Κάτω Γραικικό (Γρετσίστα) Άρτας. Απολαύστε τα video

Απολαύστε τα video

 Το Κάτω Γραικικό είναι χωριό που βρίσκεται στις νοτιοδυτικές πλαγιές των Τζουμέρκων, σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρων. Ανήκει στο Νομό Άρτας και αποτελεί μέρος της Τοπικής Κοινότητας Γραικικού της Δημοτικής Ενότητας Αγνάντων του Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων που έχει την έδρα του στο Βουργαρέλι. 

Το χωρό απέχει απο την Άρτα:

Μέσω Ροδαυγής-γέφυρας Πλάκας 66 χλμ. (Χάρτης διαδρομής), μέσω Ράμιας 75 χλμ. (Χάρτης διαδρομής), μέσω Μακρύκαμπου-Γέφυρας Τζαρή 47 χλμ. (Χάρτης διαδρομής)  και απο τα Ιωάννινα 64 χλμ.  (δείτε τη διαδρομή στο χάρτη) 

Μαζί με τους οικισμούς: Άνω Γραικικό, Γραβιά, Σελίο, Ρωμανό και Γουριανά, αποτελούσαν την πρώην Κονότητα Γραικικού η οποία κατά την απογραφή του 2001είχε συνολικά 621 κατοίκους, από τους οποίους στο Άνω Γραικικό κατοικούσαν 162, στα Γουριανά 127, στο Γραβιά 66, στο Κάτω Γραικικό 170, στον Ρωμανό 80 και στο Σελίο 16. Παλιότερα το χωριό φημιζόταν, όπως και τα περισσότερα των Τζουμέρκων για τους τεχνίτες του, κυρίως της πέτρας. Μέχρι το 1927 οπότε και μετονομάστηκε, ονομάζονταν Γρετσίστα.

Ανέκαθεν η κύρια απασχόληση των κατοίκων του χωριού υπήρξε η Γεωργία και η Κτηνοτροφία. 

Στο βουνό, πάνω απο το χωριό, αλλά και σε όλες τις βοσκήσιμες περιοχές μέσα και έξω απο το χωριό, βοσκούσαν γίδια σε μικρές οικόσιτες μονάδες. 

Σήμερα σπανίζει το φαινόμενο και μόνο ως «μουσειακό» είδος μπορεί να χαρακτηριστεί και όχι σαν ενασχόληση. 

Η μικρής έκτασης καλλιέργεια γίνεται σε αναβαθμίδες, με πέτρινους τοίχους (ξερολιθιές) και περιορίζεται σε καλλιέργεια κηπευτικών, πατάτας, καλαμποκιού, και ζαμπέλας (χαρακτηριστική πικοιλία σταφυλιού του ορεινού όγκου των Τζουμέρκων). 

Φυσικά, όλα τα παραπάνω αρκούσαν μόνο για βιοπορισμό των κατοίκων, την κάλυψη των οικιακών τους αναγκών και όχι για εισόδημα. 

Κύρια πηγή εισοδήματος ήταν το μεροκάματο των ανδρών που παραδοσιακά και στην πλειοψηφία τους «ξενιτεύονταν» σε άλλα μέρη της χώρας ως οικοδόμοι, ή και εκτός αυτής, όπου δούλευαν αρχικά την πέτρα και αργότερα διάφορες ειδικότητες της οικοδομικής δραστηριότητας. 

Το «ταξίδι» τους αυτό συνήθως διαρκούσε απ' το Πάσχα μέχρι τα Χριστούγεννα. Οι παραμονές των Χριστουγέννων και η Τρίτη του Πάσχα ήταν οι μέρες που σημάδεψαν τη μνήμη πολλών απο εμάς, με αντίθετα συναισθήματα για την κάθε μία. Προσμονή, χαρά, συχαρίκια και καλούδια για την πρώτη, σφίξιμο ψυχής, λύπη και «καλό ταξείδι» για τη δεύτερη! Τα Κουδαρίτικα είναι η συνθηματική γλώσσα των «κουδαραίων» δηλαδή των κτιστών της Ηπείρου. Κουδαρίτικα με διαφορές απαντώνται στα Μαστοροχώρια της Κόνιτσας και σους κτίστες των Τζουμέρκων καθώς και στην Μακεδονία και στην Θράκη. Δείτε ενα αντιπροσωπευτικό δείγμα όπως καταγράφηκε απο τον ΧΡΙΣΤΟ Ι. ΣΟΥΛΗ, «Καθηγητού εν τω διδασκαλείω Ιωαννίνων». 

