ΒΗΜagazino. ''Πρέβεζα: Το λαμπρό ψηφιδωτό της Ηπείρου. Από το βουβό μεγαλείο της αρχαίας Νικόπολης ως το παλλόμενο θαλάσσιο μέτωπο της σύγχρονης Πρέβεζας, οι εικόνες σε αποζημιώνουν''

Αναδημοσίευση από το ΒΗΜagazino

Το ψηφιδωτό είναι μια άσκηση γοητείας. Ψηφίδα ψηφίδα - ταιριασμένη η μία δίπλα στην άλλη - με τα φυσικά τους χρώματα, δημιουργούνται ορατά όνειρα και χειροπιαστά αισθήματα. Το ψηφιδωτό είναι ταξίδι και αυτό το μαγευτικό που ήρθε στο φως στο ταφικό μνημείο στον λόφο Καστά γέμισε τα πανιά μας αγέρα. Αμφίπολη - Νικόπολη, λοιπόν, με ενδιάμεσους σταθμούς τα άλλα υπέροχα ψηφιδωτά της Μακεδονίας, τα ρωμαϊκά στις γειτονιές της Αφροδίτης στην Πάφο και της Καρχηδόνας στις ακτές της Μεσογείου πάντα. Τι κι αν μεσολαβούν χίλια και βάλε χρόνια. Το ταξίδι ακολουθεί τους κύκλους των καιρών. Η Αμφίπολη σηματοδοτεί την αρχή ενός καινούργιου κόσμου, του ελληνιστικού, και η Νικόπολη το τέλος του. Με την αυτοκτονία του Αντωνίου και της τελευταίας βασίλισσας των Πτολεμαίων της Αιγύπτου, Κλεοπάτρας, μετά την ήττα τους στη Ναυμαχία  του Ακτίου, ο Οκταβιανός Αύγουστος έχτισε εδώ την πόλη της νίκης του, τη Νικόπολη. Και η πόλη, ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, σταυροδρόμι εμπορικών και ταξιδιωτικών οδών στην όχθη του Αμβρακικού, πρόκοψε και πλούτισε κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών και στη συνέχεια των βυζαντινών χρόνων, και απέκτησε τείχη, τεράστιο Ωδείο, ανάκτορα και εκκλησιές, ώστε σήμερα να είναι η μεγαλύτερη αρχαία πόλη στον ελλαδικό χώρο, ένα απέραντο αρχαιολογικό πάρκο.

Ηδη στέκεις εντυπωσιασμένος μπροστά στην πύλη που ανοίγεται στο τείχος των 5 χιλιομέτρων που σαν τεράστια κάμπια στο χρώμα του πωρόλιθου κυματίζει πάνω στο πράσινο χορτάρι. Και μετά, μέσα στην πόλη, από τις ψηλότερες εξέδρες του Ωδείου, βλέπεις, πραγματικά σαν σε αρχαία παράσταση, τον συναρπαστικό χορό των ερειπίων. Και από πιο κοντά, μέσα στα κτίσματα πια, αποκαλύπτεται ο πολύχρωμος κόσμος των ψηφιδωτών, που μοιάζει πολύ, και αυτό είναι το θαυμαστό, με το τοπίο και την πραγματική ζωή που σε περιβάλλει και σήμερα, έξω από το πολύ ενδιαφέρον μουσείο της Νικόπολης. Το πλαίσιο του δαπέδου της βασιλικής Δουμετίου (6ος αιώνας) μοιάζει με ολοζώντανο βυθό της θάλασσας, αλλά όλες αυτές οι παραστάσεις είναι συμβολικές και σε βάζουν σε ταξιδιωτικό mode. Ο ενάλιος κόσμος που πάλλεται περιβάλλει στιγμιότυπα της στεριάς με σκηνές κυνηγιού. Ολη η γοητεία και εδώ είναι στη συνεύρεση και στις ανταλλαγές χαρακτήρων μεταξύ νερού και πέτρας, ρευστού και στερεού.

Σε πραγματικό χρόνο τώρα, ο χώρος της Πρέβεζας, κινούμενος και στερεωμένος, ζει παράλληλα με αυτό το ψηφιδωτό. Η πόλη είναι αμφιπρόσωπη, όπως η αρχαία Νικόπολη, η οποία είχε δύο λιμάνια, τον Κόμαρο στον σημερινό Μύτικα και το Βαθύ ή Μαργαρώνα. Και τότε, όπως και τώρα, οι ομαλές απολήξεις των λόφων και η «συνομιλία» του Αμβρακικού κόλπου με το Ιόνιο πέλαγος έκαναν το τοπίο γοητευτικό. Ο παλιός περιηγητής Φρανσουά Πουκεβίλ έγραφε: «Ολες τις εποχές αυτή η περιοχή είναι ένας τόπος μαγευτικός, λόγω της γεμάτης μυστήριο θέσης του, των σκιών του, της ωραίας θέας του. Είναι το μπουντουάρ της χερσονήσου».

Το «δάσος» με τα εναπομείναντα βενετσιάνικα λιόδεντρα και το δάσος των καταρτιών ιστιοπλοϊκών σκαφών απέναντι στην προκυμαία της Πρέβεζας είναι συμβολικά. Πίσω από τα ξάρτια προβάλλει ο ήλιος το ξημέρωμα και κάνει τα ψάρια που ξεφορτώνουν οι βάρκες - μερικές παραδοσιακά πριάρια - να σκορπούν τα ασήμια τους δεξιά και αριστερά. 

Αυτός ο πολύ πρωινός περίπατος, που τον έκανε και ο ρομαντικός λόρδος Βύρων, είναι από τα δυνατά σημεία της πόλης και πολύ αντιπροσωπευτικός του χαρακτήρα της. Εκτυλίσσεται μπροστά στο υπέροχο σκηνικό που δημιουργούν οι προσόψεις των νεοκλασικών κτιρίων του μετώπου της. Πίσω από το αρχοντικό πρόσωπο της Πρέβεζας, ελίσσεται στα στενά σοκάκια πιο χαμηλοβλεπούσα η πόλη, στο πολύ γοητευτικό και ζωντανό Σεϊτάν Παζάρ με το κεντρικό καλντερίμι. Εδώ φτάνουν όλα τα καλά της θάλασσας και της λιμνοθάλασσας για να συνθέσουν, κυριολεκτικά, μια πανδαισία. Τσιπούρες, χέλια, γαρίδες - που μέχρι και ο Τζέιμς Μποντ στην ταινία «Για τα μάτια σου μόνο» δηλώνει απερίφραστα ότι τις προτιμά αν είναι Αμβρακικού -, αβγοτάραχο, πίνες, χάβαρα, είναι φημισμένα. Τα χάβαρα, οι μικρές αχηβάδες, σπάνιες τώρα στον Αμβρακικό, είναι ένα πολύ ιδιαίτερο φαγητό, έτσι όπως μας τις μαγείρεψε η Νένη Γέρου με κοφτό μακαροτσίνι.

Και μέσα στην ευδαιμονία του Σεϊτάν Παζάρ, «χαμένο» σε μια γωνιά, το χαμηλό σπίτι που έμεινε μερικούς μήνες ο Κώστας Καρυωτάκης προτού βάλει ο ίδιος τέλος στη ζωή του. Αυτή η ιδέα ακολούθησε τον ευαίσθητο ποιητή στην Πρέβεζα, που έμελλε να συνδεθεί άρρηκτα μαζί του, και δεν του τη δημιούργησε εκείνη. Δεν είναι του χαρακτήρα της. 

Ο Ερνεστ Χέινγκ-γουεϊ, που διάλεξε να κλείσει ο ίδιος την πολυτάραχη ζωή του στο χωριό Κέτσαμ του Αϊντάχο, έλεγε: «Μόνο ένα πράγμα αξίζει για μένα στη ζωή, και αυτό είναι να έχω τη δύναμη των πεποιθήσεών μου». Και η δύναμη των πεποιθήσεων είναι ένα πολύ βαρύ φορτίο για έναν συγγραφέα, από τη στιγμή που θα το συνειδητοποιήσει. «Το πέλαγο χρυσάφι αναλυτό. / Θα βάλω τ' όνειρό μου σε καΐκι / ν' αρμενίσει. Διαμάντι θα πατώ / λαμπρό χαλίκι» (από το ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη «Το φεγγαράκι απόψε...» - συλλογή «Νηπενθή», 1921). 

www.romiazirou.blogspt.gr