Το εντυπωσιακό Λαογραφικό Μουσείο,στο τριώροφο αρχοντικό Τοσίτσα στο Μέτσοβο.

Ολες οι γωνιές του αρχοντικού μαρτυρούν τον τρόπο ζωής του 17ου αιώνα

Το Μέτσοβο είναι η κοιτίδα μιας σειράς από εθνικούς ευεργέτες, μια μικρή πόλη που αιωρείται ανάμεσα σε ένα πλούσιο παρελθόν και ένα ευοίωνο μέλλον θεμελιωμένο στο σεβασμό του παρελθόντος. Στη δεκαετία 1950-1960 υλοποιήθηκε εδώ ένα ευρύ φάσμα έργων, που άνοιξαν νέες δουλειές για τον κόσμο και οδήγησαν σ’ αυτό που ονομάστηκε «το σύγχρονο θαύμα του Μετσόβου». Δημιουργήθηκε εργοστάσιο ξυλείας, που εξασφάλιζε σύγχρονα μηχανήματα στους ντόπιους ξυλουργούς. Πρατήριο λαϊκής τέχνης και σχολή κεντητικής, για την αναβίωση της υφαντικής, της ξυλογλυπτικής και άλλων παραδοσιακών τεχνών της περιοχής.Οι Μετσοβίτες ζουν υπό την σκιά της ιστορίας που τους έφερε στο σήμερα και που θα τους πάει στο αύριο. Το Μέτσοβο διεκδικεί επάξια τον τίτλο του πιο γραφικού οικισμού στην Ελλάδα. Χτισμένο σε ένα υψόμετρο περίπου στα 2000 μέτρα κοσμεί το Λάκμο και το Μαυροβούνι και βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τον εθνικό δρυμό της Βάλια Κάλντα. Μέρος με πλούσια ιστορία και πολιτιστική κληρονομιά, είναι η πατρίδα εθνικών μας ευεργετών, όπως ο Γεώργιος Αβέρωφ και ο Μιχάλης Τοσίτσας. Εκτός από την πλούσια παράδοση που ξεχειλίζει σε κάθε σοκάκι του, είναι γνωστό και για την ομορφιά του φυσικού του τοπίου, θέλγητρο και κίνητρο για κάθε επισκέπτη. Ο οικισμός είναι παραδοσιακός, χτισμένος αμφιθεατρικά, ενώ τα περισσότερα σπίτια είναι χτισμένα με πέτρα. Η αρχιτεκτονική συνοχή των κτισμάτων, τα πετρόχτιστα αρχοντικά, κρύβουν την αγάπη και το μεράκι των κατοίκων για την διατήρηση και συνέχεια της παράδοσης. Τα πλακόστρωτα δρομάκια, οι παραδοσιακές βρύσες, σε συνδυασμό με το υγρό και ομιχλώδες τοπίο, δεν θυμίζουν με τίποτα ένα κλασσικό παραδοσιακό θέρετρο. Ο αγώνας των ντόπιων για την διατήρηση της τοπικής παράδοσης, έχει κρατήσει το χωριό αναλλοίωτο στο χρόνο.

Ένα κτήριο «κόσμημα»

Περιδιαβαίνοντας στα πλακόστρωτα σοκάκια, ο επισκέπτης πέφτει πάνω σε ένα κτήριο «κόσμημα». Δεν πρόκειται φυσικά για κάποια βίλα νεόπλουτων, ή κάποια ευφάνταστη πολυκατοικία, αλλά για το τριώροφο αρχοντικό Τοσίτσα, το οποίο στεγάζει το λαογραφικό μουσείο της περιοχής. Όποιος περάσει την πόρτα του θα διαπιστώσει ότι οι εσωτερικοί χώροι δίνουν την αίσθηση ότι επισκέπτεσαι ένα μουσείο μέσα σε μουσείο, καθώς όλες οι γωνιές του αρχοντικού μαρτυρούν τον τρόπο ζωής του 17ου αιώνα –της εποχής που χτίστηκε. Το αρχοντικό είναι γεμάτο με αγάπη, αγάπη για την παράδοση που φαίνεται σε κάθε λογής αντικείμενα, όπλα και έργα τέχνης. Ξυλόγλυπτα έπιπλα, κεντήματα, υφαντά, παραδοσιακές στολές και εικόνες έχουν συλλεχθεί από όλη την Ήπειρο. Η ανακατασκευή του καπό το ίδρυμα του βαρόνου Τοσίτσα με πρωτοβουλία του Ευάγγελου Αβέρωφ ακολούθησε πιστά την διαρρύθμιση των χώρων του παλιού αρχοντικού. Τα ευρύχωρα καθιστικά της οικογένειας σε θερινά και χειμερινά μεταφέρουν τον επισκέπτη στην εποχή του 17ου αιώνα και προδίδουν την αίγλη και τον πλούτο της οικογένειας.

Το όραμα που έγινε πραγματικότητα

Το ίδρυμα βαρόνου Μιχαήλ Τοσίτσα συστάθηκε το 1947 με σκοπό να κρατήσει ζωντανή την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Η ύπαρξή του υλοποίησε το όραμα δυο ανδρών, του βαρόνου Μιχαήλ Θ. Τοσίτσα (1885-1950) και του Ευάγγελου Αβέρωφ (1908-1990). Ο πρώτος, εγγονός του εθνικού ευεργέτη Μιχαήλ Τοσίτσα, γεννημένος στο Λιβόρνο της Ιταλίας και εντελώς αποξενωμένος από τη γη των προγόνων του, έρχεται σε επαφή με τον δεύτερο, γνωστό πολιτικό, υπουργό και από το 1981 μέχρι το 1984 αρχηγό της ΝΔ, ο οποίος αναζητά χρηματοδότες για να βοηθήσει το χωριό καταγωγής του. Η επικοινωνία τους εξελίσσεται σε φιλία και οι δυο άντρες συναντιούνται για πρώτη φορά στη Λοζάνη. Ο Τοσίτσας έχει ήδη αποφασίσει να αφήσει ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας του σε ένα κοινωφελές ίδρυμα, που θα έχει ως σκοπό την ανάπτυξη της πατρογονικής γης. Έτσι, μέσα από τη φιλία και την αμοιβαία εμπιστοσύνη, αλλά και την αγάπη για την πατρίδα, το όραμα θα γίνει πραγματικότητα. Στο πλαίσιο της κατασκευής και διαμόρφωσης του Μετσόβου, με τη συντήρηση παραδοσιακών κτιρίων, την κατασκευή σχολείων και την ανάπλαση του φυσικού τοπίου της περιοχής, το τότε ερειπωμένο αρχοντικό αναστυλώνεται και εξοπλίζεται με πολύτιμα αντικείμενα της λαϊκής τέχνης και ζωής των κατοίκων της περιοχής.

Οι πρωταγωνιστές

Με εικόνες που ταξιδεύουν το μυαλό σε μια άλλη εποχή και καλούν τον επισκέπτη να γίνει νοητά μέλος της οικονομικής και πολιτισμικής ζωής του Μετσόβου, πραγματοποιήθηκε η έκθεση με τίτλο «Μέτσοβο 1900» της Μυρτούς Παπαδοπούλου. Οι φωτογραφίες που παρουσιάζονται στην έκθεση αναβιώνουν την καθημερινή ζωή των κατοίκων του Μετσόβου χρησιμοποιώντας παραδοσιακά ρούχα και αυθεντικά αντικείμενα της εποχής. Η φωτογράφιση έγινε τον Δεκέμβριο του 2014 στο χώρο του λαογραφικού Μουσείου. Οι πρωταγωνιστές στις φωτογραφίες είναι οι ίδιοι οι Μετσοβίτες, οι οποίοι με αυτόν τον τρόπο προσπάθησαν να αναδείξουν την σημασία της παράδοσης και της ύπαρξης του μουσείου στην περιοχή.

«Είναι χρέος όλων μας, να επαγρυπνούμε για την ιστορία μας»

Ο Θεόδωρος Μπλέτσας είναι ο υπεύθυνος του Λαογραφικού Μουσείου Μετσόβου. Έχει αναλάβει τη διαφύλαξη του αμύθητου θησαυρού, όχι όμως για να τον κρατάει για τον εαυτό του, αλλά για να τον τον δείχνει! Μιλήσαμε μαζί του και μας εξήγησε γιατί είναι τόσο σημαντική η ύπαρξη ενός τέτοιου μουσείου σε μια ορεινή περιοχή όπως το Μέτσοβο. Μας λέει:

-Το μουσείο φιλοξενεί 1.303 αντικείμενα από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

-Ετησίως επισκέπτονται το Μουσείο περίπου 10.000 άτομα.

-Στόχος της ίδρυσής του ήταν η διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μέσω της καταγραφής και περισυλλογής των αντικειμένων, με απώτερο σκοπό την εκπαίδευση και την επιμόρφωση των επισκεπτών.

-Ο ρόλος το μουσείου είναι πολύ σημαντικός για την προσέλκυση επισκεπτών στην ορεινή περιοχή του Μετσόβου και συνεπώς έχει συμβάλει στο να βοηθήσει την τοπική οικονομία.

-Είναι πάρα πολύ δύσκολο να διατηρηθεί η ελληνική παράδοση σήμερα. Η παραδοσιακή γνώση μάς χρειάζεται, για να κρατήσουμε την ιστορική μας φυσιογνωμία. Η χώρα μας, με την πιο μακρά πολιτιστική διαδρομή και με μια τόσο πλούσια και ξεχωριστή λαϊκή παράδοση, επιβάλλεται να δραστηριοποιηθεί και για να διαφυλάξει τον πολιτισμό της, αλλά και για να τον προβάλλει με ευαισθησία και υπευθυνότητα στους άλλους λαούς. Είναι χρέος όλων μας λοιπόν, να επαγρυπνούμε για την ιστορία και τις λαϊκές μας παραδόσεις.

-Παρά της δυσμενής επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, οι κόσμος εξακολουθεί να ενδιαφέρεται και να επισκέπτεται το Μουσείο, που κατάφερε όχι μόνο να συντηρήσει, αλλά και να επεκτείνει της υπηρεσίες του.

ypaithros.gr
http://epirusgate.blogspot.gr/