Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2017

«Μαύρο φυλαχτό»: Το νέο βιβλίο του Πρεβεζάνου συγγραφέα Βαγγέλη Μπέκα. Ο Θούριος συγκρούεται με τα βέλη του έρωτα, και οι άγραφοι νόμοι με τους δεσμούς αγάπης και τη Λευτεριά.

BOOK

Συγκινημένη άφησα από τα χέρια μου το «Μαύρο φυλαχτό» μόλις έφτασα στην τελευταία σελίδα. Το μυθιστόρημα του συγγραφέα Βαγγέλη Μπέκα, κέρδισε ένα μεγάλο στοίχημα καθώς κατόρθωσε να βρει τη χρυσή τομή ανάμεσα στη μυθοπλασία και τα ιστορικά συμβάντα, αναδύοντας μέσα από τις σελίδες του τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις, τους άγραφους νόμους, μα κυρίως την αξία της πατρίδας. Η ειλικρινής αφήγηση του Μάρκου, του Σουλιώτη με την αγνή ψυχή που βρέθηκε παγιδευμένος ανάμεσα στην αγάπη και το καθήκον, προκαλεί συγκίνηση και δέος, καταδεικνύει την ανθρώπινη υπέρβαση μπροστά στη λύτρωση της ψυχής και ταξιδεύει τον αναγνώστη σε πρωτόγνωρα σοκάκια της ιστορία του έθνους μας.
Έτος 1797. Ο Ναπολέων Βοναπάρτης εξαπλώνει την αυτοκρατορία του με φρενήρεις ρυθμούς και στους Κορφούς η αριστοκρατία των Βενετών ανατρέπεται. Οι Κερκυραίοι αδημονούν να υιοθετήσουν τις Φραντσέζικες ιδέες και να κλέψουν λίγη από τη λάμψη του Παρισιού. Στο Σούλι που στενάζει κάτω από το ζυγό του Αλή Πασά, το Κριτήριο των οπλαρχηγών αποφασίζει να στείλει τον Μάρκο στην Κέρκυρα, , λόγω της σπουδαίας μόρφωσής του, για να ανιχνεύσουν τις κινήσεις των Γάλλων. Εκεί ο Μάρκος θα γνωρίσει την οικογένεια Μάντακα, θα ανταμώσει τον έρωτα στα μάτια της όμορφης Ελένης, θα δοκιμάσει τις ψυχικές του αντοχές και θα αναμετρηθεί με τις αρχές και τα πιστεύω του. Ταυτόχρονα, θα γνωρίσει τον σύντροφο του Ρήγα Φεραίου, Περραιβό, και μέσα από τις περιγραφές του θα μάθει το έργο του μεγάλου πολιτικού στοχαστή και επαναστάτη.
Όμως στη λαίλαπα των πολιτικοκοινωνικών αναταράξεων, ο Μάρκος έχει ν' αντιμετωπίσει ένα φόνο που διαλύει και στιγματίζει την οικογένεια του. Το αίμα του θύματος βαραίνει την ψυχή του και το χρέος του τον καλεί να πάρει εκδίκηση: τέσσερις άντρες από τη φαμίλια του φονιά πρέπει να πέσουν νεκροί από το χέρι του, για ν' αποδοθεί δικαιοσύνη. Μα εκείνος, παρά την ηρωική του καταγωγή, δεν αντέχει τη θέα του αίματος και δεν αγαπά τα όπλα. Εγκλωβισμένος ανάμεσα στους χτύπους της καρδιάς του, στις προσταγές της ηθικής επιταγής και στον ιστό της βεντέτας, παλεύει με τις μαύρες πέτρες της αδερφής του και τα οράματά του και βρίσκεται αντιμέτωπος με τον εαυτό του. Θα ανταποκριθεί στο βάρος της ευθύνης ή θα πέσει αμαχητί;
Το «Μαύρο φυλαχτό» ζωντανεύει σ΄ έναν λογοτεχνικό καμβά μια ολόκληρη εποχή, όπου η αποτίναξη της δουλείας από τον ξένο κατακτητή αποτελούσε τον διακαή πόθο των Ελλήνων σε κάθε γωνία της πατρίδος. Η πένα του συγγραφέα σε συνδυασμό με την ουσιαστική και ενδελεχή έρευνά του, φέρνουν στο φως σπουδαία γεγονότα, αναδεικνύουν την αυταπάρνηση των αντρών για Ελευθερία, προβάλλουν την πυγμή και το ψυχικό σθένος των γενναίων γυναικών, αποκαλύπτουν τις δυσμενείς συνθήκες κάτω από τις οποίες προσπαθούσαν οι Έλληνες να οργανώσουν και να συντονίσουν τον αγώνα τους απέναντι στον εχθρό. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του Μάρκου απογειώνει τη δύναμη αυτού του συναρπαστικού μυθιστορήματος. Με γλώσσα λιτή, άμεση, συναισθηματική, αναβιώνει τη σκληρότητα των εθίμων που ταλάνιζαν τα χρόνια εκείνα το Σούλι, την προάσπιση την οικογενειακής τιμής, τη θέση της μάνας, τη δειλία που υποδήλωνε η μη συμμετοχή στη μάχη, τη δύναμη του Κριτηρίου.
Με μια ιδιότυπη κινηματογραφική γραφή, ο συγγραφέας δεν αφήνει τον αναγνώστη να πάρει ανάσα: οι απροσδόκητες εναλλαγές στην πλοκή, το προσεγμένο ύφος, η ντοπιολαλιά του Μάρκου, οι συναισθηματικές εκρήξεις και τα εξαιρετικά πορτρέτα των χαρακτήρων σαγηνεύουν και καθηλώνουν μέχρι το λυρικό φινάλε. Ο Θούριος συγκρούεται με τα βέλη του έρωτα, και οι άγραφοι νόμοι με τους δεσμούς αγάπης και τη Λευτεριά. Και στο κέντρο όλων αυτών των μαχών, ο Μάρκος. Ένας ήρωας αλλιώτικος, ανθρώπινος, οικείος, αληθινός. Ένας αγωνιστής της αδερφικής αγάπης, της οικογενειακής υπόληψης, της φιλίας, της επανάστασης, της άδολης και αληθινής φλόγας που πυρπολεί τα πάντα στο πέρασμά της. Η κλιμάκωση των εσωτερικών του αναταραχών οδηγεί στην υπέρβαση και στην λύτρωση, γκρεμίζοντας τις αλυσίδες του και προκαλώντας βαθιά συγκίνηση. Και γύρω του ο Γιώργης, η Ρίνα, ο Τζαβέλλας, ο πάππος, η Ελένη, ο Νικηφόρος, η Δέσπω, η Τζαβέλλαινα, η Ελένη στήνουν χορό και προκαλούν θύελλες. Ένα Κριτήριο δευτεραγωνιστών που δικάζει, νουθετεί και καταλύει τις ηθικές αντιστάσεις του Μάρκου.
Το «Μαύρο φυλαχτό» είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα που σε στροβιλίζει στη δίνη μιας ανόθευτης και καταλυτικής κατάθεσης ψυχής και απλά σε σαγηνεύει.

book

Μαύρο φυλαχτό - Βαγγέλης Μπέκας: Κριτική βιβλίου

Μαύρο φυλαχτό - Βαγγέλης Μπέκας: Κριτική βιβλίου από την Τέσσυ Μπάϊλα
Μια ηρωική εποχή επέλεξε να αναβιώσει στο νέο του βιβλίο ο Βαγγέλης Μπέκας. Μια εποχή, ταυτισμένη με την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και παράλληλα με τον αγώνα των Ελλήνων για την παλιγγενεσία και ταυτόχρονα την ανάκτηση της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας. Η ενδελεχής ιστορική έρευνα που έχει κάνει ο συγγραφέας παίζει ένα σπουδαίο ρόλο στην ολοκλήρωση αυτού του έργου και η συγκινητική κινηματογραφική της αποτύπωση μετατρέπει το βιβλίο σε μια κιβωτό καταγραφής της ιστορικής μνήμης που περιστρέφεται γύρω από την ηγετική φυσιογνωμία του βιβλίου, τον Μάρκο και όλους εκείνους τους ήρωες που δορυφορικά κινούνται γύρω του, όπως είναι ο Τζαβέλλας, η μάνα, η Ρίνα, η Δέσπω, η Ελένη κ.ά..
Ο Μάρκος είναι ο Σουλιώτης που θα κληθεί να πάει στην Κέρκυρα για να εκτιμήσει τις κινήσεις των Γάλλων, όταν στα 1797 ο Ναπολέοντας φτάνει στους Κορφούς και ανατρέπει την, έως εκείνη τη στιγμή, ισορροπία του νησιού υπό τη Βενετσιάνικη αριστοκρατία. Στο πρόσωπο του ο συγγραφέας στήνει έναν ήρωα συγκλονιστικό. Ο Μάρκος αντιπροσωπεύει τον απλό άνθρωπο, εκείνο τον αγνό ιδεαλιστή, που το πεπρωμένο τον οπλίζει, ζητώντας του να πάρει μέρος σε ό,τι εκείνο προστάζει.
Σε όλο το βιβλίο ο Μάρκος πάλλεται και συγκλονίζεται από τις αντιφάσεις που βιώνει. Από τη μια το χρέος στην πατρίδα και από την άλλη στην αδελφική τιμή, η οποία καθορίζεται από αυστηρότατους εθιμοτυπικούς κανόνες. Παλεύει ανάμεσα στη δειλία και την ορμή του αίματος που ζητάει εκδίκηση. Σπαράζει βουτηγμένος στο προσωπικό του χρέος, τη γενναιότητα, που αυτό προϋποθέτει και την πλευρά του εαυτού του, που μάχεται κάθε μορφή βίας και θέλει να ζήσει μια ήσυχη ζωή, τυλιγμένη στις μαυλιστικές μυρωδιές του γυναικείου κορμιού και του έρωτα. Καθώς, κραταιός, ο έρωτας εισχωρεί βίαια στη ζωή του, υποδεικνύοντάς του άγνωστα μονοπάτια ζωής στο σπαρασσόμενο από το αίμα του πολέμου Σούλι και φέρνοντας την πλημμυρίδα της άνοιξης στην καρδιά του. Επειδή ο Μάρκος ζει και κινείται σε μία εποχή που οριοθετείται από το χρέος και την υποταγή στην προκαθορισμένη μοίρα. Όταν, λοιπόν, γνωρίσει την Ελένη Μάντακα ο έρωτας θα περιπαίξει τις αδυναμίες του, θα δοκιμάσει τις σχέσεις του θα γίνει η αφορμή να δει με άλλα μάτια τον κόσμο.
Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση , την οποία επέλεξε ο συγγραφέας, αποδίδει στο κείμενο την ταχύτητα και την ενάργεια της προφορικότητας και μέσω αυτής φέρνει στην επιφάνεια όλες τις συναισθηματικές διακυμάνσεις και συγκρούσεις του ήρωα, τους φόβους και τις ανησυχίες του. Ταυτόχρονα αναβιώνει, με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο, τις βιαιότητες αυτής της εποχής. Τις σκληρές επιλογές που υπαγόρευαν τα ήθη και τα έθιμα της. Ο Μάρκος γίνεται ο άνθρωπος που αντιπαλεύει με τις κοινωνικές αγριότητες, με το σπαρταριστό αίμα που διαρρέει στην προσωπική, οικογενειακή και κοινωνική του ζωή, ένας άνθρωπος δέσμιος της εποχής του και των ιστορικοκοινωνικών συνθηκών της που δε χάνει, ούτε για μια στιγμή, την ανθρωπιά και την ευαισθησία του.
Σε όλο το βιβλίο θα αναζητήσει την προσωπική του λύτρωση μέσα από τις μάχες, τις οποίες θα κληθεί να δώσει. Και συχνά θυμίζει ήρωα αρχαίας τραγωδίας. Η λύτρωση θα έρθει μόνο μέσα από τα παθήματα που θα τον οδηγήσουν στην κάθαρση. Παγιδευμένος στον ιστό της Ιστορίας προσπαθεί να βρει τον εαυτό του, διασώζοντας το άγραφο εκείνο δίκαιο που καθορίζει τη μοίρα του, υπερασπιζόμενος τις προσωπικές του αξίες, την αδελφική υπόληψη, τις οικογενειακές πεποιθήσεις, τις παγιωμένες νοοτροπίες, την επανάσταση που πλησιάζει στον τόπο του και θα φέρει την αναγέννηση.
Σημαντικές είναι και οι γυναικείες μορφές που περιλαμβάνουν στο βιβλίο. Από την ξαδέλφη που πνίγει ο άντρας της, έως την Δέσπω, την μάνα την Ρίνα την Τζαβέλλαινα και την Ελένη, ο συγγραφέας βρίσκει την ευκαιρία να σκιαγραφήσει την κοινωνική θέση της γυναίκας, να στιγματίσει τους φραγμούς, τα βάρβαρα έθιμα, την επαναστατικότητάς τους, την ερωτική τους αφοσίωση, καταγράφοντας παράλληλα την ανθρωπογεωγραφία της εποχής και στηλιτεύοντας όλα όσα συνέβαιναν και ρύθμιζαν τη ζωή τόσο των γυναικών όσο και των αντρών της εποχής εκείνης στο Σούλι αλλά και στην ευρύτερη Ελλάδα.
Εξαιρετική στιγμή του βιβλίου είναι η συνάντηση του Μάρκου με τον Περραιβό. Μια συνάντηση μοιραία για τον ήρωα, καθώς θα τον οδηγήσει στις διδαχές του Ρήγα Φεραίου και θα ανοίξει τους ορίζοντες του πνεύματός του. Ο Μάρκος θα γίνει ο ήρωας εκείνος, που, χωρίς να διεκδικεί τις δάφνες της απαναστατικότητας, θα αναλάβει τον ρόλο του στον αγώνα της ζωής και θα καταφέρει να υπερβεί τα δικά του όρια, για να οδηγήσει στο φως τη ζωή του, τη ζωή της οικογένειάς του και του τόπου του.
Το «Μαύρο Φυλαχτό» είναι ένα σημαντικό ιστορικό και κοινωνικό ανάγνωσμα, ένα μυθιστόρημα-τοιχογραφία μιας ταραγμένης εποχής, φιλοτεχνημένη με ευρηματικότητα, υψηλή γλωσσική αγωγή και σπαρταριστό ενδιαφέρον.


Δείτε το trailer του βιβλίου


Δεν υπάρχουν σχόλια: