Πέμπτη 11 Μαΐου 2023

Συζητώντας με την Κατερίνα Σχισμένου. Η Ζωή Μπαρτζώκα για το θεατρικό έργο, «Απόλυτα ξένοι»

Μια λαμπρή κωμωδία με δραματικές επιπτώσεις

Αυτές τις μέρες και συγκεκριμένα την Τετάρτη στις 17 του Μάη η Θεατρική Σκηνή του ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ ανεβάζει ένα …αλλιώτικο έργο από αυτά που μας έχει συνηθίσει. Και λέμε αλλιώτικο διότι πρόκειται για ένα πολύ σύγχρονο έργο, μια ιστορία καθημερινών ανθρώπων, μια ιστορία μυστικών και ανείπωτων σκέψεων και πράξεων… Μιλάμε με την σκηνοθέτη της παράστασης κ. Ζωή Μπαρτζώκα και μαθαίνουμε σκέψεις και διαδικασίες.

Ερ.: Ποιοί είναι οι «Απόλυτα ξένοι» και γιατί το επιλέξατε;

Απ.: Απόλυτα ξένοι; Ναι… Απόλυτα ξένος μπορεί να γίνει ο/η σύντροφός – με τη δική μας συμβολή πάντα – ο φίλος μας, ο γείτονάς μας, οι δικοί μας άνθρωποι, οι άνθρωποι που χρόνια πορευόμαστε, πλάι - πλάι…

Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον και οργανώνει τη ζωή του μέσα σε κοινωνικές ομάδες. Παρ’ όλα αυτά, διάφοροι λόγοι τον ωθούν στην αποξένωση. Η κοινωνικοποίηση μέσα στους χρόνους περικλείει δυνατές σχέσεις συντροφικότητας, έρωτα, αγάπης, φιλίας σχέσεις με διάρκεια στο χρόνο, οικογενειακές σχέσεις, αλλά και σχέσεις καθημερινότητας που άλλοτε είναι βαθιές και με διάρκεια και άλλοτε επιφανειακές ή τυπικές. Έτσι, ο άνθρωπος βιώνει το ενδιαφέρον άλλων ανθρώπων, την αγάπη και την αποδοχή και προχωρά στη ζωή του με σταθερότητα, με ασφάλεια, με συναισθήματα που τον κάνουν να αισθάνεται δυνατός .

Ωστόσο, η καθημερινότητα, ο γρήγορος ρυθμός της απαιτητικής μας εποχής οι πολλαπλές υποχρεώσεις και ο σύγχρονος τρόπος ζωής καθώς και η λαθεμένη και υπερβολική χρήση των νέων τεχνολογιών – κι εδώ ερχόμαστε στο συγκεκριμένο θεατρικό κείμενο - έχουν δυσκολέψει την ανθρώπινη επικοινωνία και επαφή. Επίσης, υπάρχουν πολλές και προσωπικές συνθήκες που μπορούν να απομονώσουν για μικρότερο ή μεγαλύτερο διάστημα τον άνθρωπο. Και σε συνδυασμό με τα μέσα επικοινωνίας που χρησιμοποιούμε πλέον, το χάσμα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο.

Μέσω αυτού του θεατρικού λοιπόν θα παρατηρήσουμε ότι οι πραγματικοί πρωταγωνιστές του έργου, είναι οι νέοι συντονιστές επικοινωνίας, chat, whatsapp, mail, sms, selfie, app, social κ.λπ... που γίνονται επικίνδυνοι όταν επιφανειακά όλοι, ή σχεδόν όλοι, εμπιστεύονται τα μυστικά τους στο smartphone τους, ή το tablet , ή τον υπολογιστή, χωρίς να σκέφτονται τις συνέπειες, ή ακόμα χειρότερα, νομίζοντας ότι μπορούν να τις διαχειριστούν ατιμώρητα. Αυτά τα νέα εργαλεία, από την άλλη, καταλήγουν να αποκαλύπτουν επικίνδυνα την «ευθραυστότητα» του καθενός μας.

Για αυτή την «ευθραυστότητα» που διέπει την εσωτερική μας διάσταση, επέλεξα αυτό το έργο. Είναι μια σύγχρονη πραγματικότητα, μια καθημερινή πάλη με τον κόσμο μας τον κρυφό, τον ανομολόγητο, σε σχέση με τους ανθρώπους που συμπορευόμαστε

Ερ.:Γιατί είναι ένα παιχνίδι θάρρους ή αλήθειας και ποιος μπορεί να το αντέξει;

Απ.: Η αλήθεια υπάρχει, το ψέμα πρέπει να το εφεύρεις. Γι’ αυτό και τις περισσότερες φορές είναι βασανιστικό. Δεν έχει φως! Και ίσως δεν αντέχεται. Και δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα!

Οι πρωταγωνιστές μας, για να μην δείξουν ότι έχουν κάτι να κρύψουν, αποδέχονται το παιχνίδι, αλλά σύντομα καταλαβαίνουμε ότι ο καθένας τους, ή σχεδόν όλοι, έχουν ένα μυστικό που δεν το έχουν εξομολογηθεί σε κανέναν, πόσο μάλλον στους πιο στενούς τους φίλους ή στον σύντροφο.

Έτσι γίνεται...

Καθόμαστε δίπλα στους παλιούς μας φίλους, τους φίλους και τις συζύγους μας, τρώμε δείπνο μαζί τους, αλλά κοιτάζοντας βαθιά, υπάρχει ένα μέρος, μια γκρίζα περιοχή, από την οποία κανείς δεν έχει τα κλειδιά. Έτσι κρυβόμαστε πίσω από μάσκες που μερικές φορές φοράμε σταθερά, μερικές φορές όταν είναι απαραίτητο, και το κρυμμένο περιεχόμενο μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο δυσκίνητο.

Υπάρχουν εκείνοι που δεν θέλουν να δηλώσουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό και να συνεχίσουν να προσποιούνται ότι έχουν σχέσεις με ανύπαρκτους ανθρώπους. Υπάρχουν εκείνοι που δεν αποκαλύπτουν ένα σημαντικό μυστικό από το παρελθόν. εκείνοι που κάνουν πολλές παράλληλες ζωές, ταχυδακτυλουργώντας πολλές ιστορίες όμορφα - για έναν άλλον.

Με λίγα λόγια, όλοι χαμογελούν, διασκεδάζουν, αλλά στην πραγματικότητα είναι μόνο χαρτόνι, είναι οι χίλιοι χαρακτήρες του Πιραντέλλο, σε έναν, που κανείς δεν ξέρει.

Το να αποκαλυφθείς θέλει θάρρος, που συνήθως δεν έχουν οι άνθρωποι. Έτσι κρύβονται πίσω από τα ψέματα. Το ένα ψέμα φέρνει το άλλο και έτσι φτάνουν σε μια fake ζωή, όπου φωλιάζουν και αισθάνονται και ασφαλής μάλιστα!

Ερ.: Κατά τον –Gabriel Garcia Marquez:

«Όλα τα ανθρώπινα πλάσματα έχουν τρεις ζωές: τη δημόσια, την ιδιωτική και τη μυστική» είναι πράγματι έτσι;

Απ.: Έχει πει επίσης ότι «'Ένα ψέμα είναι πιο βολικό και πιο ανθεκτικό από την αλήθεια» Σκεπτόμενη αυτά τα …ωραία του Gabriel Garcia φτάνω στο συμπέρασμα ότι σ’ αυτό το έργο, τα φώτα της «δημοσιότητας» στρέφονται στο «μαύρο κουτί» της ζωής μας, -αναφέρεται και στην πλοκή από την ψυχολόγο Μάρθα- δηλαδή το smartphone, ένα αντικείμενο που κανείς δεν μπορεί πια να αποχωριστεί ή και να μοιραστεί, που κρύβει όλα μας τα μυστικά, ή σχεδόν όλα, τα ψέματα που έχουμε πει, τις αλήθειες που κρύψαμε, την άλλη μας ζωή, τα ανομολόγητα τα καλά κρυμμένα, από τα αδιάκριτα βλέμματα και από την κριτική των άλλων.. Κάποτε η μυστική ζωή φυλασσόταν στο αρχείο της μνήμης μας, σήμερα στις sims μας. Τι θα συνέβαινε αν αυτό το μικροσκοπικό κουτάκι αποκάλυπτε το περιεχόμενό του;

Και οι ήρωές μας εδώ, αποφασίζουν να παίξουν αυτό που αρχικά εμφανίζεται ως αθώο παιχνίδι, και το οποίο θα μετατραπεί σε ένα μακελειό όπου τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται και στο οποίο όλοι έχουν σκελετούς στην ντουλάπα, που πρέπει να βγουν στο φως. Τα μυστικά που αποκαλύπτονται καταρρέουν τις βεβαιότητες που πίστευαν ότι ήταν σταθερές απέναντι σε φίλους, φίλους, συζύγους και συζύγους και θα ανακαλυφθεί ότι οι πιο κοντινοί μας άνθρωποι, τους οποίους νομίζουμε ότι γνωρίζουμε τόσο καλά, μπορεί να αποδειχθούν εντελώς ξένοι.

Οπότε, Δείχνουμε μόνο αυτό που θέλουμε, το καλύτερο κομμάτι μας ή πιο απλά αυτό που θεωρούμε πιο κοινωνικά αποδεκτό. Φοβόμαστε την κρίση, φοβόμαστε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα και μετά κρυβόμαστε πίσω από τα ειδικά κατασκευασμένα σκεπάσματα μας.

Ερ.: Ποιός ο σκοπός σας με την επιλογή αυτού του έργου, θέλετε να περάσετε κάποια μηνύματα, να ασκήσετε κάποια κριτική;

Απ.: Αν μπορεί να θεωρηθεί «σκοπός» που μάλλον δεν είναι, θα έλεγα ότι μέσα απ αυτό το έργο – που φαντάζομαι ότι οι περισσότεροι έχουν δει την εκπληκτική ταινία του P. Genovese του 2015, “ perfecto sconosciuti” όπου και βασίστηκε η διασκευή- ανακαλύπτουμε το πρώιμο στάδια – ναι όπως το λέω – αυτών που θα επακολουθήσουν όσον αφορά στην τεχνολογία που κάθε μέρα κάνει απίστευτα άλματα, ειδικά στον τρόπο επικοινωνίας των ανθρώπων!

Είμαι άνθρωπος της τεχνολογίας, πιστεύω στην εξέλιξη, στην επιστήμη, όμως τρομάζω στη σκέψη πως, πολλές φορές, η δύναμη που προκύπτει μέσα από αυτό θα βρεθεί σε χέρια επικίνδυνα. Ξεκινήσαμε και φτάσαμε να επικοινωνούμε, μέσω των κινητών μας, ειδικά οι νέες γενιές που σχεδόν δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε. Γνωριμίες, συναλλαγές, σχέσεις, σεξ, όλα μέσω εφαρμογών και εικονικής πραγματικότητας.

Και φτάνουμε να παρακολουθούμε με μάτια ορθάνοιχτα και χωρίς αρκετές γνώσεις ακόμη, τον έλευση της τεχνητής νοημοσύνης που αναμένεται να παίξει καθοριστικό ρόλο ως τεχνολογία του μέλλοντος. Τι είναι όμως είναι η τεχνητή νοημοσύνη; Πως ακριβώς θα επηρεάσει τις ζωές μας; Θα είναι η ικανότητα μιας μηχανής να αναπαράγει τις γνωστικές λειτουργίες ενός ανθρώπου, όπως είναι η μάθηση, ο σχεδιασμός και η δημιουργικότητα; Το συναίσθημα;;; Τρομακτικό μοιάζει… Που θα φτάσει όλο αυτό; Τι έχουν να δουν οι επόμενες γενιές…. Ίδωμεν!

Όσο για την κριτική, θα έλεγα, όχι ιδιαίτερα άσκηση κριτικής, διότι είναι καταστάσεις που όλοι λίγο πολύ ζήσαμε και που εμπεριέχονται στην κατά τα άλλα, όμορφη συναρπαστική και ... «πιπεράτη» ζωή μας! Προβληματισμοί που ξεπηδούν έτσι από ένα ανέβασμα μια θεατρικής παράστασης με κοινωνικές προεκτάσεις. Φυσικά δεν του λείπει το γέλιο, η συγκίνηση και οι …καθημερινές μικρές «πονηριές»! Πρόκειται για μια λαμπρή κωμωδία με δραματικές επιπτώσεις 

Σας ευχαριστώ.



Κατερίνα Σχισμένου

Δεν υπάρχουν σχόλια: