Ασπράγγελοι στο Ζαγόρι. Απολαύστε τα video

Απολαύστε τα video

Οι Ασπράγγελοι είναι ορεινό χωριό του νομού Ιωαννίνων. Είναι χτισμένοι σε υψόμετρο 1.000 μέτρων στις πλαγιές του όρους Μιτσικέλι. Οι Ασπράγγελοι αποτελούν την έδρα του Δήμου Ζαγορίου και ο πληθυσμός τους σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 237 κάτοικοι. Μέχρι το 1927 ονομάζονταν Δοβρά ή Ντοβρά.

Η πρώτη αναφορά για τον οικισμό γίνεται το 1380 και γνωρίζει ανάπτυξη κατά το 16ο και 17ο αιώνα. Κατά τον 19ο αιώνα, ήταν οικονομικά ανθηρό κεφαλοχώρι.

Η πέτρινη εκκλησία της Παναγίας χτίστηκε το 1915. Λίγο πιο μακριά βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που χτίστηκε το 1776.

Κατά τη Γερμανική Κατοχή, το χωριό ανέπτυξε αντίσταση κατά των Ναζί, οι οποίοι σε αντίποινα το πυρπόλησαν στις 15 Ιουλίου 1943, με απολογισμό 115 καμένα σπίτια και 2 νεκρούς. Το καλοκαίρι του 1944, οι Γερμανοί συνέλαβαν δεκαεννιά άτομα και τους φυλάκισαν στο υπόγειο της Ζωσιμαίας Σχολής. Οι συλληφθέντες έμειναν εκεί για καιρό αλλά τελικά διασώθηκαν. 

Περίπου ένα χιλιόμετρο πριν το χωριό έχει ανεγερθεί το Μνημείο της Ζαγορίσιας Γυναίκας. Στο χωριό σώζεται και το παλαιό μοναστήρι της Δοβράς, που χρονολογείται από το 1600. Επίσης στις πλαγιές του λειτουργεί πίστα για πτήσεις με ανεμόπτερο.

Η σφαγή στα Ζαγοροχώρια από τους Ναζί μέσα από τα μάτια ενός επιζήσαντα.

Τον εφιάλτη που έζησε όταν στις 15 Ιουλίου του 1943 οι Ναζί εισέβαλαν στα χωριά του Ζαγορίου και πραγματοποίησαν απίστευτες αγριότητες και θηριωδίες αφηγείται ένας από τους επιζήσαντες των σφαγών, ο 94χρονος συνταξιούχος εκπαιδευτικός Φρίξος Τζιόβας.

Ο 94χρονος συνταξιούχος, σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ με αφορμή τις εκδηλώσεις Μνήμης της σφαγής του Ζαγορίου, ανακαλεί τα εφιαλτικά γεγονότα που έζησε στις 15 Ιουλίου του 1943: Ήταν μία δυστυχία. Μας έκαιγαν. Βλέπαμε από το βουνό, όπου είχαμε κρυφτεί, το χωρίο μας, τους Ασπράγγελους, μέσα στον καπνό και τις φλόγες. Χαλασμός».

Αφορμή για την άγρια επίθεση των Ναζί, ήταν σύμφωνα με τον κ. Τζιόβα η πληροφορία που είχε φτάσει στην κατοχική διοίκηση πως οι νέοι του χωριού είχαν συναντηθεί στο σχολείο μαζί με αντάρτες του ΕΛ.ΑΣ, έναν έφεδρο αξιωματικό του Ελληνικού Στρατού ο οποίος είχε έρθει από την Μέση Ανατολή τον Αγαθοκλή Κωνσταντινίδη και έναν Αγγλο με το όνομα Τζον. Την επόμενη ημέρα, στις 12 Ιουλίου έφτασε στους Ασπραγγέλους και το πρότυπο τμήμα της ΕΠΟΝ από την Αθήνα, μέχρι που ξεκίνησε ο εφιάλτης...

Στην περιοχή της Ηπείρου κινούνταν μια μεγάλη μηχανοκίνητη φάλαγγα της Μεραρχίας Εντελβάις που απέσπασαν από το ανατολικό μέτωπο προς τον Νότο. Στις 13 Ιουλίου, οι κάτοικοι του χωριού μαζί με τα μέλη της ΕΠΟΝ έδωσαν σκληρή μάχη με τις γερμανικές περιπόλους έξω από το χωριό, με αποτέλεσμα τον θάνατο δύο εικοσάχρονων. Στις 14 Ιουλίου, ήρθε το μήνυμα ότι το χωριό κινδυνεύει και ότι οι κάτοικοι έπρεπε να το εγκαταλείψουν. «Κρύψαμε το πράγματα ,πιστέψαμε ότι θα γίνει αρπαγή, όχι κάψιμο. Τη νύχτα φύγαμε. Το πρωί είδαμε στις φλόγες στα σπίτια μας ,αλλά και στην Ελάτη όπου έκαψαν το μισό χωριό. Μας έκαψαν την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και το Μοναστήρι. Τα 122, από τα 140 πέτρινα καστρόσπιτα του χωριού κατέρρευσαν», θυμάται ο κ. Τζιόβας.

