Προσμένοντας την Ανάπτυξη της Ηπείρου…

Με την ευκαιρία του Γ‘ Συνεδρίου του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ηπειρωτών, που συνέρχεται από σήμερα στα Γιάννενα, καταθέτω μερικές σκέψεις, πιστεύοντας ότι οι απόδημοι Ηπειρώτες, με τη συγκρότηση και την εμπειρία που έχουν αποκτήσει ζώντας σε χώρες με αναπτυξιακή δυναμική, μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην υλοποίησή τους.

Η Ήπειρος, ιδιαίτερα μετά την ολοκλήρωση των μεγάλων οδικών δικτύων, μπορεί να έχει εκρηκτική ανάπτυξη. Αυτή η προσμονή της ανάπτυξης έχει ανάγκη από την καλλιέργεια και την ανάπτυξη ενός δικτύου επιχειρηματικής αλληλεγγύης και επιχειρηματικού αλληλοσεβασμού.

Το δίκτυο αυτό είναι αναγκαίο, διότι θα ανεβάσει την ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών συνολικά και θα ενθαρρύνει νέους ανθρώπους να «πιαστούν» στο χορό της δημιουργίας. Φορείς που μπορούν να αναπτύξουν, να διατηρήσουν και να βελτιώσουν τα δίκτυα αυτά είναι οι επαγγελματικές ενώσεις, οι Δήμοι και κυρίως τα Τεχνολογικά Ινστιτούτα Ηπείρου και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Η ανάπτυξη ενός δυνατού δικτύου επιχειρηματικής αλληλεγγύης και επιχειρηματικού αλληλοσεβασμού θα βελτιώνει συνεχώς την ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών. Και όπου υπάρχει υψηλή ποιότητα υπηρεσιών ελκύονται άνθρωποι που ξέρουν να επιλέγουν μια περιοχή, όχι μόνο για τη φυσική της ομορφιά, αλλά κυρίως για την ποιότητα των ανθρώπων που προσφέρουν τις υπηρεσίες και συμβάλλουν, με ψυχή και γνώση βαθιά, στη διατήρηση των φυσικών και αρχιτεκτονικών γνωρισμάτων της περιοχής.

Θα αναφέρω ελάχιστα στοιχεία από τη δομή και το περιεχόμενο αυτού του δικτύου επιχειρηματικής αλληλεγγύης και αλληλοσεβασμού.

* Μαθαίνω κάτι για «επιδοτήσεις» για «ρύθμιση χρεών». Το μοιράζομαι με τους άλλους. Δεν το κρατώ κρυφό.

* Πρόσκληση ανθρώπων με κοινά έξοδα που είτε θα τους διδάξουν κάτι, είτε θα τους προβάλλουν.

* Κοινές μελέτες για το επίπεδο των επισκεπτών και ανταλλαγή απόψεων για τη βελτίωση.

* Κοινοί δικτυακοί τόποι ανά περιοχή για προβολή των υπηρεσιών.

Θα μου μείνει αξέχαστη μια εμπειρία μου στα Γαλλοελβετικά σύνορα πριν από 15 χρόνια. Κάνουμε έρευνα για καλοκαιρινό Σχολείο. Είναι αρχές Απριλίου. Τελευταία ημέρα της χειμερινής περιόδου. Είθισται την τελευταία ημέρα κάθε χρόνο να γίνονται οι περισσότεροι γάμοι. Επίσης όλα τα εστιατόρια είναι κλειστά εκτός από ένα. Σ’ αυτό συγκεντρώνονται οι εστιάτορες της περιοχής και εορτάζουν όλοι μαζί το αίσιο τέλος της χειμερινής δουλειάς.

Ο εστιάτορας που τους φιλοξενεί, τους περιποιείται με τα καλύτερα φαγητά του και τα καλύτερα κρασιά του. Άνθρωποι που μόχθησαν έναν ολόκληρο χειμώνα και ανταγωνίζονταν ο ένας τον άλλον, είναι συνδαιτημόνες, απολαμβάνουν την περιποίηση, χαίρονται την προκοπή του χωριού τους συνολικά. Αφήστε δε που καλεσμένοι ήταν και οι δημοσιογράφοι των μεγάλων περιοδικών που ασχολούνται με τον χειμερινό τουρισμό.

Από το κεφάλαιο Καλλιέργεια Οικολογικής Συνείδησης θα προσεγγίσω την πράσινη γεωργία. Η οικοτεχνία που είναι βασισμένη στις αρχές της πράσινης γεωργίας αποτελεί την πιο ευέλικτη και την πιο αποτελεσματική μορφή εργασίας.

Αν η περιφέρεια της Ηπείρου μπορούσε να μπει στη λογική της Ιταλικής και της Γαλλικής οικοτεχνίας, τότε θα μπορούσε ο επισκέπτης των ορεινών όγκων της Ηπείρου να γεύεται με ευχαρίστηση χοιρομέρι βραστό, καλύτερο από το χοιρομέρι της Μοντένα, σαλάμι πιο πικάντικο απ’ αυτό των Αμπρουζιανών ορέων και πιπεράτο, πιο καυτερό από αυτό της Καλαβρίας. 

Εξασφαλίζοντας κοινωνικές υποδομές για εκπαίδευση με το σύστημα του «μαθαίνω βιώνοντας», θα γευόμαστε στα πρωϊνά των Ηπειρωτικών ξενώνων και ξενοδοχείων μαρμελάδες από αγριοβατόμουρο, άγρια ή βιολογική φράουλα, οικολογικά εσπεριδοειδή, άγρια σούρβα, άγρια κεράσια, κράνα και βούζα με αξεπέραστα αρώματα και υπέροχες γεύσεις, όταν γίνονται με μαύρη ζάχαρη και πετιμέζι που διατηρείται όλο το χρόνο και εκτός ψυγείου.

Ας αφήσουμε τους υπέροχους τραχανάδες και τα λαζάνια που γίνονταν με το σιτάρι που μεγάλωσε σε χωράφι, καλά κοπρισμένο και βοτανισμένο από τα ζιζάνια και αλέστηκε σε νερόμυλο με ήπια κίνηση για να μην καεί το φύτρο που έχει τη μεγαλύτερη νοστιμιά και τη θρεπτική αξία.

Υπόθεση κοινωνικής υποδομής είναι η δημιουργία λαϊκών αγορών για τοπικά προϊόντα, όταν τα χωριά ξαναδεχθούν τη μεγάλη ευλογία να κατοικούνται από νέους ανθρώπους, που θα ξέρουν να δημιουργούν, να χαίρονται τη δημιουργία και να απολαμβάνουν μια ήρεμη ζωή.

Και θα μείνω λίγο ακόμη στην πράσινη γεωργία με μια πρόταση γειωμένης ουτοπίας. Δεν γνωρίζω αν τα ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής Ηπείρου έχουν επισκεφτεί ποτέ την περιοχή Δελβινακίου, Πωγωνιανής, Δολού.

Ούτε γνωρίζω αν έχει αποτυπωθεί ο αριθμός των άγριων αχλαδιών, αγριοκερασιών, κρανιών και βουρβαλιών που ευδοκιμούν στην περιοχή. Προσωπικά έχω δοκιμάσει ώριμα αγριοκέρασα, ώριμα άγρια αχλάδια και ώριμα κράνα. Η νοστιμιά τους και τα αρώματά τους είναι μοναδικά.

Άραγε, θα μπορούσαν πτυχιούχοι των ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής, με εξασφαλισμένες κοινωνικές υποδομές, να εγκατασταθούν στην περιοχή αυτή και να επιδοτηθούν για την ανάπτυξη αχλαδοκαλλιέργειας και κερασοκαλλιέργειας; Κι επειδή σ’ ένα από τα κεφάλαια αναφέρω και την ανάδειξη των δασών της βελανιδιάς, θα παρακαλούσα το ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής ή και το ΑΠΘ να μελετήσουν λίγο την περίπτωση καλλιέργειας στα δάση της Βελανιδιάς της παραμεθορίου της πανάκριβης τρούφας, ή την ενίσχυση καλλιέργειας συγκομιδής και συσκευασίας άγριων μανιταριών με επιδοτήσεις μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων.

• Από τα Κεφάλαια που ανέφερα στην αρχή θα μου επιτρέψετε με σύντομο τρόπο να προσεγγίσω τα:

 ➤ Ανάπτυξη Κινήματος Εθελοντισμού

και  ➤ Κέντρα Βιωματικής Μάθησης

 Για τον Εθελοντισμό θα περιγράψω μια ημέρα στο Μονοδένδρι (Χριστούγεννα 2006) με αιφνιδιαστική χιονόπτωση.

«Φτάσαμε στις 12 το βράδυ. Ξαφνικά η καταρρακτώδης βροχή έγινε πυκνή χιονόπτωση. Σε 20’ όλα είχαν γίνει κατάλευκα. Το βράδυ η θερμοκρασία έπεσε πολύ χαμηλά και όλα πάγωσαν. 

Ο κρατικός μηχανισμός αιφνιδιάστηκε. 

Το πρωί ντύθηκα καλά και βγήκα να βοηθήσω ανθρώπους που είχαν άγνοια από παγωμένο χιόνι και από παγωμένους δρόμους.

Ήμουν ο μοναδικός εθελοντής. Χάθηκα στον όγκο των αναγκών.  Ήξερα και ήθελα να βοηθήσω, δεν επαρκούσα όμως».

Ένα οργανωμένο Κίνημα Εθελοντισμού θα βοηθούσε πιο αποτελεσματικά και θα έκανε τους ανθρώπους να χαρούν την ηλιόλουστη μέρα με τα παγωμένα λιθόστρωτα και τους επικίνδυνα παγωμένους δρόμους.

* Αναφορικά τώρα με τα Κέντρα Βιωματικής Μάθησης (Κ.Β.Μ.) έχω να επισημάνω τα εξής: Η Περιβαλλοντική και Βιωματική Μάθηση ως γενικότερη στοχοθεσία εντάσσεται στην παιδαγωγική αρχή: άμεση παρατήρηση, ανάλυση δεδομένων, κατανόηση, ανασυγκρότηση εμπειρίας, καταγραφή της νέας γνώσης. Ακόμη εντάσσεται στην αρχή του μαθαίνω – κάνοντας και μαθαίνω – βιώνοντας (ο παθός και μαθός).

Οι παιδαγωγικές αυτές αναγκαιότητες και παραδοχές μας οδηγούν σε μια γενικότερη εκπαιδευτική φιλοσοφία που θα μπορούσε να αποτυπωθεί με τη φράση: «Δημιουργία ειδικών συνθηκών για άμεσα βιώματα».

Με άλλα λόγια η Βιωματική Μάθηση προϋποθέτει ανασύσταση κοινωνικών και επαγγελματικών λειτουργιών, μέσα στις οποίες με τρόπο φυσικό και αβίαστο να μπορεί να ζήσει ένα παιδί και να έχει την υποστήριξη ειδικών για την καταγραφή, την ταξινόμηση του βιώματος και τη μετατροπή του βιώματος σε γνώση.     

Ένα Κέντρο Βιωματικής Μάθησης που θα εξυπηρετεί 200 περίπου παιδιά κάθε εβδομάδα, θα αποτελέσει πρότυπο αγροτικής και τουριστικής ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή και θα απασχολεί ετησίως 70 ανθρώπους εκ των οποίων οι 40 περίπου θα είναι πτυχιούχοι ανωτάτων σχολών.

Οι κοινωνικές υποδομές, το σωστό Σχολείο, το δημιουργικό Πανεπιστήμιο δεν κατευθύνουν το νέο στην επιδίωξη του κέρδους, αλλά τον εφοδιάζουν με δεξιότητες να τολμά το «επιχειρείν». Του ενισχύουν και του εμπεδώνουν το ανθρωπιστικό ιδεώδες μιας επιχειρηματικής κουλτούρας.

Αυτή η επιχειρηματική κουλτούρα εμπεριέχει γνώση, ηθική και πολιτική. Η γνώση είναι αναγκαία για το σωστό σχεδιασμό και την αποτελεσματική υλοποίηση.

Η ηθική είναι το θεμέλιο του επιχειρηματικού εγχειρήματος, γιατί ο επιχειρηματίας που δεν διέπεται από κανόνες ηθικής είναι και επικίνδυνος και αναποτελεσματικός.

Η πολιτική είναι το οξυγόνο του επιχειρείν. Και τούτο διότι το πολιτικό γίγνεσθαι είναι αυτό που εξασφαλίζει αποτελεσματικά και δίκαια θεσμικά πλαίσια που υπηρετούν την ανάπτυξη.

Αυτός που θέλει να πιαστεί στο χορό του επιχειρείν ένα πράγμα χρειάζεται. Την αρετή της γνώσης και την αρετή των αρετών την αυτογνωσία. Είναι η ίδια αρετή και ίδια τόλμη που επικαλείται ο Κάλβος για την Ελευθερία.

Και το επιχειρείν που οδηγεί στην οικονομική ανάπτυξη και στην οικονομική ελευθερία και ανεξαρτησία, πέρα από τις κοινωνικές υποδομές θέλει αρετήν και τόλμην!..

 Γράφει ο Ελευθέριος Γείτονας

Ο  Ελευθέριος Γείτονας είναι Βελλαΐτης εκπαιδευτικός, ιδρυτής των γνωστών ομώνυμων Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων στην Αθήνα

www.romiazirou.blogspot.gr