Ο φιλελεύθερος δεξιός πεθερός του Γιάννη Βαρουφάκη

Ποιος είναι ο δραστήριος βιομήχανος της πάλαι ποτέ κραταιάς «Πειραϊκής-Πατραϊκής», Φ. Στράτος, που υπήρξε και μέλος της διοικούσας επιτροπής της ΝΔ (1975 - 1985);

«Πειραϊκή-Πατραϊκή: Ντύνει, στολίζει, νοικοκυρεύει».

Η Βιομηχανία Βάμβακος Α.Ε., με διάρκεια ζωής σχεδόν όσο και ο 20ος αιώνας είναι συνυφασμένη με το όνομα της οικογένειας Στράτου. Η μεγαλύτερη κλωστοϋφαντουργική βιομηχανία βάμβακος και ετοίμων ενδυμάτων της Ελλάδος ιδρύθηκε το 1919 από τον πατέρα του Φαίδωνα Στράτου, Σταμούλη Στράτο (1891-1963) και τον Χριστόφορο Κατσάμπα (1893-1984) για να λειτουργήσει μέχρι το 1996.  

Κλείνουν 20 χρόνια από το «λουκέτο» της Πειραϊκής, όμως, ο πατέρας της γνωστής εικαστικού, Δανάης Στράτου, συζύγου του Γιάννη Βαρουφάκη δεν παύει να είναι ταυτισμένος με την εμβληματική εταιρεία. Η ιδιότητα «βιομήχανος» τον ακολουθεί παρ' ότι ο ίδιος έχει αναπτύξει διαφορετική δράση στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική ζωή του τόπου, ενώ υπό συγκεκριμένες περιστάσεις δημοσιεύει τις απόψεις του σε προσφιλή του φύλλα εφημερίδων όπως η Εστία ή η Καθημερινή. Στην τελευταία φιλοξενήθηκαν προσφάτως τα πυρά του κατά της «πολιτικής» ορκωμοσίας Τσίπρα παρ' ότι ο υπουργός Οικονομικών της νέας κυβέρνησης είναι γαμπρός του. Ποιο είναι, όμως, το story της ζωής του πρώην ισχυρού άντρα της Πειραϊκής-Πατραϊκής που αρέσκεται να εκφράζει τις απόψεις του δημοσίως;

Η γέννηση της Πειραϊκής-Πατραϊκής

«Με τα τσαρούχια ξεκίνησαν οι δυο τους, από τα χωριά τους», έχει πει στην Καθημερινή ο Φαίδων Στράτος για τον πατέρα του, Σταμούλη Στράτο και τον Χριστόφορο Κατσάμπα που έθεσα τα θεμέλια της περίφημης εταιρείας. «Ως υπάλληλοι γνωρίστηκαν και συμφώνησαν να ξεκινήσουν κάτι μαζί. Μάλιστα, συμφώνησαν να θέσει πρώτος ο ένας από τους δύο τις προϋποθέσεις για τη νέα εταιρεία και να μοιράζονται τον μισθό εκείνου που θα παρέμενε στο μεταξύ υπάλληλος. Ξεκίνησε ο Κατσάμπας και όταν το έδαφος ήταν έτοιμο, τον ακολούθησε ο πατέρας μου. Εχω δει παλιά τους γράμματα. Απευθύνονταν ο ένας στον άλλο με την προσφώνηση "αδελφέ". Είχαν επίσης μιαν αρχή: εάν προκύψει κάποια διαφωνία μεταξύ τους, δεν θα ανατείλει ο ήλιος την επομένη αν δεν την έχουν λύσει. ΄Ετσι δεν κράτησαν πικρίες μέσα τους και δυο-τρεις φορές χρειάστηκε να το κάνουν αυτό».

Το 1933 που γεννήθηκε ο Φαίδων Στράτος, η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» βρισκόταν σε τροχιά ανάπτυξης. Μια ανάπτυξη που θα ερχόταν στο ζενίθ τη δεκαετία του 1960 όταν η εταιρεία διέθετε πέντε σύγχρονες εργοστασιακές μονάδες και απασχολούσε περισσότερους από 4.000 υπάλληλους. Από το 1965 ο Φαίδων Στράτος αναλαμβάνει Εκτελεστικό μέλος του Δ.Σ. της Πειραϊκής-Πατραϊκής (μια θέση που θα κρατήσει έως το 1984), ενώ πρώτα έχει ολοκληρώσει το μεταπτυχιακό του στη διοίκηση επιχειρήσεων από το INSEAD και προηγουμένως έχει αποφοιτήσει από το Οικονομικό Τμήμα της ΑΣΟΕΕ. «Το πιο δυνατό μας κομμάτι ήταν τα λευκά είδη», έχει πει με έντονη νοσταλγία στην ίδια συνέντευξή του. «΄Εχω ακόμα σεντόνια, πετσέτες και άλλα είδη». Ο Φαίδων Στράτος ασχολούνταν περισσότερο με τις θυγατρικές εταιρείες και ο αδερφός του, Ιάσων, με τη διεύθυνση.

Δεκαετία 1970: Τα πρώτα σημάδια της πτώσης

Στη δεκαετία του '70 τα πρώτα σημάδια της πτώσης δεν αργούν να φανούν. Οι πετρελαϊκές κρίσεις, οι αυξημένες απαιτήσεις των εργαζομένων συνοδευόμενες από μαζικές απεργίες και η απώλεια εμπιστοσύνης των βιομηχάνων στην κυβέρνηση Καραμανλή με τις περίφημες κρατικοποιήσεις της ήταν η αρχή του τέλους, μεταξύ άλλων, και της «Πειραϊκής-Πατραϊκής». Η ίδια η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» κρατικοποιήθηκε τελικά επί κυβερνήσεως του Ανδρέα Παπανδρέου, στο πρόγραμμα των «κοινωνικοποιήσεων» της πρώτης τετραετίας του ΠΑΣΟΚ (1981-1985). «Το βαθύτερο σκεπτικό του ΠΑΣΟΚ ήταν να ελέγχει τη βιομηχανία. Το ίδιο έκανε σε όλους τους βιομηχανικούς τομείς. Στη δική μας περίπτωση, η κυβέρνηση επέβαλε αναγκαστική αύξηση του κεφαλαίου, με αποτέλεσμα να μην έχουμε την πλειοψηφία», έχει πει ο Φαίδων Στράτος.

Μετά την πτώση της κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου το 1989, οι αμέσως επόμενες κυβερνήσεις δεν ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την εταιρεία, με αποτέλεσμα να αυξηθούν τα ήδη υπάρχοντα μεγάλα χρέη και να υπάρξει κακοδιαχείριση, ακολουθούμενη από βίαιες προσπάθειες «εξυγίανσης» που όμως συνάντησαν την σφοδρή αντίδραση των εργαζομένων. Τελικά η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» έκλεισε το 1996.

Φ. Στράτος: «΄Ημαστε φιλελεύθεροι κι όχι παραδοσιακοί δεξιοί»

Να ήταν η πικρία από το ότι το ΠΑΣΟΚ, όπως έχει πει, συνέβαλε στη διάλυση της ελληνικής βιομηχανίας; ΄Οποια και να είναι η αιτία, αποτέλεσμα παραμένει ότι ο Φαίδων Στράτος απέκτησε δεσμούς με τη δεξιά παράταξη. «΄Ημαστε φιλελεύθεροι κι όχι παραδοσιακοί δεξιοί, οι οποίοι είναι πιο κρατιστές», έχει ομολογήσει. Παρ' όλα αυτά, πρέπει να τονίσουμε ότι η ενασχόληση του κυρίου Στράτου με την πολιτική ήταν περισσότερο από τεχνοκρατική σκοπιά όπως ο ίδιος έχει πει. Από το 1975 έως το 1985 ο Φαίδων Στράτος υπήρξε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας, ενώ έχει διατελέσει επίσης: Από το 1980 έως το 1984 μέλος Δ.Σ. του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ), από το 1982 έως το 1989 πρόεδρος του Κέντρου Πολιτικής Ερεύνης και Επιμορφώσεως (ΚΠΕΕ), από το 1983 έως το 1988 πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ), από το 1990 έως το 93 μέλος του Δ.Σ. της Τράπεζας Πειραιώς, ενώ μια ξεχωριστή δράση του είναι αυτή που τον βρήκε από το 1995 έως το 2004 στη θέση του Προέδρου της Ένωσης Φίλων Ακρόπολης. Το σπίτι του, εξάλλου, ακριβώς δίπλα στο Μουσείο Ακρόπολης είναι από τα λίγα της πόλης που μπορούν να παινευτούν ότι έχουν θέα - «πιάτο» τον Ιερό Βράχο.

Η παρέμβαση στην Εστία

Από το 2006 έως το 2013 που έκλεισε και τα 80 του χρόνια, ο Φαίδων Στράτος ανέλαβε πρόεδρος του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Σταδιοδρομίας (ΙΕΠΑΣ), μιας ομάδας ιδιωτών με στόχο να συμβάλλει ουσιαστικά στην εκπαίδευση. Δεν έπαψε να παρεμβαίνει, ωστόσο στην πολιτική και οικονομική σκηνή, όπως για παράδειγμα, με το άρθρο του στην Εστία (13/6/2012) όπου, μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι η μονομερής καταγγελία του Μνημονίου - όπως τουλάχιστον με σειρά άρθρων και δηλώσεων προσπαθούν να αποδείξουν πολλοί και σημαντικοί οικονομολόγοι και άλλοι πολιτικοί επαΐοντες - θα μας οδηγούσε σχεδόν μαθηματικά, σε μία σταδιακή εάν όχι απότομη έξοδο από την Ευρωζώνη και μοιραίως, μεσοπρόθεσμα τουλάχιστον και από την Ευρώπη, με όλες τις συνέπειες ενός απομονωτισμού που έχει αρκούντως αναλυθεί. Αντ' αυτού, ο κ. Στράτος προτείνει μια συμπεφωνημένη επανεξέταση και  προσπάθεια αναπροσαρμογής του Μνημονίου και καταλήγει: «Αυτή είναι η αλλαγή, η επανάσταση εάν θέλετε, που μας χρειάζεται και σε αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει να στραφεί (άσχετα με το ποια συμπαράταξη θα επικρατήσει στις μεθαυριανές εκλογές) η καινούρια πολιτική πρακτική. Αργά ή γρήγορα (ελπίζουμε γρήγορα) θα πρέπει να αναδειχθεί μία ηγεσία που θα επιβάλλει την τάξη και την κοινωνική ειρήνη, αντί να χαϊδεύει απλώς χωρίς μακροχρόνια στρατηγική και προοπτική τα αυτιά των ψηφοφόρων. Μία ηγεσία που θα οδηγήσει την χώρα σε μία ειρηνική επανάσταση μαζί και όχι έξω από την Ευρώπη». Προφητικός; Η ιστορία θα το δείξει. 

Φαίδων Στράτος: Ο πεθερός Βαρουφάκη κατά Τσίπρα.

Για «Παρωδία ορκωμοσίας» μιλά ο Φαίδων Στράτος, πατέρας της συζύγου του Γ. Βαρουφάκη, Δανάης, αναφερόμενος στον όρκο του Α. Τσίπρα. Στηλιτεύει και τον Α.Σαμαρά.

 Η «πολιτική» ορκομωσία του Αλέξη Τσίπρα έχασε το κύρος της, αναφέρει ο Φαίδων Στράτος, πεθερός του Γιάνη Βαρουφάκη, σε επιστολή του που δημοσιεύεται στην εφημερίδα Καθημερινή. Με τίτλο «Παρωδία ορκωμοσίας», ο Φαίδων Στράτος κριτικάρει με έντονο τρόπο συγκεκριμένες επιλογές του Πρωθυπουργού σχολιάζοντας την ορκομωσία ως μια πράξη «γύμνιας» και «αστοχίας», κι ας είναι ο γαμπρός του ο υπουργός Οικονονομικών της νέας κυβέρνησης.

 Φαίδων Στράτος: πυρά και κατά Σαμαρά

    Ο βιομήχανος, το όνομα του οποίου έχει συνδεθεί με την Πειραϊκή Πατραϊκή και είναι πατέρας της γνωστής εικαστικού δημιουργού, Δανάης Στράτου, συζύγου του Γιάννη Βαρουφάκη, δεν αναφέρεται μόνο στην πρωτόγνωρη -όπως λέει- πολιτική ορκομωσία που επέλεξε ο Αλέξης Τσίπρας. Κριτικάρει και την επίσκεψη του πρωθυπουργού στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.

   Ο Φαίδων Στράτος, ωστόσο, δεν ασκεί κριτική μόνο στην κυβέρνηση αλλά και στην αντιπολίτευση. Συγκεκριμένα, στηλιτεύει τον Αντώνη Σαμαρά και την, απαράδεκτη όπως λέει, άρνησή του να παραδώσει στον Αλέξη Τσίπρα την πρωθυπουργία στο Μέγαρο Μαξίμου.

Ιδού η περίφημη επιστολή του Φαίδωνα Στράτου όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Καθημερινή:

«Κύριε διευθυντά

 Κατά την ορκωμοσία του κ. Τσίπρα ως νέου πρωθυπουργού της Ελλάδας, υπήρξαμε όλοι μάρτυρες μιας πρωτόγνωρης τελετής. Ο νέος πρωθυπουργός έδωσε τον συνήθη όρκο απευθυνόμενος «κυριολεκτικά» προς τον απερχόμενο Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η «πολιτική» αυτή ορκωμοσία (που προφανώς έγινε χωρίς την αναγκαία προετοιμασία) σε αντίθεση με τη μακραίωνη μέχρι τώρα παράδοση έχασε, κατά τη γνώμη μου, το αναγκαίο κύρος της, εφόσον πήρε έναν προσωπικό χαρακτήρα και δεν συνδέθηκε με μια ανώτερη, διαχρονική και απρόσωπη αρχή.

Θα μπορούσε τουλάχιστον ο όρκος να δοθεί με το χέρι ακουμπισμένο στο κείμενο του Συντάγματος της Ελλάδος! Η εμφανής ψυχρότητα του Προέδρου και η κάποια, στιγμιαία, έστω αμηχανία του πρωθυπουργού φανέρωσαν, νομίζω, τη γύμνια και την αστοχία της πράξης. Οι τελετουργίες δεν είναι πάντοτε περιττές και άχρηστες και έχουν ανέκαθεν εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, αποδίδοντας την απαραίτητη σημασία και το κύρος στις σημαντικές στιγμές της ιστορίας αυτής.

Στη συνέχεια ο κ. Τσίπρας σε μία επιλεκτική χειρονομία του κατέθεσε λουλούδια στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής για να τιμήσει τη μνήμη των διακοσίων κομμουνιστών που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς κατά την Κατοχή, λες και ήσαν οι μόνοι που θυσιάστηκαν και όχι τόσα άλλα παλικάρια που σκοτώθηκαν κατά την Αντίσταση. Και αυτό αφού ο κ. Τσίπρας, λίγες ώρες νωρίτερα, είχε δηλώσει στο πλήθος των οπαδών του ότι θα είναι ο πρωθυπουργός όλων των Ελλήνων.

Από την άλλη πλευρά, υπήρξε απαράδεκτη η άρνηση του κ. Σαμαρά να παραδώσει αυτοπροσώπως, κατά τα ειωθότα, τα γραφεία του πρωθυπουργού στον αντικαταστάτη του.

Ο ελληνικός λαός πιστεύω ότι περιμένει μια ουσιαστική αλλαγή στη διακυβέρνηση της χώρας και όχι την κατάργηση του σεβασμού προς τους θεσμούς και τους αντιπάλους. Περιμένει, αντιθέτως, την εγκαθίδρυση μιας νέας ηθικής στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου.

Φαίδων Στράτος»

www.thetoc.com