Κάποια χωριά στο Ζαγόρι, ήδη έχουν χαρακτηριστεί μαρτυρικά, ενώ με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου προτείνεται να αναγνωριστούν όλα, ενώ με υπογραφές των κατοίκων διεκδικούνται αποζημιώσεις. Ενδεικτικά, στο Γρεβενίτι, έγιναν παρανάλωμα του πυρός και τα 295 σπίτια του χωριού, ενώ εκτελέστηκαν 23 πολίτες .Στα χωριά Ελατοχώρι, Μακρίνο και Λεπτοκαρυά κάηκαν ολοσχερώς όλα τα σπίτια, στη Βοβούσα από τα 84 σπίτια μόνο ένα γλίτωσε την εκδικητική μανία των Ναζί, στην Δόλιανη τα 132 από τα 135, στην Ελάτη τα 56 από τα 70, στο Τρίστενο τα 138 από τα 154 και στο Φλαμπουράρι τα 85 από τα 92 σπίτια.

Επίσκεψη στους Ασπράγγελους

Το πρώτο χωριό που συναντάμε στο οδοιπορικό μας για το κεντρικό Ζαγόρι είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.000 μ. στις πλαγιές του όρους Μιτσικέλι. Ο οικισμός που συγκροτήθηκε το 1380 (πλέον έδρα του Δήμου) παρουσίασε μεγάλη ανάπτυξη τον 16ο και 17ο αι., ενώ μέχρι το 1927 ονομαζόταν «Δοβρά» ή «Ντοβρά».

Κατά τη Γερμανική Κατοχή, το χωριό ανέπτυξε αντίσταση κατά των Ναζί, οι οποίοι σε αντίποινα το πυρπόλησαν στις 15 Ιουλίου 1943, με απολογισό 115 κανένα σπίτια. Με την πρώτη ματιά, οι Ασπράγγελοι φαίνονται ίσως αντιφατικοί, δεν σου δίνουν την εντύπωση ότι είσαι σε αυτό που λέμε «τυπικό» Ζαγόρι, με σημαντική διαφορά του το ότι είναι προσβάσιμοι σε όλα τους τα σημεία από αυτοκίνητο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υστερούν σε γραφικότητα.

Αξίζει να φτάσετε στην κεντρική πλατεία, να δείτε την εκκλησία της Παναγίας [αν και χτισμένη από τη χαρακτηριστική πέτρα, είναι σχετικά καινούρια (1915)], τo ναό του Αγίου Νικολάου (1776), αλλά και το παλιό μοναστήρι της Δοβράς του 1600. Μόλις 1 χλμ. πριν το χωριό έχει ανεγερθεί το Μνημείο της Ζαγορίσιας Γυναίκας.

Η σημερινή εικόνα του οικισμού, που ολοένα και καλυτερεύει, οφείλεται στους κατοίκους, αλλά και στη δημοτική αρχή που προσπαθεί να δώσει στους Ασπραγγέλους τη χαμένη τους αίγλη. Υπέροχοι παραδοσιακοί ξενώνες που στεγάζονται σε αναστηλωμένα αρχοντικά προσφέρουν προσεγμένη διαμονή, ενώ έκπληξη αποτελεί το ολοκαίνουριο Μοntaza, το οποίο ανοιχτό από τα πρωί μέχρι το βράδυ, προσφέρει σε ντόπιους και περαστικούς καφέ, βότανα, μεζέδες αλλά και σπιτικά φαγητά που μαγειρεύει η μητέρα του ιδιοκτήτη Γιάννη.

 Στις πλαγιές των Ασπραγγέλων λειτουργεί πίστα για πτήσεις με ανεμόπτερο.

Μοntaza

Από τις αναπάντεχες εκπλήξεις στο οδοιπορικό μας στο Ζαγόρι ήταν το ολοκαίνουριο cafe Μοntaza, στους Ασπραγγέλους! Στο πρώην παντοπωλείο του πατέρα του έβαλε όλο το μεράκι ο Γιάννης και δημιούργησε έναν μοναδικό χώρο στην κεντρική πλατεία του χωριού! Με όνομα φόρο τιμής στο καφενείο του παππού του στο Κάιρο («montaza» σημαίνει παρθένο δάσος στα Αραβικά), αυτό το παλιό χάνι ξαναζωντάνεψε. Με γήινες αποχρώσεις, vintage πινελιές και ρετρό φωτογραφίες από στιγιότυπα και πρόσωπα του χωριού, αποπνέει μια γνήσια νοσταλγία. Όσο για τη φήμη του, έχει ήδη ξεπεράσει τα στενά όρια του Ζαγορίου. Είναι ιδανικό από το πρωί για καφέ και ένα πλούσιο θρεπτικό πρωινό (μέχρι και τραχανά και σπιτικές μαρμελάδες έχει), έως αργά το βράδυ για ποτό και ακούσματα από... βινύλιο! Στο εμπνευσμένο μενού το χεράκι της έχει βάλει η μητέρα του Ελένη που με αγνά και εποχιακά προϊόντα (πολλά από τα οποία προέρχονται από το οικογενειακό μποστάνι στο χωριό) μαγειρεύει παραδοσιακή κουζίνα (αχνιστές σούπες, μαγειρευτά και χειροποίητες πίτες με φύλλο που ανοίγει η ίδια, ενώ τα κρέατα είναι όλα ντόπια)! Αράξτε, λοιπόν, δίπλα στο τζάκι και αφήστε τη ?έρα να σας γεμίσει με αυθεντικές εικόνες! Μας άρεσε η γωνιά με τα τοπικά προϊόντα απ' όπου μπορούμε να προμηθευτούμε λικέρ, γλυκά του κουταλιού με ζαγορίσια φρούτα, χυλοπίτες αλλά και τσίπουρο δικής τους παραγωγής.(Ασπράγγελοι Ζαγορίου, τηλ. 26530 25920, κιν. 6939 768123)

romiazirou.blogspot.gr