση με το... περίεργο όνομα (Αράπης),
κτισμένη εκεί από το 1887, ενώ κάτω από τη σκιά του θεόρατου πλατάνου κουρνιάζει
η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, διατηρώντας τον χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό
ρυθμό της τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο.
Περπατώντας στο ελατοσκέπαστο μονοπάτι από το
καταφύγιο Μελισσουργών προς το καταφύγιο Πραμάντων.
Ερχόμενοι από Αρτα, λίγο πριν από την Πράμαντα
υπάρχει το σπήλαιο Ανεμότρυπα. Το πιο όμορφο τμήμα του σπηλαίου με το ποτάμι και
τους μικρούς καταρράκτες είναι άριστα διαμορφωμένο και επισκέψιμο (πληροφορίες
θα βρείτε στο τηλ. 26590 62300).
Εδώ, αλλά και στα κοντινά χωριά Αγναντα,
Μελισσουργοί, Ραφταναίοι υπάρχουν ξενώνες και ταβέρνες που εξυπηρετούν τις
ανάγκες των επισκεπτών της περιοχής.
Επίσης, η Πράμαντα ανέκαθεν βρισκόταν πάνω στις
στράτες των βουνών κι έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ιδανικό εφαλτήριο για
εξορμήσεις στα γειτονικά χωριά ή για μια εκδρομή στους θρυλικούς πετρόκτιστους
οικισμούς του βουνού Περιστέρι (Λάκμος), όπως είναι το Συρράκο, οι Καλαρρύτες
και το Ματσούκι.
Πράμαντα και
«πράγματα»
Κάποιοι γλωσσολόγοι υποστηρίζουν πως η προέλευση της
λέξης είναι σλαβική. Οι Πραμαντιώτες θεωρούν πως η ονομασία του χωριού προήλθε
από τα «πράγματα», λέξη που ακόμη και σήμερα οι κτηνοτρόφοι χρησιμοποιούν όταν
αναφέρονται στα πρόβατα και τα γίδια τους!
Μόλις 3 χλμ. νότια και ανατολικά από την Πράμαντα
συναντάμε το χωριό Μελισσουργοί που απλώνει τα σπίτια του στον αποσαθρωμένο
αυχένα, ο οποίος συνδέει τα Τζουμέρκα με την Κακαρδίτσα.
Με σύντομες παρεκκλίσεις από την αρχική πορεία θα
επισκεφθούμε το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, το ορεινό καταφύγιο, αλλά και το
υπαίθριο θεατράκι που κυριολεκτικά μοιάζει με φωλιά κάτω από τα βράχια της
κορφής Στρογγούλα, κτισμένο καθώς είναι σε ύψος 1.250 μ.
Ψηλότερα από τους Μελισσουργούς βρίσκονται οι
πηγές του Μελισσουργιώτη ποταμού, που είναι παραπόταμος του Αράχθου, αλλά και το
ορειβατικό καταφύγιο Μελισσουργών.
Ενα λιθόστρωτο καλντερίμι συνδέει τα χωριά
Καλαρρύτες και Συρράκο. Η διαδρομή, αν και αρκετά κουραστική, είναι κατάλληλη
για όλους, καθώς δεν υπάρχει περίπτωση να χαθείτε.
Εφορμώντας και πάλι από την Πράμαντα και
ακολουθώντας ασφάλτινους δρόμους θα προσεγγίσουμε τα ιστορικά αρχοντοχώρια
Συρράκο (25 χλμ.), Καλαρρύτες (20 χλμ.) και Ματσούκι (16 χλμ.). Στην πορεία μας
θα δούμε το φαράγγι της Κηπίνας, όπου βρίσκεται το ομώνυμο μοναστήρι, που
κυριολεκτικά κρέμεται πάνω από το χάσμα του γκρεμού.
Το μοναστήρι, καθώς δεν έχει πια μοναχούς, έχει
πέσει θύμα κλοπών αρκετές φορές. Γι' αυτό, για να το επισκεφθούμε θα πάρουμε το
κλειδί από το καφενείο του χωριού Κηπίνα. Πηγαίνοντας για Ματσούκι αξίζει να
σταματήσουμε σε διάφορα σημεία της διαδρομής για να δούμε τους πανέμορφους
καταρράκτες που γκρεμίζονται στο βάθος του φαραγγιού και αυτήν την εποχή έχουν
άφθονο νερό.
Αγνωστα ακόμη στους πολλούς, μα εξαιρετικά
ενδιαφέροντα, τόσο από πολιτιστικής πλευράς όσο και για την όμορφη φύση τους,
είναι τα χωριά Κτιστάδες, Ραφταναίοι, Αμπελοχώρι, απ' όπου θα προσεγγίσουμε το
πέτρινο γεφύρι της Πολίτσιας που δαμάζει την αγριάδα του Αραχθου με το σταθερό,
εδώ και αιώνες, πέτρινο βήμα του.
Οπωσδήποτε θα επισκεφθούμε το χωριό Καταρράκτης,
που οφείλει το όνομά του στον διπλό καταρράκτη, ο οποίος αντλεί τα νερά του από
τα χιόνια της κορφής Καταφίδι. Αξιο αναφοράς είναι και το σημαντικό μοναστήρι
της Αγίας Αικατερίνης, που κτίσθηκε το 1827.
Η κληρονομιά της
Πλάκας
Χαμηλότερα στις όχθες του θυμωμένου Αραχθου συναντάμε το
χωριό Πλάκα, όπου μέχρι πριν από λίγο καιρό δέσποζε το περίφημο πέτρινο γεφύρι
της Πλάκας, που θεωρούνταν το ομορφότερο των Βαλκανίων και ένα από τα
σημαντικότερα της Ευρώπης.
Το περήφανο κτίσμα, σύμβολο ιστορικών στιγμών της
χώρας μας, στεκόταν αγέρωχο πάνω από την κοίτη του ποταμού από το 1866 που το
έκτισε ο μάστορας Μπέκας, εξυπηρετώντας τις μετακινήσεις των ντόπιων, μέχρι που
η πρόσφατη θεομηνία το καθυπόταξε. Ελπίζουμε σύντομα να υλοποιηθούν τα σχέδια
για τη σωστή αποκατάστασή του.
Συνεχίζοντας τον δύσκολο δρόμο που ακολουθεί το
περίγραμμα του βουνού, από Καταρράκτη περνάμε τα χωριά Λεπιανά, Ράμια, Κυψέλη
και καταλήγουμε στο χωριό Βουργαρέλι (750 μ.).
Εδώ θα επισκεφτούμε την όμορφη πλατεία του Αγίου
Νικολάου, αλλά και το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται λίγο
ψηλότερα και κτίσθηκε το 1360. Επίσης, άξια αναφοράς είναι η Κόκκινη Εκκλησία ή
Παναγία Βελλάς (13ος αι.), κοντά στο Βουργαρέλι, ξακουστή για την αρχιτεκτονική
και τις αγιογραφίες της.
Η πιο όμορφη ανάβαση από το Βουργαρέλι προς τα
νότια Τζουμέρκα είναι αυτή που περνά από το χωριό Αθαμάνιο (5 χλμ.) και
καταλήγει στο χωριό Θεοδώριανα (Βουργαρέλι - Θεοδώριανα 20 χλμ.).
Σε αυτήν τη δύσκολη διαδρομή, λόγω του περάσματος
από τον αυχένα του Σταυρού, θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε από ψηλά την
πανώρια θέα τόσο προς Θεσσαλία όσο και προς Αρτα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου