Δόλιανη Ζαγορίου. Απολαύστε τα video

Απολαύστε τα video

Η Δόλιανη Ιωαννίνων είναι ένα πανέμορφο ορεινό χωριό, κτισμένο μέρα σε καταπράσινο τοπίο από πεύκα, έλατα, καρυδιές, πλατάνια και δρύς.

Βρίσκεται σε υψόμετρο 950 μέτρων και είναι ένα, από τα 46 παραδοσιακά χωριά του Ζαγορίου, τα ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ, και απέχει από τα Ιωάννινα 45 χιλιόμετρα.

Η Δόλιανη δημιουργήθηκε μετά την καταστροφή-διάλυση του χωριού ΔΕΛΓΙΝΑΣ, συνοικισμός της κωμόπολης ΒΟΤΣΑΣ, (όπως αναφέρεται επι Ι. Λαμπρίδη) αριθμούσα τότε περί τις 800 οικογένειες, και η οποία κτίστηκε από τον Κων/νο Πωγωνάτο, αυτοκράτορα του Βυζαντίου, μετά την επιστροφή του από τις νικηφόρες μάχες εναντίον των Ρωμαίων.

Σήμερα, σώζεται μόνο το ιστορικό μοναστήρι της ιεράς μονής Βουτσάς.

Την αρχή του χωριού Δόλιανης, ο Ι. Λαμπρίδης την τοποθετεί στις αρχές του 1700, και σύμφωνα με τον επιθεωρητή Καθάρρειο είχε 400 κατοίκους και 65 μαθητές.

Επί τουρκοκρατίας είχε αναπτυχθεί στο εμπόριο, και είχε γίνει αρχοντοχώρι, με ζηλευτά δίπατα και τρίπατα πετρόχτιστα αρχοντόσπιτα.

Εισήγαγε και καλλιεργούσε τον μεταξοσκώληκα, απ όπου παράγεται το μετάξι, ήταν δε ονομαστή για την κουτρουλιά της και τα φημισμένα μήλα.

Κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής το χωριό κάηκε τρείς φορές ολοσχερώς, γι αυτό και χαρακτηρίστηκε από την πολιτεία Μαρτυρικό χωριό. Το μοναδικό κτίριο που διασώθηκε είναι η εκκλησία, της Παναγίας της Θεοτόκου και το καμπαναριό της, η οποία χρονολογείται ότι κτίστηκε το 1800, δείγμα αρχιτεκτονικής και πολιτισμού, εξ ολοκλήρου πετρόχτιστη και η οποία δεσπόζει στο κέντρο του χωριού.

Σήμερα η Δόλιανη έχει 30 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνται με την γεωργία, κτηνοτροφία, μελισσοκομία και την υλοτομία.

Το καλοκαίρι, οι κάτοικοι αυξάνονται και δίνουν άλλη πνοή στο χωριό.

Επίσης τα πανηγύρια φέρνουν αρκετό κόσμο στο χωριό και γίνονται στις 29 Ιουνίου, των Δώδεκα Αποστόλων, και στις 20 Ιουλίου, του Προφήτη Ηλία.

Ειδικά την ημέρα της εορτής του Αηλιά, διατηρείται ακόμη το πατροπαράδοτο έθιμο του χωριού, όπου μετά το τέλος της εκκλησίας, όλοι οι χωριανοί, αλλά και οι επισκέπτες, με την συνοδεία παραδοσιακής μουσικής γλεντώντας και χορεύοντας επισκέπτονται τα σπίτια των εορταζομένων, όπου αφού ευχηθούν συνεχίζουν να γλεντούν ασταμάτητα.

Οί επισκέπτες στην Δόλιανη, εκτός από την ηρεμία της φύσης, του καθαρού αέρα, της αποτοξίνωσης από το στρές της πόλης, μπορούν να δούν, να θαυμάσουν και να περπατήσουν έκτός από τα καλντερίμια, τα έξ (6) πέτρινα γεφύρια, πού παλαιότερα συνέδεαν τους συνοικισμούς του χωριού.

Μπορείτε να επισκεφτείτε την Δόλιανη όλες τις εποχές του χρόνου και να απολαύσετε τις ομορφές της περιοχής.

Στο χωριό λειτουργεί παραδοσιακός ξενώνας και καφενείο.

Εξι μνημεία στα βουνά της Ηπείρου

Οι πετράδες σμίλευαν τεράστιους λίθους και έστηναν αριστουργήματα καταμεσής των ποταμών, σε μέρη δύσβατα στον ορεινό όγκο της Ηπείρου.

Μόνο στο Ζαγόρι και μόνο τα έτη 1750-1868 χτίστηκαν πάνω από 70 πέτρινα γεφύρια, που αποτελούν αρχιτεκτονήματα της παραδοσιακής μηχανικής και γεφυροποιίας της περιοχής.

Εξι από αυτά, που χρονολογούνται από τον 18ο αιώνα έως τις αρχές του 20ού και διατηρούνται ως αρχιτεκτονήματα, χαρακτηρίζονται μνημεία με πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού, ενώ μέχρι σήμερα άλλα 55 λίθινα γεφύρια σε όλη την Ηπειρο έχουν επίσης χαρακτηριστεί ως μνημεία. Η απόφαση ελήφθη μετά την ομόφωνη γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων.

Οι κατασκευές αυτές δημιουργήθηκαν κάτω από ιδιαίτερες, συχνά επώδυνες ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες και έτσι αποτελούν πολύ χαρακτηριστικά και αξιόλογα δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής, ενώ επιπλέον είναι αδιάψευστα τεκμήρια των αγώνων των Ηπειρωτών για την προκοπή του τόπου τους και της συμβολής τους στην εξέλιξη της χώρας.

Το γεφύρι της Καλντερούσιας (ή Γκαντερούσιας) στον δρόμο προς τη Δόλιανη του Ανω Ζαγορίου.

Τα τελευταία χρόνια η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων Ηπείρου ενέταξε στο Γ' Κοινοτικό Πρόγραμμα Στήριξης ένα σύνολο αξιόλογων πετρόκτιστων γεφυριών του νομού Ιωαννίνων, προκειμένου αυτά να συντηρηθούν, αποκατασταθούν και αναδειχθούν. Πρόκειται για ενδιαφέρουσες κατασκευές στην ηπειρωτική ύπαιθρο, που γεφυρώνουν γνωστούς ποταμούς και παραποτάμους, όπως της Κουιάσας Καλαρρυτών, του Κόκκορη και Αγίου Μηνά Ζαγορίου, του Σταφυλά της κοινότητας Ματσουκίου κ.λπ.

Το μονότοξο γεφύρι στα Ριζιανά Νεγάδων, το πέτρινο γεφύρι της Σλίβας που βρίσκεται στη Λεπτοκαρυά Ζαγορίου πάνω στο ρέμα του Ζαγορίτικου ποταμού και το γεφύρι του Γιρομνιού στους Κήπους Ζαγορίου

Οι μάστοροι της Ηπείρου, οι γνωστοί πετράδες, αποτελούσαν μια κοινωνία ανθρώπων με μεγάλη τεχνογνωσία στην κατασκευή γεφυριών και μεγαλούργησαν στην Ελλάδα από τον 16ο ως τον 19ο αι.

Το πιο εντυπωσιακό από τα έξι γεφύρια που μπήκαν στον κατάλογο των μνημείων είναι αυτό της Καλντερούσιας (ή Γκαντερούσιας) στον δρόμο προς τη Δολιανή του Ανω Ζαγορίου, στο οποίο σώζονται οι δοκοθήκες, οι λεγόμενες «σκαλότρυπες» για τη στήριξη των σκαλωσιών. Το μονότοξο γεφύρι χρονολογείται στα 1867 και χορηγός εμφανίζεται κάποιος Στέλιος από το Ελατοχώρι, που έδωσε 3.500 γρόσια.

Η Δόλιανη είναι ένα ιστορικό χωριό, που απέχει 53 χιλιόμετρα από τα Γιάννενα. Το 1943 πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς και σχεδόν όλα τα πετρόχτιστα σπίτια καταστράφηκαν. Ακόμη και σήμερα το χωριό διατηρεί λιθόστρωτα καλντερίμια, πέτρινες βρύσες και γεφύρια, με πιο ξεχωριστό αυτό του Κώττη, εντός του οικισμού, πίσω από τον Ιερό Ναό της Θεοτόκου, που γεφυρώνει ένα ρέμα του Βάρδα, παραποτάμου του Αραχθου.

Την επιδεξιότητα των Ηπειρωτών μαστόρων καταδεικνύει το γεφύρι του Γιρομνιού στους Κήπους Ζαγορίου, που γεφυρώνει παραπόταμο του Βοϊδομάτη. Ονομάστηκε έτσι επειδή στο ρέμα εκείνο πνίγηκε ένας κάτοικος των Κήπων που είχε το παρωνύμιο Γιρομνιός, επειδή είχε έρθει γαμπρός από το χωριό Ιερομνήμη Ιωαννίνων. Ο θάνατος εκείνος αποτέλεσε την αφορμή για να χτιστεί το γεφύρι, σε υψόμετρο 770 μέτρων.

Ενα πέτρινο μονότοξο γεφύρι, το οποίο βρίσκεται στη Λεπτοκαρυά Ζαγορίου πάνω στο ρέμα του Ζαγορίτικου ποταμού, γνωστό ως της Σλίβας, που διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση, αποτελεί πόλο έλξης για τους τουρίστες της περιοχής, όπως και το μονότοξο γεφύρι στα Ριζιανά Νεγάδων, που χρονολογείται στα 1780, με χορηγό τον Χατζηδούκα από τους Νεγάδες.

Στον κατάλογο των μνημείων περιλαμβάνεται και το γεφύρι του Κουβαρά, που χτίστηκε το 1926 και βρίσκεται στο Δολό του Δήμου Πωγωνίου.

Δόλιανη, το χωριό της τρούφας

Το κυνήγι, με τα ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά, κέντρισε το ενδιαφέρον των μανιταρόφιλων, τα εδέσματα ενθουσίασαν τους επισκέπτες, ντόπιους και ξένους, ενώ Περιφέρεια Ηπείρου και δήμος Ζαγορίου δήλωσαν αρωγοί της πρωτοβουλίας

Τον τίτλο της πρωτεύουσας της τρούφας, στην Ήπειρο και Ελλάδα, διεκδικεί η Δόλιανη του Ανατολικού Ζαγορίου, μετά την απόλυτα επιτυχημένη πρώτη εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο ορεινό χωριό την περασμένη Κυριακή.

Εκατοντάδες επισκέπτες από τα Γιάννενα και την υπόλοιπη Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Βόρεια Ελλάδα βρέθηκαν την Κυριακή στο ορεινό χωριό, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα των διοργανωτών. Ο σύλλογος Μανιταρόφιλων Ηπείρου και ο δήμος Ζαγορίου έκαναν πράξη το όνειρο για μια διοργάνωση με επίκεντρο την τρούφα και δικαιώθηκαν απόλυτα, έχοντας και τη στήριξη του πολιτιστικού συλλόγου του χωριού. Η επιτυχία μπορεί να σημάνει την απαρχή  για μια εκδήλωση που θα έχει διάρκεια και ενδεχομένως να κεντρίσει το πανελλήνιο ενδιαφέρον των μανιταρόφιλων και όχι μόνο.

Το. δέλεαρ της δυσεύρετης -και γι αυτό πανάκριβης-  μαύρης τρούφας είχε ως αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν στη Δόλιανη περισσότεροι από 250 επισκέπτες. Από τη μια ήταν το κυνήγι της τρούφας, με τα ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά, και από την άλλη οι γαστρονομικές απολαύσεις που κάνουν τους διοργανωτές να πιστεύουν ότι πέτυχαν το στόχο τους: να πείσουν, δηλαδή, μανιταρόφιλους και μη για την αξία του θαυμάσιου κόσμου των μανιταριών. 

Το κυνήγι.

Οι διοργανωτές είχαν προετοιμαστεί κατάλληλα για το κυνήγι της τρούφας, Οριοθέτησαν τους χώρους, όπου βρίσκεται η τρούφα, και η αποστολή ξεκίνησε περί τις 10 το πρωί της Κυριακής. Υπό την καθοδήγηση της Κατερίνας Νόλα, που εδώ και χρόνια ασχολείται με τη συλλογή τρούφας, άνθρωποι κάθε ηλικίας συμμετείχαν στο πρωτότυπο αυτό κυνήγι. Πρωταγωνιστές, πέρα από τους «κυνηγούς», ήταν τα πολλά παιδιά που παρακολουθούσαν τα εκπαιδευμένα σκυλιά για το πώς εντοπίζουν το υπόγειο μανιτάρι και τους «πρωτάρηδες» σκύλους να προσπαθούν, μαζί με τους συνοδούς τους, να συμμετέχουν στον εντοπισμό . Πιτσιρίκια και ηλικιωμένοι σκάλιζαν στο δάσος για να εντοπίσουν το «μαύρο χρυσάφι» και δεν έκρυβαν τον ενθουσιασμό και τη χαρά τους.

Οι ερωτήσεις, από μικρούς και μεγάλους,  έπεφταν βροχή κατά της διάρκεια του «κυνηγιού». Και στο τέλος, πριν την επιστροφή στο χωριό, ακολούθησε συζήτηση στα πεζούλια της Αγίας Παρασκευής και απαντήθηκαν οι πολλές απορίες των επισκεπτών και επίδοξων «τρουφοκυνηγών».  Η κ. Νόλα αναφέρθηκε στην τρίχρονη και πλέον εμπειρία της, εξηγώντας ορισμένα από τα μυστικά εντοπισμού και συλλογής της τρούφας, χωρίς ωστόσο να αποκαλύπτει τους βιότοπους.

Στήριξη φορέων.

Ενδιαφέρον είχε η εκδήλωση παρουσίασης  των μανιταριών που έγινε στο καφενείο του χωριού. Ο πρόεδρος των Μανιταρόφιλων, Θανάσης Ντίνος, αναφέρθηκε στον κόσμο των μυκήτων και σε κάποιους από τους στόχους του συλλόγου. Βασικός στόχος, ως γνωστό, παραμένει, η διάδοση της μανιταροφιλίας και μανιταροφαγίας, με τον κ. Ντίνο να επισημαίνει την ανάγκη ενός επαρκούς θεσμικού πλαισίου για τα μανιτάρια. Στον «παραμυθένιο κόσμο των μανιταριών», όπως είπε ο ίδιος, επιχείρησε να παρασύρει τους 50 και πλέον συμμετέχοντες στις ομιλίες ο Στάθης Βασδέκης, υποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Βιοχημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.  Παράλληλα, παρουσίασε στοιχεία για τον αριθμό των καταμετρημένων μανιταριών παγκοσμίως, καθώς και για τα κυριότερα είδη μανιταριών στην Ήπειρο και τους μύθους που τα ακολουθούν στις τοπικές κοινωνίες.

Σημαντικό, πάντως, θεωρείται το γεγονός της στήριξης που παρείχαν σ' αυτή την πρωτοβουλία οι τοπικοί φορείς. Με θετικά λόγια αναφέρθηκε στην εκδήλωση ο περιφερειάρχης Ηπείρου, εκτιμώντας, μάλιστα, πως τα μανιτάρια «μπορούν να δώσουν δουλειά». Ακόμη, ο Αλέκος Καχριμάνης δήλωσε ότι θα βρίσκεται δίπλα σε κάθε πρωτοβουλία, συλλογική ή προσωπική, που σχετίζεται με τον πρωτογενή τομέα και την παραγωγή τοπικών προϊόντων. Συμπαραστάτης της πρωτοβουλίας ήταν και ο δήμος Ζαγορίου, με τον Γαβριήλ Παπαναστασίου να σημειώνει ότι στήριξε όλες τις μέχρι τώρα εκδηλώσεις των Μανιταρόφιλων. Και αυτό, όπως είπε, γίνεται γιατί πιστεύει πως αρκετοί κάτοικοι του Ζαγορίου  «μπορούν να έχουν ένα συμπληρωματικό εισόδημα».

Φαγητό και γλέντι.

Κάθε εκδήλωση των Μανιταρόφιλων τελειώνει με φαγητό και γλέντι. Τα εδέσματα (τραχανάς με αποξηραμένα μανιτάρια, μανιταρόπιτα, πατάτες στο φούρνο με αποξηραμένους βωλίτες, κρέμα γάλακτος και τριμμένη τρούφα) χαρακτηρίστηκαν απ' όλους «υπέροχα, εξαιρετικά, μοναδικά και καταπληκτικά». Πολλοί, μάλιστα, από τους επισκέπτες δήλωναν ενθουσιασμένοι και ζήτησαν από τους διοργανωτές και τα μέλη του συλλόγου να επαναλάβουν αυτή την εκδήλωση.

Νωρίτερα, πάντως, και για δύο μέρες όλο το χωριό ήταν στην κυριολεξία στο πόδι, αφού έπρεπε να ετοιμαστούν και να ψηθούν τα τριάντα περίπου ταψιά με τις πίτες και τις πατάτες.  Και, τέλος, ποτέ δεν λείπει από αυτές τις εκδηλώσεις η παραδοσιακή μουσική -η ένταση πάντως, ήταν η μόνη. παραφωνία της εκδήλωσης- με τους χορούς να κρατούν μέχρι αργά το απόγευμα. 

www.romiazirou.blogspot.gr