Η ύπαρξη ζωής στο Κάτω Γραικικό εντοπίζεται απο πολύ παλιά. Παραθέτουμε άρθρο του Σωτηρίου Δάκαρη, Καθηγητή Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων που δημοσιεύτηκε στην ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ έτος Δ' Τεύχος 37 με τίτλο:»Η αρχαιολογική έρευνα στην Ήπειρο»

«Εκείθεν του Αράχθου σε Β-Β.Α κατεύθυνση βρίσκονται τα χωριά Κ.Γραικικό και Γουριανά. Στο κέντρο του χωριού Κ.Γραικικό σ΄ενα ύψωμα διατηρούνται ελάχιστα ίχνη χριστιανικού ναού, του Προφήτου Ηλιού.

Κατα την εντόπια παράδοση, που δεν φαίνεται να είναι ανακριβής, ο ναϊσκος κτίστηκε στους βυζαντινούς χρόνους. 

Πραγματικά αμέσως ανατολικά του Ναού βρέθηκαν 6-7 τάφοι Βυζαντινών χρόνων. Οι τάφοι αυτοί, είναι στραμμένοι κατά την Ανατολή, όπως οι χριστιανικοί, έχουν μήκος 1,45μ-2μ και πλάτος 0,30-0,45μ κατά το δυτικό μέρος, στο μέρος δηλ. της κεφαλής του νεκρού, και ολίγο στενότερο προς τα πόδια.

Εσωτερικά είναι επενδυμένοι στις κάθετες πλευρές με φαιές σχιστολιθικές πλάκες.

Σε μερικούς απο τους τάφους αυτούς βρέθηκαν τα παρακάτω κοσμήματα, επίχρυσο περιδέραιο, χάλκινα βραχιόλια, σιδερές αιχμές δοράτων, τα οποία βρίσκονται στο Δημοτικό Μουσείο Ιωαννίνων.

Το περιδέραιο είναι κατασκευασμένο με χαλκό επιχρυσωμένο και αποτελείται απο τριπλή σειρά στρογγυλές ψήφους (χάνδρες), απ' όπου κρέμονται επίχρυσα διπλά γλωσσοειδή κοσμήματα. Άλλοι τάφοι περιείχαν χαλκιά βραχιόλια, δακτυλίδια, μερικά των οποίων στη σφενδόνη, φέρουν διακόσμηση ισοσκελούς σταυρού, εγχάρακτη ή σχηματισμένη απο έντυπες κουκίδες.

Οι χωρικοί μου παρέδωσαν επίσης μερικά Βυζαντινά νομίσματα, ένα πιθανώς του Μ.Κων/νου, του Μιχαήλ και Θεοφίλου, και Τορνέσιον με τη γνωστή παράσταση του κάστρου της Άρτας.

Στην ίδια περιοχή και κάτω απο το δάπεδο του ναού βρέθηκαν όστρακα προχριστιανικών χρόνων.

Απο την περιοχή των τάφων και του ναού προέρχονται μερικές σιδερένιες αιχμές δοράτων, γυάλινες, «δακρυδόχοι» τα lacrimatoria, ληκύθιο με μελανό γάνωμα ελληνιστικών χρόνων, αργυρά και χάλκινα νομίσματα, τμήμα προϊστορικής απο γρανιτόλιθο αξίνης με οπή, ένα ωραίο χάλκινο Βυζαντινό σκουλαρίκι και μερικά Βυζαντινά νομίσματα, τα οποία μου παρέδωσαν οι κάτοικοι του χωριού».

Απο τα παραπάνω ευρήματα συνάγεται το συμπέρασμα οτι η περιοχή κατοικούνταν απο τους Ελληνιστικούς χρόνους (328 π.Χ.) και η ζωή δεν διακόπηκε κατα τους Ρωμαϊκούς χρόνους και τη Βυζαντινή περίοδο, μέχρι σήμερα!

Στην περιοχή των Γουριανών υπάρχει κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος της ακρόπολης των Γουργιανών, πρόκειται για την Αρχαία ακρόπολη μεταξύ Γουριανών και Ρωμανού (οικισμοί της κοινότητας Γραικικού). Περιλαμβάνονται αρχαίοι τάφοι στη θέση»Pόγκι» και αρχαίο νεκροταφείο στη θέση «Σπιτοτόπι» . (ΥΑ 15794/19-12-1961 - ΦΕΚ 35/Β/2-2-1962).

Αξιοθέατα

Η εκκλησία του Προφήτη Ηλία 

 Ο κεντρικός ναός του χωριού τιμά τον Προφήτη Ηλία ενώ διάσπαρτα βρίσκονται αρκετά ξωκλήσια στα όρια του χωριού που καταδεικνύουν το βαθύ θρησκευτικό συναίσθημα που χαρακτηρίζει τους ντόπιους.

Μοναστήρι Χρυσοσπηλιώτισσας

Σε μικρή απόσταση από το χωριό στο δρόμο προς Γουριανά, βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας, το οποίο είναι μετόχι της μονής Θεοτοκίου και τιμά τη Γέννηση της Θεοτόκου.

Tην προσωνυμία της χρωστάει η μονή σε γειτονική σπηλιά όπου, κατά την παράδοση, βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Από το άλλοτε μοναστήρι σώζεται μόνο το καθολικό.
Κατά τον Μητροπολίτη Άρτης Σεραφείμ Ξενόπουλο, ο ναός κτίστηκε τον 11ο αιώνα.
Φυσικά πρόκειται για το αρχικό κτίσμα γιατί από εντοιχισμένη πλάκα στην κόγχη του νότιου τοίχου του ναού μαθαίνουμε ότι το 1663 ανακατασκευάστηκε εκ βάθρων το μνημείο, οπότε πήρε και τη σημερινή του μορφή η οποία παραπέμπει στον πιο διαδεδομένο τύπο ηπειρωτικού ναού κατά την Τουρκοκρατία, δηλαδή τη μονόκλιτη σταυρεπίστεγη θολωτή βασιλική με τρούλο.

Ονομάστηκε έτσι, γιατί σε σπηλιά που υπάρχει στον περίβολο του ναού βρέθηκε κατά την παράδοση χρυσή εικόνα της Παναγίας, η οποία δυστυχώς σήμερα δε σώζεται. Άλλη παράδοση λεει πως στις σπηλιές που βρίσκονται γύρω απ' το μνημείο, γινόταν κρυφό Σχολείο απ' τους καλόγηρους σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

Η ιερά μονή Χρυσοσπηλιώτισσας Γουριανών (μαζί με τα προσκτίσματα και τις βρύσες) είναι χαρακτηρισμένη ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ33/9692/241/9-4-1986 - ΦΕΚ 289/Β/24-4-1986).

Η εκκλησία έχει ωραίο ξυλόγλυπτο Τέμπλο  με φυτικό διάκοσμο, ευαγγελικές σκηνές, ζώα και πτηνά.

Στην περιοχή βρίσκεται επίσης ένα σπήλαιο το οποίο έχει εξερευνηθεί παλιότερα, απο τη σπηλαιολόγο Άννα Πετροχείλου αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει αξιοποιηθεί. Παρ' όλλες τις προσπάθειες που κατέβαλλε η πρώην κοινότητα Γραικικού να εντάξει την ανάδειξη και αξιοποίηση του σπηλαίου σε πρόγραμμα χρηματοδότησης (LEADER I) δεν κατέστη αυτό εφικτό αφού η πρόταση απορρίφθηκε απο τους υπεύθυνους του προγράμματος με το αιτιολογικό οτι «δεν είναι τουριστικά αξιοποιήσιμο αφού ακόμα βρίσκεται σε εξέλιξη και οποιαδήποτε επέμβαση θα ήταν καταστροφική»

Ο νερόμυλος των Γουριανών

 Ο Νερόμυλος, στο συνοικισμό Γουριανών ιδιοκτησία της Κοινότητας και της Εκκλησίας, χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, γιατί αποτελεί αξιόλογο δείγμα κτιρίου ειδικής χρήσης με στοιχεία τοπικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, το οποίο είναι συνδεδεμένο με την παραγωγική και κοινωνική ιστορία του οικισμού και είναι σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής.(ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/4244 π.ε./9670/3-2-1998 - ΦΕΚ 228/Β/11-3-1998).

Πηγή:http://katograikiko.blogspot.gr/

www.romiazirou.blogspot.gr