Για ένα δέντρο που θυμάται- οι φετινοί εορτασμοί στο Λίντιτσε.

Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου.

Και φέτος το Λίντιτσε τίμησε τους αδικοχαμένους νεκρούς του στις 14 και 15 Ιουνίου στο χώρο που οι Γερμανοί ισοπέδωσαν και εξαφάνισαν κυριολεκτικά ένα ολόκληρο χωριό. «Εδώ γράφεται μια από τις μελανότερες πράξεις του Πολέμου, στις 10 Ιουνίου 1942: Τρεις αξιωματικοί και είκοσι στρατιώτες συστήνουν εκτελεστικό απόσπασμα, από το οποίο μεθοδικά εκτελούνται όλοι οι άνδρες της πόλης άνω των 16 ετών, συνολικά 172 άτομα, με πυρά πυροβόλων όπλων. Την ίδια τύχη έχουν ένδεκα άνδρες που άλλαζαν βάρδια σε παρακείμενο ορυχείο και δεκαπέντε συγγενείς των εκτελεστών, ανεβάζοντας τον αριθμό των θυμάτων σε 198. Εκτελούνται, επίσης, επιτόπου 71 γυναίκες, άλλες επτά οδηγούνται για «ανάκριση» στην Πράγα, όπου επίσης εκτελούνται. Οι υπόλοιπες γυναίκες, 184 συνολικά, οδηγούνται στο στρατόπεδο του Ράβενσμπρικ, απ' όπου θα επιζήσουν 143. Ενενήντα παιδιά στέλνονται στο στρατόπεδο του Γκνάιζεναου (Gneisenau). Μερικά από αυτά, έχοντας τα άρεια χαρακτηριστικά, στέλνονται σε ορφανοτροφεία του Ράιχ ή δίνονται για υιοθεσία σε οικογένειες των SS, διαφεύγοντας έτσι το θάνατο. Η ίδια η κωμόπολη πυρπολείται. Τα ερείπια καταστρέφονται με δυναμίτη και μπουλντόζες την ισοπεδώνουν, διαγράφοντάς την ολοκληρωτικά από το χάρτη, καθώς διατάσσεται η εκτύπωση χαρτών χωρίς το όνομα της πόλης. Στο χωράφι που κάποτε υπήρχε η πόλη σπέρνεται σιτάρι. Η κωμόπολη αποτέλεσε σύμβολο της Ναζιστικής κτηνωδίας. Την ίδια τύχη έχει και το παρακείμενο χωριό Λέζακι (Lezaky), στο οποίο οι SS ανακάλυψαν τον ασύρματο επικοινωνίας των εκτελεστών, στο οποίο εκτελούνται όλοι οι ενήλικες κάτοικοι. Με εντολή του Χίμλερ στις 24 Οκτωβρίου 1942 εκτελούνται με αέρια 242 συγγενείς και φίλοι των κατοίκων του Λίντιτσε, κρατούμενοι στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν.

Τα ερείπια του Λίντιτσε, καλοκαίρι 1942. Φωτ. Library of Congress

Μετά τον Πόλεμο το Λίντιτσε ανοικοδομήθηκε λίγο πιο μακριά από το παλαιό και ονομάστηκε Νόβο Λίντιτσε (Novo Lidice). Ποτέ, ωστόσο, δεν αποδείχθηκε ότι υπήρχε κάποια σχέση μεταξύ Λίντιτσε και δολοφονίας του Χάιντριχ. Ο επικεφαλής της σφαγής του Λίντιτσε Συνταγματάρχης των SS Μαξ Ρόστοκ (Max Rostock) συνελήφθη, δικάστηκε, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε το 1951.» (Spencer C. Tucker, Priscilla Mary Roberts, Jack Greene, Cole C. Kingseed, Malcolm Muir, David T. (DRT) Zabecki, Allan R. (FRW) Millett, World War II: A Student Encyclopedia, ABC-CLIO, 2005 ISBN 1-85109-857-7)

Αυτή είναι η ιστορία του χωριού Λίντιτσε όπως τη βρίσκουμε και όπως οι κάτοικοί της θέλουν να τιμούν κάθε χρόνο. Φέτος μετά την ιστορική συνάντηση που έγινε στις Βρυξέλλες το Φεβρουάριο του 2019 χάριν στις προσπάθειες του ευρωβουλευτή Στέλιου Κούλογλου εκ μέρους της Ελλάδας και της Τσεχίας Kateřina KONEČNÁ συνεχίστηκε στο Λίντιτσε με εκπροσώπους της αποστολής αυτής την Μάριον Σνάιντερ που κατέθεσε και το στεφάνι για τα παιδιά του Κομμένου μαζί με το σύζυγό της. Επίσης ο Κώστας Φόλλας , ο δημιουργός της ταινίας – ντοκιμαντέρ « ΄Ενα δέντρο θυμάται» ακολουθεί και παρακολουθεί τα τελευταία χρόνια το Λίντιτσε και την εξέλιξη της μνήμης και των μνημονικών τελετών του με τη μεγάλη του συμβολή σ΄αυτές με την εξαιρετική του ταινία.  Tο βράδυ της Δευτέρας 17 Ιουνίου στο Kampus Hybernska προβλήθηκε η ταινία σε τσέχικο και ελληνικό κοινό.

Ακολούθησε συζήτηση με τον σκηνοθέτη της ταινίας Κώστα Φόλλα.

Μεταξύ των θεατών ήταν η διευθύντρια του μουσείου του Λίντιτσε, Μαρτίνα Λεμάνοβα, η οποία αναφέρθηκε στους ισχυρούς δεσμούς φιλίας ανάμεσα στο τσέχικο χωριό και το Δίστομο, λόγω της κοινής τους μοίρας και κατ' επέκταση στις στενές σχέσεις Ελλάδας και Τσεχίας.Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους, ο πρέσβης της Κύπρου στην Τσεχία, Αντώνιος Θεοχάρους και η αναπληρωτής επικεφαλής της ελληνικής πρεσβείας, Μαρία Αλέρτα. Θερμές ευχαριστίες στη φίλη και εκ των συντελεστών της ταινίας, Veronika Pleskotova για την πρωτοβουλία της και τη διοργάνωση της προβολής.

 Εμείς τους ευχαριστούμε θερμά για την συμβολή τους και την παρουσία τους σε μια τέτοια εκδήλωση από την Άρτα και την Ήπειρο και συνειδητοποιούμε για άλλη μια φορά πως ο πολιτισμός παράγεται και διαχέεται σε ευρωπαικά κέντρα από μονάδες που με τη λαμπρή τους μοναχική πορεία προσφέρουν πολλά και περισσότερα ακόμη από τα υποσχόμενα μικρά προεκλογικά μας προγράμματα που χάνονται στο ύφος και το ήθος της μιας μέρας. Η μνήμη δεν πουλιέται, δεν εμπορευματοποιείται και ακόμη περισσότερο δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο προεκλογικής ή εκλογικής φιέστας γιατί τότε παύει να είναι ιστορία και ξεφτίζει όπως ο Χρόνος μόνο ξέρει να ορίζει και ο Άνθρωπος να εκτελεί το χρέος του, όπως οι απόγονοι του Λίντιτσε στους δικούς τους νεκρούς.

Κατερίνα Σχισμένου.